اتىراۋداعى ۇلتتىق قۇرىلتايدا سويلەگەن سوزىندە پرەزيدەنت ق.توقاەۆ ءبىراز ماسەلەنى ايتىپتى.
سونىڭ ىشىندە ەلتاڭبانى وزگەرتۋ تۋرالى ۇسىنىس ەل اراسىندا بىردەن قىزۋ تالقىعا ءتۇسىپ جاتىر ەكەن. قاراسام، قارسى شىعۋشىلاردىڭ قاراسى باسىم، دەگەنمەن قولداۋشىلار دا از ەمەس سياقتى.
ءاۋ باستا بەكىتىلگەن دۇنيەنى ورتا جولدا «ءارى تارت تا بەرى تارت» جاساۋعا مۇلدە قۇلىقسىز ادامنىڭ ءبىرى – مەن ەدىم. الايدا تاپ وسى ەلتاڭبا ماسەلەسىنە كەلگەندە ەلەڭ ەتە قالعانىم...
ويتكەنى، جاسىراتىنى جوق، قازىرگى ەلتاڭبا ماعان ءا دەگەننەن-اق ۇناماعان بولاتىن، ءتىپتى 1992 جىلى بۇل تۋرالى پىكىرىم «الماتى اقشامى» گازەتىنە جاريالانعانى ەسىمدە. بىرىنشىدەن، باياعى كەڭەستىك پوشىمنان الىس كەتە قويماعان. وزبەكستان مەن تاجىكستاننىڭ قازىرگى گەربتەرى دە سونداي. ەكىنشىدەن، مەملەكەتتىك ءرامىز سەكىلدى ناقتى دا بايسالدى دۇنيەگە «ءبارىن قامتي بەرسەم، ەشتەڭە ۇمىت قالماسا ەكەن» دەگەن اعىل-تەگىل «ماكسيماليزم» جاراسا بەرمەيدى. شاڭىراق، ۋىق، پىراق، كۇمبەز، كۇن، جۇلدىز، ت.ب. ءبارىن قامتي بەرۋگە تىرىسۋ – اقىرىندا جىپىرلاعان بىجىرقاي بەينەگە ۇلاسىپ كەتۋى مۇمكىن. راس، كەزىندە ونىڭ ارقايسىسىن بىزگە قيلى قيسىنمەن قيىستىرىپ ءتۇسىندىردى، ءتۇرلى ساراپتاۋ ماقالالار دا جازىلدى. بىراق... سول كۇيى قابىلداي الماي، ىشتەي تىنعانمىن.
سودان بەرگى قانشا جىلدان بەرى كوپشىلىكتىڭ كوزى دە ۇيرەندى، كوزقاراسى قالىپتاستى عوي، سوندىقتان «وسى قالپىندا قالا بەرسىن» دەگەن پىكىرلەرگە دە تۇسىنىستىكپەن قارايمىن. «بۇدان باسقا باس قاتىرار شارۋا جوق پا؟» دەۋشىلەردىڭ نارازىلىعى دا تۇسىنىكتى.
پرەزيدەنت بىلاي دەيدى: «...ەلتاڭبامىزعا قاتىستى سىني پىكىرلەر ايتىلىپ قالادى. ونى كەڭەس زامانىنداعى گەربكە ۇقساتىپ جاتادى. تىم ەكلەكتيكالىق، كۇردەلى دەيدى. مۇنداي ويدى ەل ىسىنە بەي-جاي قارامايتىن بەلسەندى ازاماتتار عانا ەمەس، ماماندار دا ايتىپ ءجۇر. ورىندى پايىمدار ەسكەرۋسىز قالماۋى كەرەك. ورتاق كەلىسىمگە كەلگەن جاعدايدا ارناۋلى كوميسسيا قۇرۋعا بولادى. بۇل كوميسسيا ماسەلەنى جان-جاقتى قاراستىرىپ، قوعامدىق تالقىلاۋ وتكىزەدى. سوسىن قازاقستاننىڭ جاڭا ەلتاڭباسىنىڭ جوباسىن جاساۋعا اشىق بايقاۋ جاريالانادى».
ياعني، مەنىڭ تۇسىنگەنىم، الدىمەن ءتۇرلى پايىمدار، پىكىرلەر تىڭدالۋى كەرەك. سودان سوڭ دا، ورتاق شەشىمگە كەلگەن جاعدايدا دا، ماسەلە ابدەن جان-جاقتى قاراستىرىلىپ، پىسىقتالۋى شارت. ەگەر ەلتاڭبانى اۋىستىرماساق بولمايدى دەگەن تۇبەگەيلى قورىتىندىعا كەلگەن كەزدە عانا جاڭا ەلتاڭبانىڭ جوباسىن جاساۋعا اشىق بايقاۋ جاريالانادى.
دەمەك، ەلتاڭبا اۋىستىرۋ ەسىك اۋىستىرعانداي بۇگىن-ەرتەڭ بولا سالاتىن شارۋا ەمەس. ابدەن تالدانىپ-تارازىلانۋى كەرەك، ءتۇرلى كوزقاراستار تىڭدالىپ، ەسكەرىلۋى كەرەك.
مەنىكى دە ويىم سول...
ساكەن سىبانباي،
جازۋشى-جۋرناليست
