Osy aptada Shveıarııa parlamenti basym daýyspen 1932-1933 jyldardaǵy Ýkraınadaǵy Golodomordy (asharshylyq) Stalınniń buıryqtarynan týyndaǵan genoıd dep tanydy.
Bul týraly Nemis tolqyny radıosy habarlap otyr.
«TARIHI ShEShIM»
KSRO bıleýshisi Iosıf Stalınniń Ýkraınadan astyqty, maldy jáne azyq-túlikti tárkileý týraly buıryǵynyń nátıjesinde aımaqta 1932-1933 jyldary joıqyn asharshylyq bolǵandyqtan, bul qaıǵyly oqıǵa genoıd retinde aýyr qylmys sanalady.
Seısenbi, 24 qyrkúıekte ótken daýys berý kezinde Shveıarııa Ulttyq keńesi músheleriniń kópshiligi osyndaı pikirge keldi.
«Ulttyq keńes aýqymdy jáne maqsatty túrde asharshylyqqa ákep soqtyratyn jáne ulttyq, etnıkalyq, násildik nemese dinı topty tolyǵymen nemese ishinara joıý maqsatynda júzege asyrylatyn júıeli áreketterdi genoıd aktisi retinde tanıdy», - delingen Shveıarııa parlamentiniń Úlken palatasynyń málimdemesinde.
Shveıarııanyń sheshimine Kıev te dereý reakııa bildirip úlgerdi.
«Bul – shynynda da tarıhı sheshim. Bul – tarıhı ádilettilikti qalpyna keltirý jáne mıllıondaǵan jazyqsyz qurbandardy eske alý jolyndaǵy óte mańyzdy qadam», - dedi Joǵarǵy Rada tóraǵasy Rýslan Stefanchýk.
OŃShYLDAR QARSY
Shveıarııa parlamentiniń Úlken palatasynyń 123 múshesi Golodomordy genoıd dep taný týraly qarardy qabyldaýǵa daýys berse, 58-i qarsy shyqqan. Qujatty Ulttyq Keńestiń sońǵy saılaýynda jeńiske jetken, biraq zań shyǵarýshy organda kópshiliktiń daýysyna qol jetkize almaǵan Shveıarııanyń ońshyl konservatıvti halyq partııasynyń (SNP, SVP) músheleri qoldamady.
SVP partııasynyń ustanymy týraly depýtat Monıka Rıýgger «Shveıarııa genoıd týraly sheshim qabyldamaıdy jáne ózin paıdalanýǵa jol bermeýi kerek» - dep túsindirdi. Onyń aıtýynsha, genoıd áreketiniń bolǵan-bolmaǵanyn halyqaralyq sottar baǵalaýy kerek.
GOLODOMORDY GENOID DEITIN ELDER SANY ARTYP KELEDI
Memlekettiń halqyn sanaly túrde joıýǵa baǵyttalǵan Golodomordy 30-dan astam memleket genoıd retinde tanyp otyr. Olardyń ishinde Ýkraınanyń odaqtastary sanalatyn Batys elderi ǵana emes, sonymen qatar Latyn Amerıkasynyń birqatar memleketteri de bar.
Golodomordy genoıd dep taný týraly pikirtalastar Reseıdiń Ýkraınaǵa jappaı basyp kirýine baılanysty kúsheıe tústi. Sonaý 2007 jyly Brazılııa parlamentiniń tıisti komıssııasy Keńes ókimetiniń áreketin genoıd dep tanyǵanymen, eldiń Ulttyq kongresiniń joǵarǵy palatasy – Federaldyq keńes 2022 jyldyń sáýirinde ǵana tıisti qaýly qabyldap, onda Reseıdiń kórshi elge qarsy agressııasyn atap ótti.
Eýropada Golodomordy genoıd dep moıyndaıtyn jeke elder, Reseıdiń Ýkraınaǵa basyp kirýi bastalǵannan keıin júrgizilgen daýys berýde Eýropa Keńesi Parlamenttik Assambleıasy men Eýropalyq Parlament deńgeıinde de moıyndady.
Nemis Býndestagy da 2022 jyldyń qarashasynda Golodomordy genoıd dep tanydy. «Búgingi kún turǵysynan alǵanda, bul tarıhı jáne saıası turǵydan genoıd retinde baǵalanýy kerek», - delingen qararda. Bul másele boıynsha daýys berýden solshyl partııa men ońshyl popýlıstik «Germanııa úshin balama» frakııalary qalys qalǵan.
Eske sala keteıik, Qazaqstanda 1930-1933 jyldarda Keńes ókimetiniń ujymdastyrý saıasaty men azyq-túlikti kúshtep tartyp alýynan jappaı asharshylyq týyndaǵan edi. Sonyń saldarynan qazaq dalasyndaǵy 40 mıllıon bas maldan 4 mıllıondaıy ǵana qalǵan. Bunyń barlyǵy halyqtyń turmysyn tómendetip qana qoımaı, júz myńnan birneshe mıllıonǵa deıingi adamdardyń qurban bolýyna ákep soqty. Tarıhqa tirkelgen mundaı Asharshylyq oqıǵasynda tek qana qazaqtar emes, basqa da kórshiles elderdiń halqy qyryldy.
