Elimizde qoı qymbattady. Ásirese Atyraý oblysynda usaq maldyń baǵasy sharyqtap tur. Alaıda qarapaıym halyq Qurban aıt jaqyndaǵanda qunyǵyp ketetin saýdagerlerden qorqyp otyr, dep habarlaıdy “Adyrna” ulttyq portaly KTK arnasyna silteme jasap.
Atyraýda oblysynda mal bazarǵa qoı izdep barǵandardyń taýy shaǵylyp qaıtady. Qaltany qaqqan qymbatshylyq turǵyndardyń shymbaıyna batqan. Óıtkeni mal baǵasy byltyrǵymen salystyrǵanda eki-úsh esege artyp otyr. Máselen, bazarda qozy 45 myń, isek qoı ortasha 130 myń teńgeden satylýda. Mamandar onyń basty sebebin pandemııamen baılanystyrady.
“Pandemııada bazar bir-eki márte jabylyp qaldy. Onlaın satý degen boldy. Satýshylarǵa qıyn boldy. Klıent bolmaı qaldy. Onlaın satýda jetkizip berýdi suraıdy. Úı-úıge aparyp berýge májbúr boldy. Sol kezde kóp mal satylmaı qaldy”, – dedi mal bazarynyń zerthana meńgerýshisi Erkin Bekkeleev.
Qazir maldy bordaqylap ózi bazarǵa ákelip satatyndar azaıǵan. Kóbi alypsatarlar. Atyraýǵa tórt túliktiń kóbi kórshiles Batys Qazaqstan oblysynan ákelinedi.
“On qoıǵa, 2 myń teńge qosylady. Onyń ústinen biz paıda kóremiz. Sosyn ishte veterınar dárigerlerge beremiz. Oryn aqymyz bar. Sonyń bárin tólegende 2-3 myń teńge qosamyz”, – dedi
Atyraý qalasynyń turǵyny Qanat Jánibekov.
Munaıly óńirde iri maldyń da quny kúrt artqan. Bıe 500 myń bolsa, sıyrdyń baǵasy 450 myńǵa deıin barady. Al qos órkeshti janýardy 1 mıllıon teńgege satyp alady.
Qoıdyń qunyn turaqtandyra almaı otyrǵan oblystaǵy aýyl sharýashylyǵy basqarmasy "mal baǵasynyń ósýi qalypty jaǵdaı, qaıtadan retke keledi" dep aqtalyp otyr. Al tórt túlikti saýdalaǵandar jem-shóp qunyn túsirmeıinshe, usaq jandyqtyń baǵasy sharyqtaı beredi dep bekinip alǵan. Mysaly, bir isektiń quny 100 myń teńge turady.
Qaraǵandyda da mal etiniń baǵasy ósýin toqtatar emes. Qurban aıt jaqyndaǵan saıyn qoı satatyndar alaqanyn ysqylap otyr. Qysta týǵan qozy baǵasy qazir 30 myńnan bastalsa, kúzdik toqtylardyń quny 55 myń teńgege deıin. Odan iri isek qoılarǵa 70-80 myń teńge surap tur. Satýshylar qymbatshylyqty kún sanap ósip jatqan jem-shóptiń baǵasymen baılanystyrady.
Usaq maldy aýyldan jetkizý men ony satylǵansha baptaýdyń shyǵyny taǵy bar. Al turǵyndar "jaqyn kúnderi et jeýdi qoıamyz ba?" deıdi.
“Mal etiniń qymbattaýy elge óte aýyr bolyp tur. Óıtkeni bul jerde aýyl eńbekkerleriniń eńbegin de umytpaý kerek. Degenmen, Aıt kezinde qoı etiniń qymbattýy halyqtyń qaltasyn qaǵady. Baǵany tym kótermese, osy bir baǵaǵa baqylaý jasap, qadaǵalasa dep oılaımyn. Áıtpese et jep ósken qazaq halqy bir kúni et jeýden de qalatyn shyǵar”, – dedi Qaraǵandy qalasynyń turǵyny Maqsat Beısenaev.
Qazaqstan boıynsha eń arzan et Shymkentte. Tórt túlikti kóp ustaıtyn óńirde bıyl shóp tapshy. Byltyr 500 teńgeden satylǵan bir býma shóp, dál qazir 1300 teńgeden satylyp jatyr. Shóptiń birinshi orymynyń ózi tym qymbatqa túsip jatyr degen malshylar jaz sońyna qaraı elde jut bola ma dep úreılenedi. Sondyqtan maldy asyraýǵa qınalǵan sharýalar japa tarmaǵaı qoı men sıyryn soıyp satýda.
“Jem tapshylyǵynan adamdar ózderiniń qoılaryn ótkizip jatyr. Sodan bizde baǵa 100-200 teńge arzandaý túsip jatyr. Qaraǵandy, Atyraý, Aqtaýdan kep, Almatydan kep soıyp jatyr. Ol jaqtan qaraǵanda arzan. 2200 teńgeden soıyp berip jatyrmyz. Shóp bıyl joq. Tapshy bop jatyr. Adamdar shóp tapshy bolǵannan keıin bordaqy mal ustaýdan qınalyp jatyr”, – dedi Shymkent qalasynyń turǵyny Asqar Álıasqarov.
Sarapshylar elimizde janar-jaǵarmaı men jem-shóptiń baǵasy arzandamaıynsha, maldyń da quny qymbattaı beredi deıdi. Sońǵy bes jylda ózen-kólderdiń tartylyp qalýy da tórt túliktiń kúıin qashyrǵan. Qazir malshylar jaıylym jer joq bolǵandyqtan, mal basyn azaıta bastaǵan.
