ادام بالاسى ءوزىنىڭ دامۋ جولىندا جەتكەن بارلىق جەتىستىكتەرىنە عىلىم ارقىلى قول جەتكىزدى. عىلىم – جوقتان بار جاساۋدى ەمەس، تابيعاتتىڭ بارلىق بايلىعىن ادامزاتتىڭ يگىلىگى جولىندا قولدانا ءبىلۋ. قازىرگى وزىق تەحنولوگيا داۋىرىندە عىلىمسىز العا جىلجۋ مۇمكىن ەمەس. «جاس كەلسە ىسكە...» دەمەكشى، عىلىم ىلگەرى دامۋى ءۇشىن جاستاردىڭ ءرولى وراسان زور بولماق. ەلىمىزدە سوڭعى ون جىلدا ۇرانعا اينالعان «بولاشاق – جاستاردىڭ قولىندا» دەگەن ءسوز دە بەكەر ايتىلماسا كەرەك. سوندىقتان قازاقستان جاس عالىمدار مەن زەرتتەۋشىلەرگە عىلىممەن اينالاسۋىنا قولداۋ كورسەتۋدە. اتالمىش قولداۋ شارالارىنا شولۋ جاساپ كورسەك.
جاس عالىمداردى قولداۋ ماقساتىندا 2022 جىلى 35 جاسقا دەيىنگى تالانتتى جاس عالىمدار ءۇشىن 50 مەملەكەتتىك ستەپەنديا بەرىلگەن بولاتىن. ەكى گرانتتىق كونكۋرس ناتيجەسىندە جالپى 315 جوبادا 1,5 مىڭنان استام جاس عالىم مەن زەرتتەۋشىلەر ءوزىنىڭ عىلىمي يدەيالارىن جۇزەگە اسىرۋعا مۇمكىندىك الدى. تەك قانا ستەپەنديامەن شەكتەلىپ قالماي، «جاس عالىم» جوباسى اياسىندا جاس عالىمداردى جوعارى وقۋ ورىندارى مەن ۇيىمدارعا كەڭىنەن تارتۋ ماقساتىندا پودستدوكتورانتتار ءۇشىن 1000 گرانتقا قارجى بولىنگەن. وسىدان-اق جاس عالىمداردى قولداۋ قانداي دەڭگەيدە ىسكە اسىرىلىپ جاتقانىن كورە الامىز. وسى كەزەكتە «جاس عالىم» جوباسى تۋرالى تارقاتا ايتساق.
مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس، وتاندىق عىلىمداعى ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن، عىلىمي جانە ساراپشىلىق قاۋىمداستىقپەن بىرىگە وتىرىپ، عىلىمدى دامىتۋدىڭ 2020-2026 جىلدارعا ارنالعان باعدارلامالىق قۇجاتى ازىرلەندى. ەل ۇكىمەتىنىڭ 2021 جىل 12 قازانداعى قاۋلىسىمەن بەكىتىلگەن «تسيفرلاندىرۋ، عىلىم جانە يننوۆاتسيالار ەسەبىنەن تەحنولوگيالىق سەرپىلىس» ۇلتتىق جوباسىندا «عىلىم» بلوگى ەنگىزىلدى. اتالمىش بلوگتا كەلەسى ءتورت باعىت بار. بىرىنشىدەن – عىلىمنىڭ كادرلىق جاعدايىن جاقسارتۋ، سونىمەن قاتار عىلىمي قىزمەتكەرلەردىڭ سانىن 1,5 ەسەگە كوبەيتۋ. بۇل مىندەتكە عالىمداردىڭ جالاقاسىن ءوسىرۋ، پوستدوكتورانتۋراعا ارنالعان «جاس عالىم» جوباسى بويىنشا 1 مىڭ گرانت ءبولۋ، ءار جىل سايىن 500 عالىمدى الەمنىڭ جەتەكشى عىلىمي ورتالىقتارىنا تاجىريبە الماسۋعا جىبەرۋ جوسپارلانىپ وتىر. ەكىنشىدەن – عىلىمي ەگوجۇيەنىڭ باسقا جۇيەلەرمەن باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن ارتتىرۋ. وسى بويىنشا مەملەكەتتىك عىلىمي زەرتتەۋ ينستيتۋتتارى مەن ەكى ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتتى ترانسفورماتسيالاۋ جوسپارلانعان. ۇشىنشىدەن – عىلىمي زەرتتەۋ جۇمىستارىن باعىت اياسىندا عىلىمدى ورتالىقتاندىرۋدى جەتىلدىرۋ جوسپارلانۋدا.
ۇلتتىق جوبانى جۇزەگە اسىرۋ – عالىمدار مەن زەرتتەۋشىلەردىڭ سانىن 22 مىڭنان 34 مىڭ ادامعا دەيىن ارتتىرۋعا، عىلىمي زەرتتەۋ ينستيتۋتتارىنىڭ ساپاسىن جاقسارتۋعا، عىلىمي ينستيتۋتتار جابدىقتارىن جاڭارتۋعا، يندەكستەلەتىن حالىقارالىق عىلىمي جۋرنالداردا قازاقستاندىق عالىمداردىڭ جاريالانىمدارى سانىن 2500-گە، سونداي-اق ءЅسىمادو رەيتينگىندە قازاقستاندىق عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتتارى مەن جوعارى وقۋ ۇيىمدارىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. عالىمداردى گرانتتىق قارجىلاندىرۋ ارقىلى ولاردىڭ يدەيالارىن قولداۋ، زەرتتەۋ جۇمىستارىن ىنتالاندىرۋ، عىلىمي الەۋەتتى ارتتىرۋعا ماڭىز بەرىلىپ وتىر. 2020 جىلى العاش رەت گرانتتاردىڭ جاڭا تۇرلەرى ەنگىزىلدى. بۇل قاتارعا: كوللابوراتسياعا، قىسقا مەرزىمدى، جەكە جانە باسقالارعا، بۇل كوپتەگەن پەرسپەكتيۆالى عىلىمي يدەيالارعا مەملەكەتتىك قولداۋ كورسەتۋگە مۇمكىندىك بەردى.
عالىمداردى قولداۋ وتاندىق عىلىمدى جوعارى دەڭگەيگە كوتەرۋدىڭ بىردەن-ءبىر جولى ەكەنىن مەملەكەتىمىز ەسكەرىپ وتىر. جاس عالىمدار مەن زەرتتەۋشىلەردى قولداۋ اياسىندا جوعارىدا ايتىلعانداي جوبالار جوسپارلانىپ، ءبىرازى ىسكە اسىرىلىپ تىڭ ناتيجە كورسەتۋدە. بۇل شارالار جاستاردىڭ عىلىممەن ەركىن اينالىسىپ، عىلىمنىڭ ەركىن دامۋىنا كومەگىن تيگىزەدى. سوندىقتان جاس عالىمدار مەن زەرتتەۋشىلەردى مەملەكەتتىك قولداۋ اسا ماڭىزدى جوبا ەكەنىن ۇعىنىۋمىز قاجەت. ءبىز عىلىمدى يگەرۋ ءۇشىن سوعان قابىلەتتى جاستاردى شىعارۋىمىز كەرەك. ال سول جاستاردى شىعارۋدىڭ جولى مەملەكەتتىك قولداۋ.
دينارا بورانباي
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
