Қазақтар, нацистер, бәрің бірге түкке тұрғысыз адам сияқты бір жаққа барып, барлық орындарға осындай пікірлер қалдырыңдар. (2-сурет).
Мен «Qazaq coffee» деп аталған кофехананың иесі кім екенін білмеймін, бірақ олардың істеген әрекетін ақымақтық, надандық, тәрбиесіздік және қысқа ойластық деп айтуға болады.
Бизнесіңді бір күнде құртқың келсе, 3-суреттегі кофехана иесі сияқты жаса.
«Мәзір қазақша жоқ» – бір пайдаланушы белгілі бір сайтта осындай қысқа, нақты және ешбір қорлаусыз пікір жазған. Кофехана иесі (мұндай сөздің иесі екеніне күмән бар):
«Қайырлы кеш, менің қызметкерлерім қазақ тілінде сөйлеуге міндетті емес, Қазақстанда ешбір орын қазақ тілін толықтай қолдануға міндеттелмеген...»
Тіл – бұл ұлттың негізгі тірегі. Бұл сіз кез келген нәрсені құрғыңыз келсе, бірінші назар аударуыңыз керек нәрсе.
Халықтың тілін бұз, сонда кез келген халық бірден тыңайтқышқа, оның тілін өлтірген этносқа арналған компостқа айналады.
Бізге әлі де жолымыз болды, себебі 1962 жылға қарай көпшілік көтерілістерден, ашық геноцидтен, 20-30 жылдардағы жойқын зұлымдықтардан, 1916 жылғы оқиғалардан және көші-қон саясатының әсерінен кейін қазақтардан тек 28,9% ғана қалды. Славяндар, "жаңа орыстар", Қазақстанға "аумақты игеру" үшін әкелінгендер, 57% құрады.
Ресейлік-кеңестік қыспақтың жоспары бойынша қазақтардан ешкім қалмауы керек еді. Бізге чуваштардың, удмурттардың, ноғайлардың тағдыры жазылған, әрі ұзақ мерзімді перспективада "керей" деп аталатын халық сияқты толық жойылу күтілген.
Қазір осы әлемде "керей" деп аталатын халықтан 23 адам ғана қалды. Жоқ, енді 22 ғана, себебі жақында Украинада империялық Ресей үшін соғысып жүрген бір "керей" ұлт өкілі қайтыс болғаны хабарланды. Чукчілерден 5 мың адам қалды, бәрі сол... Чукотка енді "түпкі" орыс жеріне айналды. Міне, осының бәрі жергілікті халықтарды түп-тамырымен жою саясаты үшін жасалған.
Ана тілі – бұл халықтың тірі қалуына мүмкіндік беретін сол иммунитет. Одан айырсаң, біз тірідей шіріп жатқан этносты көреміз.
"1958 жылғы 12 желтоқсанда «Мектепті өмірмен байланыстыру және КСРО-дағы халық ағарту жүйесін одан әрі дамыту туралы» жаңа одақтық заң қабылданды, ол одақтас және автономиялық республикалардың орыс мектептерінде ұлттық тілдерді оқыту міндетін жойды.
Тарихшы Айбек
