Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Jer kodeksine túzetýler engizýdi tapsyrdy. Sondaı-aq prezıdent Jer jónindegi komıssııany qaıta jandandyrý qajet ekenin aıtty, dep habarlaıdy «Adyrna» ulttyq portaly Arasha.kz saıtyna silteme jasap.
Bılik jer týraly jyrdy qaıta kóterip jatqanyna qaraǵanda qytaıǵa jerdi jalǵa bermeı tynbaıtyn sekildi. Al munyń arty halyqtyń jappaı alańǵa shyǵyp, kóterilis jasaýyna túrtki bolmaı ma? 2016 jyly elimizde aýyl sharýashylyǵy jerin sheteldikterge satý jáne uzaq merzimge jalǵa berýdi qarastyratyn daýly ózgeristerge halyq jappaı narazy bolǵan. Halyqtyń narazylyǵynan keıin bılik jerge baılanysty bes jylǵa moratorıı jarııalady. Bıyl atalǵan moratorııdiń merzimi aıaqtalady.
«Osyǵan oraı, Jer jónindegi komıssııanyń jumysyn qaıta jandandyrý qajet. Usynystar baıyppen talqylanyp, túbegeıli sheshim qabyldanýǵa tıis. Úkimetke bıylǵy qarasha aıyna deıin Jer kodeksine túzetýler engizilýin qamtamasyz etýdi tapsyramyn» degen prezıdent naqty qandaı túzetýler engiziletinin aıtpady.
Osyǵan deıin Qasym-Jomart Toqaev bir emes, birneshe ret «jer sheteldikterge satylmaıdy» dep aıtty. Sarapshy Qazybek Beısebaev jerdi satylmaıtynyn jaqsy biletinin, alaıda jerdi sheteldikterge jalǵa berý máselesi túbegeıli sheshilmegenin aıtady.
«Negizi moratorıı jarııalanǵan zańda jerdi sheteldikterge jalǵa berýge ruqsat etilgen. Naqtyraq aıtsam, sheteldikterge jerdi 49 jylǵa jalǵa berý zań boıynsha sheshilip qoıǵan. Prezıdent «Jer satylmaıdy» dep qaıta-qaıta aıta bergennen, «Sheteldikterge jer jalǵa berilmeıdi» dep naqty aıtýy kerek edi. Bul bir. Ekinshiden, zańnan jerdi sheteldikterge jalǵa berýge múmkindik beretin bapty alyp tastaý kerek. Toqaev naqty áreket etpeı Jer máselesine baılanysty komıssııa quryp, talqylaıyq dep otyr. Komıssııa quryp áýre bolǵansha Jer týraly zańdy Parlamentke qaıtaryp, jerdi sheteldikterge satylmaıtyn jáne jalǵa bermeıtindeı etip bekitý kerek. Basqa sózdiń bári – bos sóz», – deıdi sarapshy.
Qazaqtyń jerine irgemizdegi qytaı eli qyzyǵýshylyq tanytyp otyrǵany belgili. Qazybek Beısebaev qytaıǵa jerdi jalǵa bergennen qaraǵanda ózimiz ónim óndirip satqan tıimdi ekenin aıtady.
«Úkimet jerdi kimge jalǵa bergisi kelip janyǵyp otyr? Máselen irgemizdegi Reseıde aýyl sharýashylyǵyna qajetti jer jetedi. Al ekinshi bir alyp kórshimiz qytaıǵa aýyl sharýashylyǵyna qajetti qunarly jer kerek. Sebebi halqy mılıardtan asqan qytaıǵa kúndelikti qorek etetin azyq-túlik qajet. Bizdiń bıdaıymyzdan bastap et, kókónisimizge deıin qytaı qyzyǵyp otyr. Sondyqtan da joǵary shendi sheneýnikter qytaıǵa jer berýge qulshynyp otyr dep oılaımyn. Qytaıǵa jerdi jalǵa bergenshe biz nege sol jerge ártúli ónim egip, sol taýardy satpaımyz? Nege osy jumysty Úkimet uıymdastyryp, júrgizbeıdi? Bılikte otyrǵan adamdar halyqtyń qamyn oılap otyrǵan joq, óziniń qaltasynyń kúıin kúıttep otyr», – deıdi ol.
Iá, rasynda qazaqtyń jerine qytaıdyń kóz alartyp otyrǵany jasyryn emes. 2009 jyly eks-prezıdent Nusultan Nazarbaev Qytaı Qazaqstannan soıa men raps ósirý úshin 1 mln. gektar jer suraǵanyn aıtqan bolatyn. Bul másele qoǵamda pikirtalas týǵyzyp, halyq qatty narazylyq bildirgennen keıin basylǵan.
Áıtse de arada 10 jyldan astam ýaqyt ótkende jer máselesi taǵy aldymyzdan shyǵyp otyr. Denesinen et kesip alsa úndemeıtin halyq jer degende alańǵa alqynyp shyǵatyny belgili. Osy rette «bılik nege jer satýǵa qulshynyp otyr?» degen zańdy suraq týyndaıdy.
Qasym-Jomart Toqaev Jer jóninde komıssııa quramyz dep halyqty aldaǵansha, nege jer týraly zańdy Parlamentke qaıtaryp, halyqtyń kóńilinen shyǵatyn zań qabyldap bermeıdi? Eger jer týraly zań halyqtyń talap-tilegine saı qabyldanbasa, onda bıyl narazylyq oty burq ete qalýy múmkin. Bılik muny nege esepke almaı otyr? Nede bolsa, bıyl «ne bel keter, ne belbeý keter» deıtin jyl bolmaq.
Foto ashyq derekkózden alyndy.
