(Мақаланың түпнұсқадағы тақырыбы: “Қазақ тарихы. III”) Газетаның 3-інші нөмірінде Қазақтың тарихы турасында жаңылыстың екеуін санап едік. Жəне үшінші хате мынау: «Қазақ» деген сөздің мағынасын тарих кітаптарын анық қып айтып бере алмайды. «Қазақ» деген сөз қайдан шығыпты? Тарих кітаптарынан қарап мұны білуге болмайды. Орыстың тарихында топты қазақ деген сөзді жазбайды. «Киргиз» деген бір жаңылыс сөзді малданып, соның менен бүкіл тарихын быдықтыра..

(Мақаланың түпнұсқадағы тақырыбы: “Қазақ тарихы. IV”) Қазақтың асылы турасында жалпы жұрт арасында бірсыпыра ертегілер бар болса да халық оған рас екен деп иланып жүрген жоқ. Қазақтың мектеп, медресе һəм школда оқып шыққан жастары қазақтың асылын анық біліп жете алмаса да, əйтеуір асылы түрік нəсілінен екендігіне анық инанады. Ақылы мол, зейіні толық қарашаруаның да бірсыпырасы осыны қоштайды. «Қазақ пен ноғайдың түбі бір» деген сөзді һəр бір қар..

(Мақаланың түпнұсқадағы тақырыбы: “Қазақ тарихы. V”) Қазақтың молласы болсын, қарасы болсын – шежіре білуге, бұрынғы өткеннің тарихын есітуге əуес халық. Қазақта «жеті атасын білмеген – мертід» (не «мүрид», не «мəңгүрт» болуы да мүмкін. С.А.) деген мақал бар. Сондықтан һəр бір қазаққа жеті атасын білу парыз дəрежесінде. Қазақтың қариясы 15-20 атаға дейін құрастырып айтуға біледі. Қазақта Арғын руынан болған кісі өздерінің шежіресін өрбітіп Арғынғ..

(Мақаланың түпнұсқадағы атауы: "Қазақта муфтилік мәселесі"). 1730-ыншы жылдарда Кіші жүздің ханы Əбілхайыр Петерборға елші жіберіп, Ресей үкіметіне бағынсам екен деп тіленді. Ханның тілегі қабыл алынды. Ол күнгі ханым патша Анна Ивановна ханды елімен қол астына алғандығын білгізіп, 1731-інші жылы 19-ыншы феврəлда қол қойған жарлық жіберді. Келер жылы Анна ханымның бұйрығы бойынша Уфадан Алдар, Таймас, Құтлых-Мұхаммед дейтін мырзалар шығып, мына ж..

Соңғы кездері діни мәселе қоғамда ең көп талқыланатын тақырыптың бірі болып тұр. Кейбір азаматтар «Алаш арыстары дін үшін шаһид болған» десе, екінші тарап бұл сөзді терістеп, өз уәжін айтып жатыр. Шын мәнінде Алаш арыстары дінге қалай қарады? Дінтанушы Кеңшілік Тышқанның айтуынша, медресе кезінде мектептің миссиясын атқарғанын айтады. Алайда ол медреседе білім алған Алаш арыстарының зайырлы ұстанымда болғанын ескертті. «Елімізде зайырлы мектеп па..

Керегетас бөктерінде Шәкерім үшінші оқтан ажал құшты. Ғұлама да, астындағы аты Торжорға да қансырап құлағанын жақын жерден көрген, тіпті оң қолын көтере: «Мен өкіметке керек адаммын, мені ауданға жеткізіңдер» деген соңғы сөздерін естіген куәлер баршылық. Бірақ, шындық ашылмай-ақ қала берді (жазалаушы отряд сарбаздары тіс жармаймыз деп өзара анттасып, баталасқанға ұқсайды). Сонымен, кемеңгер жүрегіне дөп тиген үшінші оқ кімдікі? Төменде осыны анық..

...Көң тасыған көк есектер, бәріңе, Қалдырмастан жағалай жас-кәріңе, Үрім-бұтақ нәсіліңе қалғандай Нық басылар кетпейтін мөр тәніңе... Асықпаңдар! Артымызда қазы бар, Тергеп талай, сүйектерің қазылар. Пайғамбарды сатып отыр тілла алған, Яһудамен бірге аттарың жазылар. Қинамайды абақтыға жапқаны, Қиын емес дарға асқаны, атқаны. Маған ауыр осылардың бәрінен Өз ауылымның иттері үріп, қапқаны... Бұл – Байтұрсынұлының «Көк есектерге» деген айтулы ..