Qazaqstan Respýblıkasy Ortalyq referendým komıssııasy oflaın jáne onlaın formatta oqytý semınarlarynyń serııasyn jalǵastyrýda. Bul joly, ıaǵnı 2022 jylǵy 19 mamyrda semınar qoǵamdyq birlestikterdiń ókilderine arnalyp, onda múgedek jandardyń máseleleri qaraldy. Is-sharaǵa 150 adam qatysty.
Semınardy ótkizýdiń maqsaty – referendýmdy uıymdastyrýdyń quqyqtyq negizderin, «Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýııasyna ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Zańynyń jobasyn, respýblıkalyq referendým aldyndaǵy úgit jumystaryn júrgizý tártibin túsindirý, BUU múgedek jandardyń quqyqtary týraly Konvenııasynyń negizgi qaǵıdattary týraly habardar etý, sondaı-aq respýblıkalyq referendým ótkizý kezinde múgedek Qazaqstan Respýblıkasynyń múgedek azamattarynyń quqyqtaryn iske asyrýdy qamtamasyz etý máselelerin talqylaý bolyp tabylady.
Semınar baǵdarlamasyna engizilgen negizgi máseleler múgedek jandar úshin tıisti sheshimderdi eskere otyryp, respýblıkalyq referendýmdy uıymdastyrý erekshelikteri boldy.
Oqytý semınarynyń jumysyna ORK músheleri, Qazaqstandaǵy BUU Damý baǵdarlamasynyń ókili, QR ORK janyndaǵy múgedekterdiń quqyqtaryn iske asyrý jónindegi jumys tobynyń músheleri, eńbek jáne áleýmettik qorǵaý, ádilet mınıstrlikteriniń, sondaı-aq múgedek jandardyń qoǵamdyq birlestikteriniń ókilderi qatysty.
Sondaı-aq, beınekonferenııa baılanysy rejıminde is-sharaǵa múgedek jandardyń quqyqtaryn qorǵaý jónindegi óńirlik ÚEU ókilderi, aýmaqtyq komıssııalardyń músheleri jáne múmkindikteri shekteýli adamdarmen jumys jasaýǵa jaýapty jergilikti atqarýshy organdardyń ókilderi qatysty.
Is-sharanyń moderatory – Ortalyq referendým komıssııasynyń múshesi Shavhat Ótemisov óziniń kirispe sózinde Ortalyq referendým komıssııasynyń mańyzdy mindetteriniń biri múmkindigi shekteýli azamattardyń quqyqtaryn qamtamasyz etý boıynsha barlyq qajetti jaǵdaılardy iske asyrý bolyp tabylatynyn atap ótti. 2017 jyldan bastap Ortsaılaýkom janynda múgedekterdiń saılaý quqyqtaryn qamtamasyz etý jónindegi jumys toby qyzmet etýde. Iaǵnı, ORK osy baǵytta júıeli jumys atqaryp keledi.
2022 jylǵy 5 maýsymǵa taǵaıyndalǵan respýblıkalyq referendým ótkizý kezinde múgedek jandarǵa jaǵdaı jasaý týraly másele ú.j. 6 mamyrda ORK ekinshi otyrysynda qaralǵan bolatyn.
Jergilikti atqarýshy organdarǵa Qazaqstan Respýblıkasy Ortalyq saılaý komıssııasynyń qaýlysymen bekitilgen (2012 jylǵy 23 qazandaǵy № 21/83) saılaý ýchaskesinde daýys berýge arnalǵan úı-jaıdy, daýys berýge arnalǵan pýnktti jaraqtandyrý jónindegi nusqaýlyqqa sáıkes, olardyń quqyqtaryn iske asyrý úshin referendým ýchaskelerinde múgedek adamdarǵa jaǵdaı jasaýdy qamtamasyz etý jóninde qajetti sharalar qabyldaý tapsyryldy.
Oblystar, respýblıkalyq mańyzy bar qalalar jáne astana ákimdikteriniń usynǵan málimetterine sáıkes referendýmnyń 10013 ýchaskesiniń basym kópshiligi pandýstarmen jáne taktıldi kórsetkishtermen jabdyqtalǵan. Is júzinde barlyǵyna kreslo-arbalardy paıdalanatyn azamattardyń qajettilikterin eskere otyryp, daýys berýge arnalǵan kabınalar qarastyrylǵan.
