Aýyldaǵy aǵaıynnyń tabysyn arttyrýǵa jáne aýyl sharýashylyǵy taýar óndirýshilerine arnalǵan tıimdi nesıelendirý (2,5%) baǵdarlamalary júzege asyrylyp jatyr. Sonyń biri - «Aýyl amanaty» baǵdarlamasy. 2023 jyly astaý alǵan jobaǵa respýblıkalyq bıýdjetten Almaty oblysyna 8 mlrd. 267,6 mln. teńge qarajat bólindi.
Aýylsharýashylyǵyn kásiptiń kózi retinde ıgergen azamattar atalmysh baǵdarlamanyń sharapatyn kórdi. Almaty oblysynda malbasyn kóbeıtýge, ósimdik sharýashylyǵyn damytýǵa jáne birneshe sharýashylyqtyń basy bir arnaǵa toǵysqan kooperatıvter men ózgede bıznes túrlerine jalpy 1 090 nesıe berildi.
Tómendetilgen paıyzben nesıe alyp, jumystaryn jandandyrǵan jeke kásip ıeleriniń qatarynda Ile aýdanynyń kásipkerleriniń jobalaryda bar.
Jaýaptylardyń sózine sensek, Bir ǵana Ile aýdanynan bir neshe joba qarjylaı qoldaý tapqan. Máselen, Jamboz Toqashev 5 000 000 teńgege 100 bas qoı jáne 1 000 000 teńgege jem-shóp satyp aldy. Jalpy nesıe somasy – 6 000 000 teńge.
Babash Gimińbek 7 500 000 teńgege 5 bas botaly túıe, Móldir Torǵaeva 6 500 000 teńgege 10 bas sıyr jáne 1 500 000 teńgege jem-shóp satyp aldy. Jalpy nesıe somasy – 8 000 000 teńge.
Bıznestiń tasyn órge domalatýdy kózdegenderdiń ishinde Talǵar aýdanynyń Jalǵamys aýylynda ornalasqan «Kórkem» jeke kásipkerligi de bar. Olar mal sharýashlyǵynyń etti baǵytyn damytýǵa 8 600 000 teńge kóleminde nesıe alǵan. Qaryz alýshy 42 jastaǵy Baıǵazın Aslan, etti baǵyttaǵy mal sharýashylyǵyn damytý maqsatynda 19 bas asyl tuqymdy buqa satyp aldy. Asyl tuqymdy iri qarany ustap baǵý arqyly, kásipker et óndirisiniń kólemin ulǵaıtýdy kózdep otyr. «Aýyl amanaty» arqyly tek mal basyn asyldandyrý ǵana emes, aýylsharýashylyǵynan ózgede bıznes túrleri qoldaý taýyp otyr. Msylaǵa alatyn bolsaq, Talǵar aýdanyna qaasty Jalǵamys aýylynda Aqbota Toılybaeva avtokólik jóndeıtin stanııa ashýdy kózdep, jobaǵa qatysýǵa ótinim bergen. Onyń ótinimi maquldanyp, 9 mln. 195 myń teńge nesıe alǵan. Kásipkerdiń aıtýynsha, aýyldyq jerde kólik jóndeý qyzmetine suranys kóp. Sondyqtan, temirdi qyzǵan kezinde basqan durys degen oıda.
Baǵdarlama aıasynda omartamen shuǵyldanýdy qolǵa alǵandard kezdesedi. Almaty oblysynyń Araltóbe aýyldyq okrýginiń turǵyny Artem Terentev sońǵy úsh jyl boıy bal sharýashylyǵymen aınalysyp keledi. Osy jyldy ol «Aýyl Amanat» baǵdarlamasy arqasynda óz isin keńeıtip, úlken jetistikterge jetti.
