Älemdegı eŋ qauıptı epidemiialar qanşa uaqytqa sozyldy?

4423
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2021/06/ap185026274451.jpg
Bız koronovirustyq epidemiia qanşa uaqytqa sozylatynyn älı bılmeimız. Al koronavirusqa deiıngı epidemiialar qanşa uaqytqa sozylǧan jäne olarmen qalai küresken? Europa men Qytaidyŋ 100-130mln tūrǧynynyŋ ömırın alǧan bubondyq obaǧa toqtalsaq. Būl oba üş kezeŋge sozyldy. Bırınşısı, oba Egipet pen Europada 150 jylǧa sozylǧan eken. Ekınşı kezeŋı "Qara ölım"degen ataumen jetı jylǧa sozylǧan. Üşınşı kezeŋde oba Qytaidyŋ 12 mln tūrǧynynyŋ ömırın aldy. Epidemiia tek antibiotik streptomisin şyqqannan soŋ basyldy. Orta ǧasyrlardaǧy ekı jüz jyldan astam uaqyt boiyna örbıgen şeşek epidemiiasyna da toqtalsaq. Būl viruspen 15 ǧasyrda amerikandyqtar auyryp şyqty. Al 1870 jyldary auru Europaǧa da tarady. 4 mlrdtan asa adamnyŋ ömırın qiǧan virusty tek jappai vaksinasiialau ǧana toqtatqan . Taǧy da bır älemnıŋ tükpır-tükpırınde taraǧan ışek infeksiiasy-holeraǧa da toqtalsaq. Būl aurudyŋ eŋ qysqa kezeŋı 8 jylǧa sozylyp, eŋ ūzaǧy 24 jylǧa sozylǧan. Aurudyŋ qozdyrǧyş küşı bakteriialar bolǧan. Organizmge lastanǧan sumen enıp, ışekke äser etken. Aurudan 19 ǧasyrda 40 millionnan astam adam qaza boldy. Sondai-aq 20 ǧasyrdyŋ basyndaǧy adamzat tarihyndaǧy eŋ auqymdy tūmau - ispan tūmauy. Bırınşı, Düniejüzılık soǧyspen tūspa - tūs kelgen  auru antisanitarlyq jaǧdailardyŋ äserınen elder arasynda tez taraldy. Aurudy älem halqynyŋ 30%-dan astamy jūqtyryp, 100 millionǧa deiın adamdar qaza tapty. Aurudyŋ negızgı belgılerı - joǧary temperatura, qūrǧaq jötel, al asqynyp ketken jaǧdaida ökpege qan ketuge deiın baiqalǧan. Mıne, adamzat tarihyndaǧy qanşama adamnyŋ ömırın alǧan aty jaman dertter osy. Des bermei, älemdı jaulaǧan koronavirusty da tarih betterıne qaldyryp, būrynǧy ömır süru qalpyna qaita oralar degen senımdemız. Bıraq endı basqaşa közqaraspen...

Ūljan Tūrlybek

Pıkırler