قازاق جانە اعىلشىن تىلدەرىن تەڭ دارەجەدە مەڭگەرگەن ماماندار نەگە از؟

1822
Adyrna.kz Telegram

جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ ايتۋىنشا، ەڭبەك نارىعىندا اعىلشىن ءتىلىن جەتىك مەڭگەرگەن قازاق ءتىلدى ماماندار جەتىسپەيدى. قازىرگى تاڭدا ەكى ءتىلدى تەڭ دارەجەدە يگەرگەن قىزمەتكەرلەرگە دەگەن سۇرانىس الدەقايدا ارتقان. دەسە دە ونداي مامانداردى دايارلايتىن ءبىلىم وردالارى جوقتىڭ قاسى. اتالعان ماسەلە قر بعم قاراستى «ADAL BILIM» الاڭىندا تالقىلاندى دەپ حابارلايدى «ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى قر بعم «ADAL BILIM» جوبالىق كەڭسەسىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ.

«بۇرىن قازاقستاندىق بىرنەشە ۋنيۆەرسيتەتتە قازاق-اعىلشىن  تىلدەرىن وقىتاتىن ماماندىقتار بولعان. بىراق ولاردىڭ عۇمىرى ۇزاق بولمادى، سەبەبى ول كەزدە نارىقتا سۇرانىس قازىرگىدەي ەمەس ەدى. اعىلشىن ءتىلى كۇننەن كۇنگە قاجەت بولىپ كەلە جاتقانىن بايقاپ وتىرمىز. قازىر نارىقتا قوستىلدى ماماندارعا سۇرانىس بار. بىراق سول مامانداردىڭ ءوزىن بەلگىلى ءبىر سالاعا بەيىمدەپ دايارلاۋ قاجەت دەپ ويلايمىن»، - دەيدى ا. بايتۇرسىنۇلى اتىنداعى ءبىلىم اكادەمياسىنىڭ ديرەكتورى ۇلان ەركىنباي.

ەفيرگە جۇمىس بەرۋشى رەتىندە قاتىسقان «USTAZ» كاسىبي جەتىلدىرۋ ورتالىعىنىڭ اكادەميالىق ديرەكتورى نۇرلان يمانعاليەۆ شەتەلدىك ماتەريالداردى قازاق تىلىنە اۋدارعان كەزدە تۋىندايتىن قيىندىقتار جايلى پىكىرىن ءبىلدىردى.

«بۇل ماسەلەنى جۇمىس بەرۋشى رەتىندە قاراستىرسام، ەكى پروبلەما تۋىندايدى. بىرىنشىدەن، ماتەريالداردى اۋداراتىن كەزدە ەكى ەسە قارجى جۇمسايمىز. اعىلشىن تىلىنەن الدىمەن ورىسشاعا، ودان كەيىن قازاق تىلىنە اۋدارۋ كەرەك. سەبەبى قازاق جانە اعىلشىن تىلدەرىن تەڭ دارەجەدە بىلەتىن ماماندار از. ەكىنشىدەن، اقپاراتتى الدىمەن ورىس، كەيىن قازاق تىلىنە اۋدارعاندا ماعىناسى وزگەرىپ كەتەدى. سونداي-اق مەنىڭ ويىمشا، قازىرگى تاڭدا قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ مۇعالىمدەرى دە اعىلشىن ءتىلىن بىلگەنى دۇرىس. سەبەبى اعىلشىن ءتىلىن بىلەتىن مۇعالىمدەر جاڭاشىلدىققا جاقىن، كوزى اشىق بولادى»،- دەيدى نۇرلان يمانعاليەۆ.

جوعارىدا اتالعان ماسەلەنى شەشۋ ماقساتىندا م.س. نارىكباەۆ اتىنداعى كازگيۋ ۋنيۆەرسيتەتىندە بيىل «قازاق-اعىلشىن ءتىلى جانە لينگۆيستيكا» باعدارلاماسى اشىلعان. باعدارلاما جەتەكشىسىنىڭ ايتۋىنشا، بۇل ماماندىققا تۇسكەن ستۋدەنتتەردىڭ قوسىمشا ماماندىقتاردى مەڭگەرىپ شىعۋعا مۇمكىندىگى بار.

«بۇل ماماندىققا ۇبت-عا «قازاق ءتىلى جانە ادەبيەتى» ءپانىن تاڭداعان تۇلەكتەردى قابىلدايمىز. ابيتۋريەنتتىڭ اعىلشىن ءتىلى بويىنشا دەڭگەيى تومەن بولسا دا قابىلداپ، باسىنان ۇيرەتەمىز. ماقساتىمىز - اعىلشىن تىلىنەن اۋدارعاندا ورىس ءتىلىن پايدالانباي، بىردەن قازاق تىلىنە اۋداراتىن مامانداردى دايىنداۋ. قازىرگى تاڭدا قازاق تىلىنە قىزىعۋشىلىق تانىتىپ جاتقان شەتەلدىك ازاماتتار بار. ولار دا ورىس ءتىلىن بىلمەگەندىكتەن قازاق تىلىندە ءبىلىم الادى. بۇل ماماندىققا تۇسكەن ستۋدەنتتەر «قازاق ءتىلىن شەت ءتىلى رەتىندە وقىتۋ»، «مەديلينگۆيستيكا» (جۋرناليستىك داعدىلاردى ۇيرەتۋ), «اۋدارما ءىسى» سياقتى قوسىمشا ماماندىقتاردى الىپ شىعادى»، - دەيدى م. نارىكباەۆ اتىنداعى كازگيۋ ۋنيۆەرسيتەتى «قازاق-اعىلشىن ءتىلى جانە لينگۆيستيكا» باعدارلاماسىنىڭ جەتەكشىسى اقەركە ساليموۆا.

پىكىرلەر