Qazaqstan Respýblıkasy Tuńǵysh Prezıdenti – Elbasy Nursultan Ábishuly Nazarbaev «Uly dalanyń jeti qyry» atty maqalasynda qazaqtyń qobyz, dombyra, sybyzǵy, sazsyrnaı jáne basqa da dástúrli mýzykalyq aspaptarymen oryndaýǵa arnalǵan mańyzdy týyndylarǵa kóńil bólý kerek ekenin ańǵartady.
"Alataý" dástúrli óner teatrynyń repertýaryndaǵy "Altybaqan" oıyn-saýyq án keshi men "Án-Muhıt" dástúrli mýzykalyq dramasyna qysqasha toqtala ketkendi jón kórdim. Teatrdyń dırektory – Rınat Zaıtov. Kórkemdik jetekshisi – Juldyzbek Jumanbaı.
Ultymyzdyń maqtanysh eter asyl murasy, rýhanı jádigerleri ishinde umyt bolyp bara jatqan qazaqtyń turmys-saltqa baǵyttalǵan "Altybaqan" ulttyq oıyny – qazaq jastarynyń erteden kele jatqan keshkilik bas qosyp, án aıtyp, dombyra tartyp, aıtys jasap, bı bılep, túrli oıyndar oınap, kóńil kóterip, oıyn-saýyq quratyn keshi. Osy ulttyq oıynnyń tóńireginde áýeletken dástúrli án men kúmbirlgen kúı, bılerimiz bir birimen astasyp, oıyn-saýyq án keshi usynylady. Eskini eske túsirip, padısha dástúrli án ónerimizdi, ulttyq oıynymyzdy halyq sanasynda jańǵyrtyp, uly dala rýhyn jetkizedi.
Keshte qazaqtyń dástúrli án ónerindegi oryndaýshylyq, áýendik, qurylymdyq erekshelikterine baılanysty shartty túrde bólinetin bes mektep boıynsha (Arqa, Jetisý, Batys, Syr, Altaı-Tarǵybataı) popýrı aıtylady. Kókbaı Janataıulynyń sózine jazylǵan Alash Ordashylardyń gımni de shyrqalady.
"Án-Muhıt" dástúrli mýzykalyq dramasynda Muhıt Meráliulynyń ómir joly baıandalady. Muhıt ómir súrgen XIX-XX ǵasyrlardy kóz aldyńa aına qatesiz ákeledi. Sondaı-aq onyń ánshilik óneriniń san qyrly jaratylysy, tabıǵaty ashylady. Muhıttyń qoǵamnyń ay shyndyǵy men onyń beınesi kórinis tabatyn, «Kelipti bizdiń elge meshin, taýyq, «Men» – degen adamzatqa boldy qaýip», – dep tolǵanyp, adamnyń saı-súıegin syrqyratatyn tereń psıhologııalyq tebireniske qurylǵan emoııalyq boıaýy óte kúshti, shynaıy «adam keıpin» izdep júrgen ánshiniń ánderi tyńdaýshyny tolǵandyra otyryp, oılandyrady. Sol zamandaǵy ádiletsizdik, búgingi kúnniń shyndyǵymen astasyp jatady. Aınalasyndaǵylardyń qaıǵysy men muńyna, shattyǵy men qýanyshyna ortaqtasý, tipti bireýdiń basyndaǵy baqytsyzdyǵyn óz basynyń baqytsyzdyǵyndaı kórip, qaıǵy jeýi Muhıt ánderiniń basty ereksheligi.
"Alataý" dástúrli óner teatryna kelińizder!
Qýanysh Jumabekuly
PhD doktory, "Alataý" dástúrli óner teatry Ádebıet bóliminiń basshysy