Daýys berý kúnine ýchaskelerdiń daıyndyǵy máselelerin baqylaýda ustaý, onyń ishinde ınvataksı, sýrdoaýdarmashylardy tartý jáne t.b. sııaqty múgedektigi bar azamattarǵa yńǵaıly bolý úshin qosymsha sharalar ázirleý tapsyryldy.
Daýys berý kúnine jaqyn qalǵanda aýmaqtyq referendým komıssııalarynyń ýchaskelerdiń daıyndyǵy jáne qabyldanǵan sharalar týraly esepteri tyńdalady. Referendým ótkizilgennen keıin múgedek azamattardyń qajettilikterin eskere otyryp, ýchaskelerde jaǵdaı jasaýǵa taldaý jasalady.
Aldaǵy referendýmda múgedektigi bar azamattardy habardar etý praktıkasyn jalǵastyrý kózdeledi: aqparattyq jáne jumyldyrý aýdıo-, beınerolıkter (sýrdoaýdarmasy bar beınerolıkter) daıyndaý; barlyq aýdıo-jáne beınerolıkter referendýmnyń ortalyq komıssııasynyń saıtynda ornalastyrylatyn bolady; daýys berýge arnalǵan bıýlletenniń aýdıoversııasyn daıyndaý, ony trafarettiń kómegimen bıýlletendiń kórý qabileti buzylǵan azamattar tyńdap (daýys berý ornynda oıyqtar kózdelgen), daýys berýge arnalǵan bıýlletendi óz betinshe toltyra alady.
Ortalyq komıssııa músheleriniń ýchaskelerdiń daýys berýdi ótkizýge daıyndyǵyn, onyń ishinde daýys berý kezinde múgedektigi bar jáne erekshe qajettilikteri bar azamattar úshin jaǵdaılardy qamtamasyz etýdi tekserý úshin óńirlerge ınspekııalyq saparlary kózdelip otyr.
Ortalyq referendým komıssııasynyń múshesi Shavhat Ótemisov «Múgedek jandardyń quqyqtaryn qamtamasyz etý máselelerimen aınalysatyn barlyq qoǵamdyq birlestikterdi jergilikti atqarýshy organdardyń ýchaskelerdi jaraqtandyrýdyń qosymsha sharalaryn qabyldaýy boıynsha ózderiniń syndarly usynystaryn alǵa tartýǵa shaqyramyz» - dep atap ótti.
Sonymen qatar, is-sharada BUU Damý Baǵdarlamasynyń Qazaqstandaǵy Turaqty Ókildiginiń orynbasary Vıtalıı Vremısh, QR ORK janyndaǵy múgedekterdiń quqyqtaryn qamtamasyz etý jónindegi jumys tobynyń múshesi, QR Parlamenti Senatynyń depýtaty Lázzat Qaltaeva, Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi Eńbek, kóshi-qon jáne áleýmettik qorǵaý komıtetiniń tóraǵasy Erbol Nurǵalıev, Ádilet mınıstrliginiń departament dırektory Nazken Jamaladın, «Arba» tirek-qımyl apparatynyń qyzmeti buzylǵan múgedekter azamattardy qoldaý qoǵamy» QB tóraǵasy, Batys Qazaqstan oblystyq máslıhatynyń depýtaty Gúlmıra Batpaqulova, «Pandýs OK» JShS quryltaıshysy, Aqtóbe qalalyq máslıhatynyń depýtaty Shahan Juldyzbaev, sondaı-aq múgedekterdiń qoǵamdyq birlestikteriniń, jergilikti atqarýshy organdardyń basqa da ókilderi sóz sóıledi.
Sondaı-aq, is-shara sheńberinde Ortalyq referendým komıssııasy apparatynyń qyzmetkerleri: taldaý jáne kommýnıkaııalar bóliminiń meńgerýshisi Áıgerim Tájıeva «Respýblıkalyq referendým aldyndaǵy úgit týraly»; saılaý proesin uıymdastyrý bólimi meńgerýshisiniń orynbasary Olga Zaharova «Referendým ótkizýdi uıymdastyrý týraly»; halyqaralyq quqyq bólimi meńgerýshisiniń orynbasary Meırambek Qanybekov «Referendýmdy uıymdastyrý men ótkizýdiń quqyqtyq negizderi» taqyrybynda baıandama jasady.
Oqytý semınary onlaın rejımde «You Tube» arnasynda jáne Qazaqstan Respýblıkasy Ortalyq referendým komıssııasynyń resmı saıtynda tómendegi silteme boıynsha kórsetildi https://www.election.gov.kz/kaz/news/releases/index.php?ID=6860&v=mobile
