«Aq jol» qurylys salasynyń kásiporyndaryn qoldap, Bas prokýratýradan memlekettik satyp alý týraly sharttar boıynsha qysqy baǵanyń ósý koeffııentiniń zańdylyǵyn qaraýdy surady. Tıisti depýtattyq saýaldy frakııa depýtaty D.Espaeva joldady.
QR Bas prokýroryna
«Aq jol» frakııasynyń depýtattyq saýalyna Aqtóbe oblysy kásipkerleri tobynyń qysqy ýaqytta qurylys-montajdaý jumystaryn (budan ári - QMJ) júrgizý kezinde qosymsha shyǵystardy (qysqy qymbattaý) memlekettik bıýdjetke qaıtarý týraly sot talap-aryzdary bastamashylyq etken ótinishi negiz boldy.
Ótinishten kórsetilgendeı, osyndaı problemaǵa Aqtóbe, Aqmola, Qyzylorda, Soltústik Qazaqstan oblystarynyń qurylys bıznesi sýbektileri tap bolyp otyr.
Ótinish bildirgenderdiń aıtýynsha, jergilikti prokýratýra organdary merdigerlerden memlekettik bıýdjetke qysqy ýaqytta jumys júrgizý kezinde qosymsha shyǵyn retinde oryndalǵan jumystardyń jalpy qunynyń 2% mólsherinde smetada kózdelgen qarajatty qaıtarýdy talap etip, memlekettik organdarǵa usynys engizgen.
Osyǵan baılanysty memlekettik organdar oryndalǵan jumystardyń túpkilikti tólemin keshiktire bastady, al aqysy tólengen sharttar boıynsha olar sotqa júgine bastady. Bul merdiger kóktemgi jáne jazǵy ýaqytta jumys istegendigimen jáne tıisinshe qysqy koeffııentti eskermeýge tıis ekendigimen negizdeldi. Osy dálelderdiń negizinde keıbir sottar sot isterin qanaǵattandyrady. Biraq bir paradoks bar, elimizde osyǵan qarama-qaıshy keletin sot praktıkasy paıda boldy.
Mysaly, Aqtóbe oblysynda barlyq sheshimder tapsyrys berýshiniń paıdasyna shyǵarylady, biraq sot sheshiminiń merdigerge de paıdasy bar, Mańǵystaý oblysynda da sheshimder merdigerlik uıymdardyń paıdasyna qabyldanady. Merdiger uıymdardyń taraptaryn qabyldaǵan sottar óz sheshimderin negizdeıdi jáne biz jumystardyń Memlekettik normatıvterge jáne tıisti mınıstrliktiń buıryǵyna sáıkes ázirlengen jobalaý-smetalyq qujattama negizinde oryndalǵanyna tolyq kelisemiz.
Qosymsha shyǵyndar normalarynyń 1-tarmaǵyna sáıkes smetalyq normalar qysqy ýaqytta QMJ óndirý kezinde qosymsha shyǵyndardy anyqtaý úshin qoldanylady. Bul rette, osy normatıvtik qujattyń 4-tarmaǵynda qurylystyń túrleri boıynsha smetalyq normalar ortasha jyldyq bolyp tabylady jáne oryndalǵan QMJ úshin esep aıyrysý kezinde qurylys júzege asyrylatyn jyldyń naqty ýaqytyna qaramastan, jyl boıy qoldanylady dep aıqyndalǵan.
Qysqy baǵany qoldanýdyń zańdylyǵy Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstriniń «Elektrondyq úkimet» portalyndaǵy jaýabymen rastalady.
Budan basqa, «Memlekettik satyp alý týraly» Zańnyń 21-babyna sáıkes QMJ memlekettik satyp alýdy júzege asyrý kezinde tapsyrys beriletin jumystardyń jalpy qunyn kózdeıtin, belgilengen tártippen bekitilgen JSQ-ny qamtýy tıis baıqaý qujattamasy ázirlenedi. Osy Zańǵa sáıkes sharttyń túpkilikti baǵasy áleýetti ónim berýshiniń baıqaýǵa qatysýǵa ótinimde kórsetken baǵasy bolyp tabylady.
Bul rette, merdigerler merdigerlik jumystarǵa arnalǵan tenderge qatysa otyryp, ádette, qysqy ústeme aqydan basqa smetada kózdelgen basqa da shyǵyndardy qamtıtyn, tapsyrys berýshiler kórsetken baǵadan kem degende 10 %-ǵa az baǵany kórsetedi. Osyǵan baılanysty, prokýratýra organdarynyń usynymdarynda baıandalǵan tujyrymdar men tapsyrys berýshilerdiń oryndalǵan jumystarǵa tolyq aqy tóleýden jáne buryn tólengen somalardy qaıtarýdan bas tartý týraly dálelderi zańǵa negizdelmegen jáne QMJ-daǵy sharttardy oryndaý jónindegi isterdiń obektıvti jaǵdaıyna sáıkes kelmeıdi.
Bul jaǵdaıda tapsyrys berýshilerdiń zańsyz áreketterine baılanysty kóptegen kásipkerlik sýbektileri qyzmetkerlerge jalaqyny ýaqtyly tólemeýden bastap, salyqtyq jáne basqa da mindettemelerdi oryndaýǵa deıin aıtarlyqtaı qarjylyq shyǵynǵa ushyraıdy. Bul sondaı-aq bıznestiń azamattyq-quqyqtyq qatynastardyń adal sýbektisi retinde memleketke degen senimine nuqsan keltiredi. Nátıjesinde, bul kásipkerlik qyzmetti negizsiz shekteý bolyp tabylady.
Qurmetti Ǵızzat Dáýrenbekuly! Ótken jyldyń qyrkúıek aıynda Memleket basshysy bıznes problemalaryn tıimdi sheshýge basa nazar aýdara otyryp, prokýratýranyń qadaǵalaýyn qaıta baǵdarlaý mindetin qoıdy.
Is júzinde prokýratýra organdary tapsyrys berýshilerge qosymsha shyǵyndar úshin somany qaıtarý týraly usynys jasaı otyryp, zańdy ózderi buzyp otyr. Olar kásipkerlerdiń múddelerin qorǵaýdyń ornyna, bıznesti joıýǵa septigin tıgizý boıynsha sheshim qabyldady. Bul másele týraly Memleket basshysy 15.02.2021 jyly Bas prokýratýranyń basshylyq quramymen ótken kezdesýde aıtqan bolatyn.
Joǵaryda aıtylǵandarǵa baılanysty «Aq jol» frakııasy tómendegilerdi suraıdy:
- Memlekettik satyp alý týraly sharttar jáne qysqy qymbattaý koeffııenti boıynsha óńirlerdegi prokýratýra organdary talaptarynyń zańdylyǵyn qaraý
- Memlekettik organdardyń atyna jiberilgen Aqtóbe oblysy jáne basqa da oblystar prokýrorlarynyń qysqy qymbattaý koeffııentin ustap qalý jónindegi usynymdaryn keri qaıtarý.
- Uqsas sot talaptary boıynsha túrli oblystarda ár alýan quqyq qoldaný praktıkasynyń júrgizilýine túsinik berý.
Kásipkerler tobynyń ótinishterin 17 bette qosa joldaımyz.
Qurmetpen,
«Aq jol» frakııasynyń depýtattary
