جاڭا الىپبيگە اۋىسقان كەزدە قازاقتىڭ دىبىستىق جۇيەسى وزگەرمەيدى– انار فازىلجانوۆا

2556
Adyrna.kz Telegram

لاتىن گرافيكاسىنا نەگىزدەلگەن قازاق الىپبيىنە كوشكەن كەزدە قازاقتىڭ دىبىستىق جۇيەسى وزگەرمەيدى. مۇنداي پىكىردى احمەت بايتۇرسىنۇلى اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى انار فازىلجانوۆا ءبىلدىردى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى قازاقپاراتقا سىلتەمە جاساپ.

«بىزگە ارىپتەردىڭ گرافيكالىق تۇرقىنا كوزىمىزدى ۇيرەتۋىمىز قاجەت. بۇل پروتسەسس ۇزاققا سوزىلمايدى. ويتكەنى، كيريليتسا مەن لاتىن ءالىپبي ءوزارا ۇقساس بولىپ كەلەدى. مىسالى، ءبىز اراب گرافيكاسىنان لاتىن الىپبيىنە كوشىپ جاتساق، وندا بالكىم ۇيرەنۋ ۇدەرىسىمىز ۇزاققا سوزىلار ما ەدى... بىراق، ولاي ەمەس. ەكىنشىدەن، بىزگە زامان كومەكتەسەدى. قازىر تەحنيكا زامانى. كەز كەلگەن نارسە قولىڭىزدا. ماسەلەن، ۇيالى تەلەفون قالتاڭىزدا ۇنەمى جۇرەدى. دەمەك، لاتىن گرافيكاسىنا نەگىزدەلگەن ءالىپبي بەكىتىلگەننەن كەيىن جازىپ-سىزۋدىڭ ەملە ەرەجەسى سول ۇيالى تەلەفون ارقىلى جالپى جۇرتشىلىققا قولجەتىمدى تۇردە تارايدى جانە وسى ەملە ەرەجە بويىنشا جازىلعان ورفوگرافيالىق ەملە دە، سوزدىك دە قولىڭىزدا بولادى»، - دەدى ول «مەملەكەتتىك ءتىل – حالىقتى ۇيىستىرۋ قۇرالى» تاقىرىبىنداعى وتىرىس بارىسىندا.

انار فازىلجانوۆانىڭ اتاپ وتۋىنشە، لاتىن گرافيكاسىنا نەگىزدەلگەن قازاق ءالىپبي بەكىتىلگەننەن كەيىن ساۋاتتى جازىپ-سىزامىن دەگەن ادامعا تەك نيەت قانا كەرەك.

«قازىر ءبىز قازاق تىلىندەگى ءتول ماتىندەردى كيريليتساداعى 42 ارىپپەن جازىپ ءجۇرمىز. ال جاڭا ءالىپبي ەنگەننەن كەيىن سول ءماتىندى نە-ءبارى 31 تاڭبامەن جازامىز. بۇل ۋاقىتىمىزدى، قۋاتىمىزدى ۇنەمدەيدى. قازىر ۋاقىت پەن قۋاتتان اسىل نە بار؟ سوندىقتان وسى الىپبيگە كوشكەندە ءبىز باستاپقىدا قينالاتىن دا شىعارمىز. بىراق، ونىڭ ناتيجەسى عاسىرلار بويى ۇرپاققا قىزمەت ەتەدى»، - دەدى ينستيتۋت ديرەكتورى.

عالىمنىڭ ايتۋىنشا، ءالىپبي اۋىستىرعان كەزدە قازاقتىڭ دىبىستىق جۇيەسى وزگەرمەيدى، سول كۇيىندە قالادى. تەك سول دىبىستاردى تاڭبالايتىن ارىپتەردىڭ تۇرقى عانا وزگەرەدى. دەمەك، سول ءارىپتىڭ تۇرقىن جاتتاپ العانشا عانا قيىندىق بولادى.

«ونى ۇيرەنىپ العاننان كەيىن اۋىزىمىزدان شىققان قازاق تىلىنە ءتان دەگەن دىبىستاردىڭ بارلىعى الىپبيدە بولادى. ياعني، دىبىستىق جۇيەمىزدى قۇرتىپ المايمىز. قازىر ءبىر كيريليتسامەن ورىس سوزدەرىن تازا ورىس ەملەسىمەن جازامىز. سولاي جازعاننان كەيىن تازا ورىس ءتىلىنىڭ دىبىستىق جۇيەسىمەن ايتامىز. ال لاتىنعا كوشكەننەن كەيىن ءسىز قالاساڭىز دا، قالاماساڭىز دا ورىس سوزدەرى قازاقتىڭ شاپانىنا ورانىپ شىعا كەلەدى. ونى ءسىز قازاقشا ايتۋعا باستاپقى كەزدە بالكىم ءماجبۇر بولاسىز. سودان كەىن ول سىزگە ۇناي باستايدى. ءسويتىپ، ءبىز ءوزىمىزدىڭ ءتىلىمىزدىڭ شەت تىلىنەن ەنگەن سوزدەردى يگەرۋ تەتىكتەرىن جانداندىرامىز. رۋحاني جاڭعىرۋ دەگەنىمىز وسى»، - دەدى انار فازىلجانوۆا.

 

 

 

پىكىرلەر