بيىل اقيىق اقىن مۇقاعالي ماقاتاەۆتىڭ ومىرگە كەلگەنىنە — 90, جىر الىبى جامبىل جاباەۆتىڭ دۇنيە ەسىگىن اشقانىنا 175 جىل. وسىعان بايلانىستى، كيەلى جەتىسۋ وڭىرىندە وبلىستىق، رەسپۋبليكالىق، حالاقارالىق دەڭگەيدەگى ءتۇرلى مەرەيتويلىق ءىس-شارالار قولعا الىنۋدا.
تالدىقورعاندا «تۇركسوي» حالىقارالىق ۇيىمىنىڭ قولداۋىمەن تۇرىك تىلىندە جارىق كورگەن جامبىل جاباەۆتىڭ تاعى ءبىر جاڭا كىتابىنىڭ تۇساۋى كەسىلدى.
ساكەن سەيفۋللين اتىنداعى الماتى وبلىستىق امبەباپ كىتاپحاناسى ۇيىمداستىرعان سالتاناتتى شاراعا «تۇركسوي» ۇيىمىنىڭ ارنايى وكىلى باقىتجان ومار، قارجى ءبولىمىنىڭ باسشىسى سانجار مەحمەت، قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ توراعاسى، اقىن ۇلىقبەك ەسداۋلەتوۆ، م.اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى كەنجەحان ماتىجانوۆ، پروفەسسور نۇرداۋلەت اقىش، انارباي بۇلدىباەۆ، جامبىلتانۋشى تەمىرحان تەبەگەنوۆ سىندى تانىمال دارىن يەلەرى مەن جەرگىلىكتى قالامگەرلەر قاتىستى.
جيىندى وبلىستىق مادەنيەت، ارحيۆتەر جانە قۇجاتتاما باسقارماسىنىڭ باسشىسى مارلەن كولباەۆ جۇرگىزدى. باسقوسۋدا العاشقى بولىپ ءسوز العان باقىتجان وماروۆ:
— جامبىل جاباەۆ ەلىنە جىرىمەن جىگەر سىيلاعان قازاق پوەزياسىنىڭ الىبى. ول ءوزى ءومىر سۇرگەن كەزەڭدى ولەڭمەن سۋرەتتەگەن اقىن. وداقتاس مەملەكەتتەر اراسىندا ونىڭ اقىندىق ابىرويى اسقاق. ەگەمەندىك العاننان كەيىن دە جامبىلتانۋ باعىتى قارقىن الىپ، ءتۇرلى شارالار ۇيىمداستىرىلىپ كەلەدى. اقىننىڭ ۇستازى ءسۇيىنبايدىڭ 200 جىلدىعى تۇركيا مەملەكەتىندە ايرىقشا اتالىپ ءوتىلىپ، ءبىر ساياباققا ونىڭ ەسىمى بەرىلسە، ونداعى ءبىر كوشە جامبىل بابامىزدىڭ ەسىمىمەن اتالدى. اباي اتامىز: «بەس نارسەگە اسىق بول» دەپ ۇلتىمىزدى 5 ۇلى نارسەگە شاقىرسا، جامبىل اتامىز دا: «ادامدىقتى ايت، ەرلىكتى ايت، باتىرلىقتى ايت، ەل بىرلىگىن ساقتاعان تاتۋلىقتى ايت»، – دەپ بارشامىزعا بەس قۇندىلىقتى ۇسىندى. شىنىندا دا وسى بەس قاسيەت، ياعني، ادامدىق، ەرلىك، باتىرلىق، بىرلىك پەن تاتۋلىق قازاق ءۇشىن عانا ەمەس، بۇكىل تۇركى دۇنيەسى ءۇشىن اۋاداي قاجەت، – دەدى.
وسىدان سوڭ ول تۇركى مادەنيەتى ۇيىمىنىڭ جۇمىسىنا كەڭىنەن توقتالىپ، بۇگىنگىدەي شارانىڭ وتۋىنە ىقپال ەتكەن وبلىس اكىمى اماندىق باتالوۆقا حالىقارالىق ۇيىم اتىنان ايىرىقشا العىسىن جەتكىزدى.
جيىندا جەكە-جەكە ءسوز سويلەگەن زيالى قاۋىم وكىلدەرى جامبىلدىڭ شىعارماشىلىعى مەن ەرەن ەڭبەكتەرى جايىندا قۇندى وي پىكىرلەرىمەن ءبولىسىپ، جاڭا كىتاپتىڭ تۇساۋىن كەستى. وسى ورايدا ۇلىقبەك ورازبايۇلى ۇلت جاناشىرى دۇيسەن قاسەيىنوۆ باسقاراتىن «تۇركسوي» حالىقارالىق ۇيىمىنىڭ اتقارىپ جاتقان ىستەرىن جوعارى باعالادى. ءارى ۇيىمنىڭ تۇركى حالىقتارىنا ورتاق قۇندىلىقتاردى جان-جاقتى ناسيحاتتاپ، باۋىرلاس ەلدەردىڭ مادەنيەتى مەن رۋحانياتىن كوتەرەتىن ەلەۋلى ەڭبەكتەرىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى.
وداق توراعاسىنىڭ ايتۋىنشا، بيىلعى قازان ايىنىڭ سوڭىنا دەيىن جىر الىبىنىڭ مەرەيتويىنا ارنالعان «جامبىل الەمى» اتتى تاعى 30 تومدىق جيناق باسپادان شىقپاق. ول كىتاپتارعا جامبىل جاباەۆتىڭ شىعارمالارى مەن قاتار ءتۇرلى زەرتتەۋلەر، اقىننىڭ ۇستازدارى مەن شاكىرتتەرىنىڭ جانە زامانداستارىنىڭ تىڭ تۋىندىلارى ەنگىزىلگەن.
ايدىن كالىمحان
