قاسىم-جومارت توقاەۆ قحر توراعاسى سي ءتسزينپيننىڭ ەلىمىزگە مەملەكەتتىك ساپارىن قازاقستان مەن قىتاي اراسىنداعى ماڭگىلىك ءارى جان-جاقتى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىكتى ودان ءارى نىعايتۋعا دەگەن ۇمتىلىستىڭ ايقىن كورىنىسى دەپ باعالايتىنىن ايتتى.
– قازاقستان ەلدەرىمىز اراسىنداعى تاتۋ كورشىلىك پەن عاسىرلار بويعى دوستىقتى نىعايتۋعا ەرەكشە ءمان بەرەدى. ءبىز بىرلەسكەن كۇش-جىگەرىمىزدىڭ ارقاسىندا وزگەلەرگە ۇلگى بولاتىن جانە ءتۇرلى باعىتتى قامتيتىن مەملەكەتارالىق ىقپالداستىق ورناتتىق. ءبىزدىڭ ەكىجاقتى قارىم-قاتىناسىمىز دامۋدىڭ جاڭا «التىن كەزەڭىنە» ءوتتى دەپ نىق سەنىممەن ايتۋعا بولادى. ەكى ەل اراسىنداعى بايلانىستار تۇراقتى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋعا، حالىقتارىمىزدىڭ ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋعا زور سەپتىگىن تيگىزىپ وتىر. بىلتىر ءوزارا تاۋار اينالىمى 41 ميلليارد دوللاردان استى. بۇل – رەكوردتىق كورسەتكىش. قازىرگى تاڭدا 45 ورتاق ينۆەستيتسيالىق جوبا جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر. ونىڭ جالپى قۇنى – 14,5 ميلليارد دوللار. جوبالار ونەركاسىپ، ەنەرگەتيكا، كولىك-ترانزيت، جاسىل ەكونوميكا، اۋىل شارۋاشىلىعى جانە باسقا دا سالالاردى قامتيدى. سونىمەن بىرگە، ەكى ەلدىڭ مادەني-گۋمانيتارلىق بايلانىستارى جاندانا ءتۇستى. جوعارى مارتەبەلى توراعا، وسى جەتىستىكتەردىڭ ءبارى ءسىزدىڭ جەكە قولداۋىڭىزدىڭ ارقاسىندا تابىستى جۇزەگە اسقانىن ايرىقشا اتاپ وتكىم كەلەدى، – دەدى پرەزيدەنت.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان قىتايدىڭ بەيبىت باستامالارىن قولدايدى. سونداي-اق حالىقارالىق قۇقىقتىڭ نەگىزگى قاعيداتتارى مەن بۇۇ جارعىسىنا نەگىزدەلگەن ءادىل الەمدىك ءتارتىپتى قالىپتاستىرۋداعى جەتەكشى ءرولى مەن ەلەۋلى ۇلەسىن جوعارى باعالايدى.
– ءسىزدىڭ «ادامزاتتىڭ ءبىرتۇتاس تاعدىرى قوعامداستىعىن قۇرۋ» تۋرالى باستاماڭىزدى كونسترۋكتيۆتى رۋحتا قولداۋعا دايىنبىز. ءبىزدىڭ «ءبىرتۇتاس قىتاي» ساياساتىنا قاتىستى ۇستانىمىمىز وزگەرمەيدى. سونداي-اق تەرروريزم، سەپاراتيزم جانە ەكسترەميزم سەكىلدى «ءۇش زۇلىم كۇشكە» قارسى كۇرەس جونىندەگى ىقپالداستىقتى قولدايمىز. قىتايدىڭ بۇكىل الەم ەلدەرىنىڭ ەگەمەندىگى مەن تاۋەلسىزدىگىن قۇرمەتتەۋگە شاقىراتىن تۇراقتى ۇستانىمىن باعالايمىز. بۇگىندە قىتاي قازاقستاننىڭ ەڭ ءىرى ساۋدا سەرىكتەسى سانالاتىنىن بۇعان دەيىن دە ايتتىم. ءوزارا تاۋار اينالىمىن ەسەلەۋگە مول مۇمكىندىگىمىز بار. ءبىزدىڭ ەلدىڭ ۇكىمەتى وسى ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن تاباندى تۇردە جۇمىس ىستەيدى. قىتاي قازاقستان ەكونوميكاسىنا سالىنعان ينۆەستيتسيا كولەمى بويىنشا جەتەكشى ورىنعا يە. كەيىنگى 15 جىلدا ونىڭ كولەمى 24 ميلليارد دوللارعا جەتتى. ەكى ەل اراسىندا ۆيزاسىز رەجيم كۇشىنە ەندى. قازىر «قىتايداعى قازاقستان ءتۋريزمى جىلى» ءوتىپ جاتىر. مۇنىڭ ءبارى ەلدەرىمىزدىڭ ءتۇرلى سالاداعى ىنتىماقتاستىعىن نىعايتۋعا تىڭ سەرپىن بەرەدى، – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.
