Qazaqstan Táýelsizdiginiń 30 jyldyǵyn alaqaılatyp aıtyp-aq jatyrmyz. Keńesten kórgen qorlyǵymyzdy jyrdaı ǵyp eńiregende etegimizdegi jasqa keme júzdiremiz! Jahandaný degen jalmaýyz jelkemizde tónip tur. Reseıdiń memlekettik dýmasynyń depýtattary álsin-álsin «qazaq degen el bolmaǵan, olarda jer de joq» dep dońyzaıbat shegip qoıady.
Qulaǵymyzdy qaǵyp tastap, alǵa shulǵı basyp júrgen bolamyz. Iá, ras Táýelsizdikke 30 jyl! Qazaq botasynda kórmegenin atasynda kórip, bolyp-tolǵandaı toqmeıil kóńilmen, qýanyshqa máımildegen sezimmen kekirik ata pańdanamyz. Arqaǵa Aqorda turǵyzdyq, tamasha, Altynordanyń zańdy jalǵasy – Qazaq eli jasaı bersin! Sol qazaq eliniń júregi – Nur-Sultan qalasynyń Bilim basqarmasyna qarasty dál qazirgi tańda 36 qazaq mektebi, 53 aralas mektep, 18 taza orys tilinde bilim beretin mektep bar. Aralas mektepterde oqıtyn balalardy avtomatty túrde orys mektebiniń túlekteri dep sanaýǵa bolady. Al endi aralas mektepter qalanyń qaq ortasynda, jańadan salynǵan, jaǵdaılary óte jaqsy ǵımarattarda ornalasqan. Taza qazaq mektepteriniń kóbi shetpushpaqtaǵan, qalanyń ana sheti, myna sheti, ıtólgen mekenderde ǵana ashylǵan. Iaǵnı, arzan páter jaldaǵan, bazar jaǵalaǵan jarly-jaqybaılar men ár oblystan kóship kelip, áli bul qalaǵa sińisti bola almaǵandardyń mekeni. Aralas mektepter qalanyń eń kórikti jerlerinde, baı-baǵlandardyń, basshy, qosshy, sheneýnikterdiń maı kekirip jatqan súıikti aýmaqtarynda ornalasqan. Olardyń balalary aralas ne orys mektepterinde oqıdy. Sebebi, memleket saıasatynyń astaryn da, búgingi baǵyt-baǵdaryn da kórip, sezip otyrǵan jańa qazaqtar balalaryn oryssha oqytady. Óıtkeni qazaq tiliniń bolashaǵyna ata-analary da senbeıdi! Al bizdiń memlekettiń «másiniń qonyshyn kesip kebis qylǵan» qojanasyr saıasatyn qarańyz! Qalalyq bilim basqarmasynyń bir sharýasyna Bilim jáne ǵylym mınıstrligi aralasa almaıdy! Ákimdik – jarty patshalyq! Ol az deseńiz, qalanyń bilim basqarmasyna qaramaıtyn Nazarbaev zııatkerlik mektepteri, jekemenshik mektepter qazaq tiliniń kósegesin kógertip otyr deı alasyz ba?! Osy jaqynda ǵana Nur-Sultannyń qaq ortasynda ashylǵan 89, 91- mektepterdi qala ákimi Altaı Kólginov ashty, olar da aralas!!! 92 – mektepti aralas jasamaq. Altaı myrza, qazaq memleketiniń bolashaǵyna balta shappaý kerek jáne ol balta Bolashaqpen oqyp kelgen azamattyń qolymen shabylmaýy kerek! Keshegi joq degende Qaraótkelde orystyń qamalyn qıratqan Kenesarynyń arýaǵynan uıalý kerek qoı?! Prezıdentimiz Qasymjomart Kemeluly sońǵy kezderdegi suhbattarynda, maqalalarynda qazaq tiliniń mártebesin kóterý kerek degendi aıtýdaı-aq aıtyp, jazýdaı-aq jazyp keledi. Myna qaladaǵy bilimniń ara salmaǵyn kórip-bilip otyrǵan ár adam Qazaq tiliniń bolashaǵyn qalaı elestetetinin men bilmeımin. Qazaqstannan orys bastatqan ózge ulttar kóship jatqany qaıda, nege sany azaımaıtyn oryssha jáne aralas mektepter?! Ata-analarda jalǵyz maqsat – aqsha tabý, ólmestiń kúni. Kúnin áreń kórip otyrǵan adam balasyn irgesindegi orys nemese aralas mektepke bermegende qaıtedi?! Memlekettiń ıdeologııasy ádiram qalǵan zaman bolyp tur! Árkim óz otyrǵan jumsaq kreslosyna ǵana myǵym. Bir mektepti taza qazaqsha jasaıyn dese «eki adam oryssha jasamadyń» dep shý kóteredi eken dep, shýymyzdy súıretip, basymyzdy shulǵyp, aralas jasaı salǵanda quda da, qudaǵı da tynysh! Soǵan mázbiz, mektepti qatyryp salyp, ashyp jatyrmyz, mazmunynda, kelesheginde sharýamyz joq, «sen tımeseń men tımen badyraqkóz» saıasatkerlermiz!
Qurmetti qalamgerler, aqyn-jazýshylar! Basqa saıasatqa aralaspadyq, sózimizdiń eshkimge keregi joq. Myna jerde ash jatsańyz da, aýrýshań bolsańyz da, bir bas kóterip máý deıtin kezimiz keldi. Erteń qazaqsha jazǵan shyǵarmamyzdy kim oqıdy, kimge kerek?! Elordasyndaǵy mektepte oqıtyn erteńgi urpaqtyń aldynda basymyz tómen salbyrap qalmasyn! Qazaqstan Jazýshylar odaǵy deıtin qoǵamdyq uıymdy tyńdap jatqan memleket joq! Sebebi Qazaqstandaǵy 22 myń ıttiń de, bıttiń de quqyǵyn qorǵaıtyn qoǵamdyq uıymdardyń qatarynda ǵanamyz! Sondyqtan árqaısyńyz bolmaǵanda qazaq mektepteriniń bolashaǵyna alańdap dabyl qaǵyńyzdar, erteń kesh bolady! Estıtin bir qulaq tabylyp qalar...
Sonsha kóp oryssha jáne aralas mektepterde biz búgin qaı memlekettiń bolashaǵyn oqytyp jatyrmyz. 30 jylda júıelenbegen, birizge túspegen neǵylǵan Memlekettik ıdeologııa?! Nur-Sultan bolashaqta kimderdiń qalasy bolmaq?! Oılan, qazaq, oılan shendiler!!!
Dáýletkereı KÁPULYNYŃ
feısbýk paraqshasynan