«Bıyl biz «Aýyl Amanat» baǵdarlamasy arqyly omartany keńeıtýge qol jetkizdik. Biz 6,5 mıllıon teńge kóleminde nesıe aldyq. Bul baǵdarlama bizge bıznesti damytýǵa bir jyldaı ýaqyt beredi, osy merzimde aı saıyn tólem jasaýdyń qajeti joq. Bir jyldan keıin ǵana qarjyny qaıtarý bastalady. Bul bizdiń jobany júzege asyrýǵa óte yńǵaıly jaǵdaı týǵyzdy», — deıdi Artem Terentev.
Memleketten az paıyzben alǵan nesıeniń qarjysyna Artem 100 ara uıasyn, 100 aranyń baluıasyn jáne 1000 daıyn jaqtaýsha satyp alǵan. Artem jańartylǵan omartamen bir maýsymda 100 uıadan 4-5 tonna bal óndirýge bolatynyn aıtyp ótti.
Aralar Karnıka tuqymynan alynǵan, bul tuqymnyń ónimdiligi joǵary jáne asa zııany joq, ári baldy jaqsy óndiredi. Artemniń aıtýynsha, Karnıka aralary barlyq jaǵynan jaqsy kórsetkishterdi kórsetedi.
Aýyldyń turmysyn túzeýge baǵyttalǵan «Aýyl amanaty» jobasynyń ıgiligin kórip otyrǵandardyń biri Nazıra Myńbaeva. Qarasaı aýdanynyń turǵyny Shamalǵan aýyldyq okrýginde shaǵyn naýbaıhanasyn ashqan. Tutas aýyldy qazirgi tańda nan ónimderimen qamtamasyz etýde.
«Aýyl amanaty» baǵdarlamasy jaıly estigen Nazıra, «Atameken» Ulttyq kásipkerler palatasynyń Qarasaı aýdanyndaǵy fılıalyna baryp, jeńildetilgen 2,5 paıyzben nesıe alady. Qarajat qolyna tıgen sátte úlken peshter, qamyr ıleıtin qurylǵy men ózgede qajetti qural-jabdyqtar, tipti tátti toqashtardy pisirýge kerekti shıkizattardy alyp, qarjysyn tıimdi paıdalanǵan. Naýbaıhanada bir kúnde 1500 dana bólke, aq jáne qara baton, borodın men tandyr pisiriledi. Sondaı-aq bálish, pıa, tátti toqashtar jasalyp, dúken sórelerine satylymǵa shyǵarýda. Bulda jobanyń aýyl halqyna bergen ıgili ekenin atap ótken abzal.
Búgingi kúni Almaty oblysynda jańadan 53 aýyl sharýashylyǵy kooperatıvi tirkelip, onyń ishinde 1 mlrd. 126,7 mln. teńgege
46 kooperatıv qarjylandyryldy. Osy baǵdarlama sheńberinde mal sharýashylyǵy baǵyty boıynsha etti jáne sútti baǵytyndaǵy IQM 9 055 bas satyp alyndy. Tarqatar bolsaq:
Túıe - 27 bas;
Jylqy - 2 337 bas;
Usaq mal - 15 075 bas.
Jalpy 1 279 jumys orny quryldy.
Qazir qarajat tolyq ıgerildi. Baǵdarlama oblystaǵy barlyq 133 aýyldyq okrýgti qamtıdy. Aýyl turǵyndarynyń tabysyn arttyrý jobasy aıasynda beriletin shaǵyn nesıeler - «Qonaev ÁKK» AQ arqyly júzege asady.
Almaty oblysynyń aýylsharýashylyǵy basqarmasynyń deregine sáıkes, mal sharýashylyǵy salasyna 894 shaǵyn nesıe, onyń ishinde 36 kooperatıv qarjylandyrýǵa ıe boldy. Al, ósimdik sharýashylyǵyna 40 shaǵyn nesıe, onyń úsheýi kooperatıvke tıesili. Aýyl sharýashylyǵyna jatpaıtyn kásipkerlik sýbektilerine 149 shaǵyn nesıe bólinse, aýyl sharýashylyǵy tehnıkasyn satyp alýǵa 7 nesıe berildi.
