Qytaı bıligi Ortalyq Azııa elderin ekonomıkalyq turǵydan «jarylqap» jatyr. Tájikstan Ortalyq Azııadaǵy eń kóp deńgeıde Qytaıdan ınvestıııa alǵan el. Qazirdiń ózinde birneshe kúmis jáne altyn kenishi Qytaı tarapyna ótkeni belgili.
Investıııamen qatar, qytaı jumysshylary da Tájikstanǵa aǵylýda. Mádenıeti men dini, tili men shyǵý tegi bólek qos ulttyń arasynda túrli qaqtyǵystar da bolyp turady.
2019 jyldan bastap resýrsty paıdalanýǵa qatysty tájik-qytaı arasynda birneshe etnıkalyq qaqtyǵys oryn alǵan. Sonyń eń irisi qytaı-tájik birlesken «Zarafshon» óndiris orny qyzmetkerleri men Pendjıkenttiń kólik júrgizýshileri arasynda boldy. Atalmysh óndiris orny KSRO ýaqytynda ashylǵan bolatyn. Al 1994 jyly 51% akııasyn Commonwealth and British Minerals PLC Ulybrıtanııalyq kompanııasy satyp aldy. Atalmysh kompanııa 2007 jyly 75% akııany Zijin Mining Group Co. Ltd Qytaılyq kompanııasyna Tájikstanmen kelise otyryp satty. Osylaısha ken orny Qytaıǵa ótip ketti. Respýblıkadaǵy eń iri altyn shyǵarý ken orny bolǵandyqtan, onyń mańyzy eki el úshin de asa zor bolyp tur.
2019 jyly «Zarafshon» kenishiniń basshysy Chjan Hollıng óz tarapynan kenishke jaqyn aımaqtan aýyr júk kóligin júrgizýshilerge qum men tas tasýǵa tyıym salatyn zań shyǵardy. Al ol aımaqtyń halqy 20 jyl boıy tas pen qumdy satý arqyly kún kórip kelgen. Buǵan narazy bolǵan júrgizýshiler Soǵdııa oblysynyń basshysy Radjab Ahmadzodaǵa shaǵymdanǵan. Alaıda Hollıng ákimge jaýap berýden bas tartyp, tek Tájikstan bıligine resmı jaýap beretinin jetkizgen. Sodan beri birneshe aı ótse de, bul másele sheshilmegen. Júrgizýshiler qarjysyz qalyp, jumyssyz otyr. Olardyń basym kópshiligi Qytaıdyń ashyq ekspansııaǵa kóshýine qarsylyq bildirýge daıyn. Al Tájikstan bıligi bul máseleni sheshýge asyǵar emes.
Atalmysh janjal óz sheshimin naqty tappaı, 2020 jyly da jalǵasqan. Tájikstanda resmı túrde koronavırýs joq dep aıtylsa da, beıresmı órship tur. Halyq ár jumysty múmkindik kórip, aırylǵysy kelmeıdi. Qytaı ınvestorlarynyń shekteýi olardy qarjy tabý múmkindiginen aıyryp jatyr deıdi jergilikti sarapshylar. 2021 jyly da atalmysh oqıǵanyń jalǵasy bolyp, tájik halqy kenish basyndaǵy joldy jaýyp tastaǵan.
"Adyrna" ulttyq portaly
