Áshekeıli tátiniń ádemi órnegi

3659
Adyrna.kz Telegram

Jetisý jerin mekendegen ejelgi taıpalardyń zergerlik buıymdarynyń symbatty kóshirmesindeı  bolyp kóz aldyńyzdan shyǵatyn Qarǵalydan tabylǵan áshekeıli tátiniń aqzeri kóz aldyńyzda turady. Ortasynda máńgilik eldiń sımvolyndaı aspanǵa qol sozǵan emenniń ıir butaǵy jalǵasqan ǵumyrdan syr aıtqandaı bolady da turady.

Munyń bári 1936 jyly Qarǵaly saıynyń boıyndaǵy Myńoshaqtyda jer qazý kezinde tabylǵan ádemi áshekeı kóz jaýyn alar erekshe buıymdar ekendiginde sóz joq edi. Arheologtardyń zerdeleýinen keıin bul buıymdardyń erekshe jańalyq belgisi ekeni anyqtaldy.

Jalpy uzyndyǵy 35, al eni 4,7 santımetrlik eki altyn plastına túrinde jasalǵandyǵy belgili boldy. Onda buǵynyń, ushqan qustyn, buqpantaılap bara jatqan qanatty jolbarystyń tańǵajaıyp sýretteri kórinis tapqan. Atalmysh dúnıelerdiń materıaly altyn ekenin bilgende eriksiz tańǵalasyz. Barlyq músinderdiń sonshalyqty sheberlikpen jasalǵany taǵy tańdaı qaqtyrady.

Biraq aıtarymyz bul ǵana emes edi. Áshekeıli tátide qanatty at pen adamdy otyrǵyzyp alyp júgirip bara jatqan alyp ajdaha aıshyqtalǵan. Olardyń tóbesinen aınala alty qaz (biz soǵan uqsattyq) suńqyldap ushyp bara jatqandaı kórinedi. Bulardan basqa taýteke, aıý, arqarǵa minip qolyna gúl alǵan adam beıneleri bar. Osylaı bir-birine ulasyp kete barady. Osynyń bári ásem órnekpen jasalǵan.  Qyzyǵy sol, ańdardyń kózine, tuıaǵyna qondyrylǵan asyl tastarǵa beıjaı qaraý múmkin emes. Ǵalamat ta ǵajaıyp sheberlikpen salynǵan bul órnekterden sol zamandaǵy ónerdiń jetistigin tanytyp qana qoımaı, sonymen qatar tátini qaldyrǵan sheberlerdiń pálsapalyq talǵamyn da tanytady. Bul eskertkishter – b.z. d. II ǵasyr men b.z II ǵasyry aralyǵynda qazaq jerin mekendegen taıpalardyń úzdik óneriniń tamasha úlgisi bolyp tabylady. Bul ár Qazaqstannyń Ortalyq memlekettik mýzeıinde saqtaýly tur. Tańyr­qaǵan kúıi tańdanyp qarasańyz, quddy bir Qarǵalynyń tátisi dersiz. Aınymaǵan sol... aq­zer táti... «Kóktem Grand» qonaq úıiniń aldynda tur. Senbeseńiz kórińiz, ál-Farabı men Dostyq dańǵylynyń qıylysynda kózińizge ottaı basylady.


Saparbaı PARMANQUL,

 «Egemen Qazaqstan»,

 ALMATY,

 Sýretti túsirgen avtor

Pikirler