Ánurany 50 jyl aıtylǵan abaıtanýshy

5187
Adyrna.kz Telegram
Sýret: e-history.kz
Sýret: e-history.kz

Búgin — belgili ǵalym, qazaq ádebıetiniń abaıtaný mektebiniń negizin qalaýshylardyń biri, shákárimtanýshy, aqyn Qaıym Muhamedhanovtyń týǵan kúni.

Ol 1916 jyldyń 5 qańtarynda Semeı qalasynda dúnıege kelgen. Jazýshy, tekstolog jas jetkinshek kezinen bastap óleń jazdy. 15 jasynda kemejaıda júk tasýshy, jumysshy, kadr bólimi qyzmetkeri, mádenıet qyzmetkeri, muǵalimdik qyzmetterdi atqardy.

Eki jyldyq qazaq tili men ádebıeti muǵalimderin ázirleý kýrsynan keıin Semeı pedınstıtýtyna túsip, 1941 jyly eksternmen aıaqtaıdy. Kórnekti tulǵa 17 jastan bastap Semeı qalasynyń ártúrli mekemelerinde sabaq bere bastady. Úzdik pedagog-tálimger ómiriniń 60 jyldan astamyn jastardy tárbıeleý jáne bilim berý isine arnady.

Qaıym Muhamedhanov ǵumyr boıy Abaı sóziniń túpnusqasyn saqtaýmen aınalysty: Abaı óleńderi men poemalaryna tekstologııalyq taldaý júrgizip, árbir shyǵarmasyna ǵylymı túsinikteme jazdy, uzaq jyldar boıy bir basylymnan ekinshi basylymǵa kóshetin jańsaqtyqtar men qatelerdi jóndedi. Sonymen birge, ǵalym Abaıdyń belgisiz bolyp kelgen 31 shyǵarmasyn taýyp, olardyń Abaıdiki ekenin dáleldedi.

Ol – Qazaq SSR-i memlekettik gımni mátininiń avtory. 27 jastaǵy jas jigit 1943 jyly respýblıka gımnin jazyp, konkýrs jeńimpazy atandy. Onyń alǵashqy joldary: «Er qazaq ejelden erkindik ańsaǵan» dep bastalǵan edi. Bul ánuran táýelsizdik alǵanǵa deıin shyrqaldy.

Qaıym Muhamedhanov aqyn retinde 1936 jyldan bastap tanyla bastady. Ol 100 den asa óleń men poemalar jazdy, sondaı-aq Ǵ.Toqaı, T.Shevchenko taǵy basqa aqyndardyń óleńderin qazaq tiline aýdardy. Karlagta «Týǵan el – altyn besik», «Balalaryma», «Jubaıym Farhınýrǵa», «Otyrdyq tar qapasta kúndi sanap», «Sherýbaı stanııasy» t.b. óleńderin jazdy.

Pikirler