ءوز كەزەگىندە قحر توراعاسى قازاقستاننىڭ قارقىندى دامىپ كەلە جاتقانىنا تاعى دا كۋا بولعانىن اتاپ ءوتىپ، قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ باسشىلىعىمەن قازاق حالقى اناعۇرلىم قۋاتتى ءارى وركەندەگەن جاڭا قازاقستان قۇراتىنىنا سەنىم ءبىلدىردى.
– ەجەلگى «جىبەك جولىنان» تامىر تارتاتىن ەلدەرىمىزدىڭ دوستىعى مىڭداعان جىلدار بويى ۇزدىكسىز نىعايىپ كەلەدى. ديپلوماتيالىق قاتىناستار ورناعان 32 جىل ىشىندەگى ىنتىماقتاستىق ناتيجەسىندە ەكىجاقتى بايلانىستارىمىز ماڭگىلىك ءارى جان-جاقتى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىكتىڭ بۇرىن-سوڭدى بولماعان دەڭگەيىنە كوتەرىلدى. ونىڭ ارقاۋى – ماڭگىلىك دوستىق، ءوزارا سەنىم مەن ىنتىماقتاستىق. حالىقارالىق جاعداي قالاي قۇبىلسا دا، دوستىقتى ساقتاۋعا ۇمتىلىسىمىز، سان قىرلى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋعا دەگەن تاباندىلىعىمىز، نەگىزگى ماسەلەلەر بويىنشا ءبىر-ءبىرىمىزدى ءوزارا قولداۋعا بەيىلدىلىگىمىز جانە ۇلتتىق دامۋ مىندەتتەرىن ورىنداۋعا سەنىمىمىز وزگەرمەيتىنىن راستاعىم كەلەدى، – دەدى سي تسزينپين.
بۇدان بولەك، قحر توراعاسى قازاقستاننىڭ حالىقارالىق ارەناداعى ورتا دەرجاۆا رەتىندەگى كونسترۋكتيۆتى ءرولىن قولدادى.
كەزدەسۋ بارىسىندا تاراپتار ەلەكتروندى كوممەرتسيا، اۆتوموبيل مەن اۆتوبولشەك ءوندىرىسى، كولىك-ترانزيت جانە لوگيستيكا، ەنەرگەتيكا، اۋىل شارۋاشىلىعى، قارجى، تۋريزم سالالارىنداعى ينۆەستيتسيالىق ىقپالداستىقتى دامىتۋ پەرسپەكتيۆالارىن تالقىلادى.
ەكى ەل باسشىلارى ساۋدا-ينۆەستيتسيالىق ىنتىماقتاستىقتى جانداندىرۋ ءۇشىن ءتيىستى مەحانيزمدەر بار ەكەنىنە توقتالىپ، قازاقستان مەن قىتاي ۇكىمەتتەرى قازىر جانە كەلەشەكتە بيزنەس-جوبالاردىڭ تابىستى جۇزەگە اسىرىلۋىنا جان-جاقتى قولداۋ كورسەتۋگە دايىن ەكەنىن راستادى.
سونداي-اق قاسىم-جومارت توقاەۆ پەن سي تسزينپين وڭىرارالىق كووپەراتسيا مەن مادەني-گۋمانيتارلىق سالاداعى ىقپالداستىقتى تەرەڭدەتۋ جونىندە پىكىر الماستى.
مەملەكەت باسشىسى استانادا بەيجىڭ ءتىل جانە مادەنيەت ۋنۆەرسيتەتى فيليالى مەن «لۋ بان شەبەرحاناسىنىڭ» اشىلۋىن قولداپ، ەكى ەلدىڭ عىلىم جانە ءبىلىم سالالارىنداعى بايلانىستارىنىڭ كەڭەيۋى ەكى ەلدىڭ مۇددەسىنە ساي كەلەتىنىن ايتتى.
