Azat Perýashevtyń sózinshe, úkimet esebinde bıýdjet kiristeri artyǵymen oryndaldy dep otyr. Onyń negizinde salyq túsimderiniń 42%-ke jáne ýaqytsha tartylǵan qarjynyń 13%-ke artýy jatyr.
"Ókinishke qaraı, kásipkerler bul termınderdiń astarynda ne jasyrylǵanyn jaqsy biledi. Úkimet kez-kelgen minbeden bızneske tekserý men qysymdy azaıtyp jatqanyn maqtanyp aıtyp otyr. Al shyn máninde jaǵdaı múldem basqa. 2022 jyly memlekettik kirister organdary 20 myń salyqtyq tekserý júrgizdi. Bul aldyńǵy jylǵa qaraǵanda 24% artyq. Kásipkerlerge 677 mlrd teńgege qosymsha salyq salyndy. Bul aldyńǵy jyldan 2,5 ese artyq", - dedi Azat Perýashev.
"Eń soraqysy - qarapaıym tabysy bar kásiporyndar qysymǵa ushyrap, al jónsiz joǵary tabysty sektorlar «tıisýge bolmaıtyn» bolyp qaldy" deıdi depýtat.
"Bankterge túsetin salyq salmaǵy - olarǵa búkil ekonomıka, ıaǵnı, memleket, bıznes pen halyq tóleıtinine qaramastan, nebári 2-den 5-aq proentke deıin quraıdy. Pandemııa kezinde de, ekonomıka álsiregen tusta, bankterdiń kirisi tek ósken edi. Olardyń bıýdjetke qosqan úlesi ónerkásiptiń, qurylystyń nemese kólik salasy úlesinen az, tipti kásibı jáne ǵylymı qyzmetten de kem. Al bankır men ustazdyń tabystaryn salystyryp kórińiz. Ýaqytsha tartylǵan qarjynyń ulǵaıýyna kelsek, bul shyn máninde bıýdjet úshin tabys emes, qaryz ekenin túsiný kerek. Memlekettik qaryzdyń ósý qarqyny ishki ónim ósiminen áldeqaıda joǵary. Osylaısha, bir jylda memlekettik qaryz 18% ósti. Keıingi 10 jylda syrtqy qaryz 7 ese ósti. Qaryzǵa baılanysty shyǵyndarynyń júktemesi 9 ese ósti. «Aq jol» frakııasy mundaı ádetti qoldaýǵa árıne qarsymyz", - dedi Azat Perýashev.
"Aq jol" partııasynyń frakııasy úkimetpen nege kelispeıtinin negizgi sebepter arqyly atady:
- Birinshi sebep - Kiristerdegi kúmándi jetistikter.
- Ekinshi sebep – bıýdjetti josparlaýǵa jaýapsyzdyq.
- Úshinshi sebep – munaıdan tys bıýdjet tapshylyǵynyń artýy.
- Tórtinshi sebep – Ulttyq qordy talan-tarajǵa salý.
- Besinshi sebep – kvazımemlekettik sektordyń masyldyq róli.
"2022 jylǵa arnalǵan respýblıkalyq bıýdjet qabyldanǵannan keıin soǵan 8 ret túzetý engizilgen. Sonda da 162 mlrd teńgege 2 túzetý oryndalmaı qaldy. Mundaı jaýapsyzdyq - bıýdjettik tártiptiń kúıreýi dep sanaımyz. Jeke kompanııada mundaı «josparlaý» úshin jaýapty menedjment jumystan shyǵyp keter edi. Sonymen qatar úkimet Ulttyq qordan bólingen qarajatty strategııalyq maqsattardyń ornyna aǵymdaǵy kún kóriske - zeınetaqy, áleýmettik shyǵyndardy tóleýge, tipti nesıege jumsalyp otyr", - dedi depýtat.
Partııa 2020 jyly memleket basshysy ulttyq kompanııalardyń tabysynyń 100%-yn bıýdjetke aýdarý týraly tapsyrmasyn eske saldy. Biraq partııanyń dereginshe, is júzinde 12% ǵana túsken. Al «Samuryq-Qazyna» qory byltyr 1 trıllıon 600 mıllıard teńge tapqan kiristen, - bıýdjetke 170-aq mıllıard teńge, ıaǵnı 10% ǵana dıvıdend tóledi.
"Túsinesizder me? Memleket holdıngter men ulttyq kompanııalarǵa trıllıondap qarajat bólse, al olar bıýdjetke 6 ese az qaıtaryp jatyr. Qalǵan trıllıondardy úkimet pen ulttyq kompanııalar óz qalaýy boıynsha, parlamentke kórsetpeı jumsap otyr. Al sonda «yqpaldy parlament» pen «esep beretin úkimet» qaıda? Joǵaryda aıtqanymdy eskere otyryp, «Aq jol» dempartııasy úkimettiń bıýdjettiń atqarylýy týraly esebin qoldamaıdy jáne de soǵan qarsy daýys beredi", - dedi depýtat Azat Perýashev.
