Mäjılıste syrttan negızsız qaryz alǧany jäne ony uaqytynda igermegenı üşın bırınşı basşylardy jauapqa tartudy közdeitın zaŋ jobasy talqylanuda. Būl turaly tömengı palatanyŋ töraǧasy Nūrlan Nyǧmatulin mälımdedı, dep habarlaidy “Adyrna” ūlttyq portaly Sputnik Qazaqstan saityna sılteme jasap.
Bügın mäjılıste 2020 jylǧy respublikalyq biudjettıŋ atqaryluy turaly esep tyŋdaldy. Sūraq-jauap barysynda deputat Artur Platonov Qazaqstannyŋ memlekettık qaryzynyŋ köbeiuıne alaŋdauşylyq bıldırdı.
Aituynşa, 2020 jyly ükımet biudjet tapşylyǧyn qarjylandyru üşın syrttan taǧy qaryz alǧan. Saldarynan Qazaqstannyŋ memlekttık qaryzy äjeptäuır ösıp, 20,6 trillion teŋgenı nemese JIÖ-nıŋ 29,4 prosentın qūrady.
"Jaŋa biudjettık saiasat tūjyrymdamasynda memlekettık qaryz JIÖ-nıŋ 27 prosentınen aspauǧa tiıs dep körsetılgen. Iаǧni, bız "qyzyl" mejeden asyp kettık. Eger osyndai qarqynmen qaryz ala bersek, Qazaqstannyŋ qarjylyq mındettemelerınıŋ mölşerı taiauda ūlttyq qordyŋ aktivterınen asyp jyǧylady. Osyǧan bailanysty biudjet tapşylyǧyn azaitu üşın jäne şikızattyq emes kırısterdıŋ jaŋa közderın ızdeu boiynşa qandai jūmys jürgızılıp jatyr degen saual tuyndaidy", – dedı ol.Qarjy minisrı Erūlan Jamaubaevtyŋ daǧdarysqa qarsy şaralardy qarjylandyru üşın biudjet tapşylyǧy ūlǧaitylǧanyn atap öttı.
"Mūndai jaǧdaimen köptegen memleket betpe-bet keldı, sonyŋ ışınde damyǧan elder de bar. Bıraq soǧan qaramastan bız aldymyzǧa biudjet tapşylyǧy men syrttan qaryz aludy qysqartu mındetın qoiyp otyrmyz. Būl üşın bızge biudjettıŋ kırıs bölıgın arttyru qajet bolady. Ol üşın keşendı şaralar qabyldanǧan: köleŋkelı ekonomikany azaitu, bükıl kedendık prosedurany sifrlandyru", – dep sanamalady ministr.Alaida mäjılıs spikerı Nūrlan Nyǧmatulin Jamaubaevtyŋ jauabyna qanaǧattanbady. Ol ministrden jalpylama sözdermen emes, naqty jauap beruın ötındı. Jamaubaev biudjettıŋ kırıs bölıgın arttyru üşın ūlttyq jobalar äzırlenıp jatqanyn tılge tiek ettı. Osy kezde Nyǧmatulin ministrdıŋ sözın taǧy böldı.
"Mūnyŋ bärı jalpylama jauap ekenın sezıp otyrǧan şyǧarsyz. Sızde A, V jospary boluy kerek. Sız ükımet müşelerın jinap: "Ärıptester, ūlttyq qorǧa ünemı alaqan jaiyp, ärkez syrttan qaryz ala almaimyz, bız qaşan şynaiy jūmys ısteimız" dep mäselenı tötesınen qoiuyŋyz kerek. Eldıŋ bas qarjygerı bolǧandyqtan būl mäselenı sız şeşpeseŋız, ärıptesterıŋız aqşa sūraudy jalǧastyra beredı", – dedı ol.Ol kez kelgen eldıŋ ekonomikasy üşın syrttan qaryz alu qajettı şara ekenın atap öttı. Alaida jaŋa qaryz alar aldynda būryn alynǧan bereşektı jūmsauda tärtıp ornatqan jön, dedı Nyǧmatulin. Mäjılıs spikerı bügıngı künge deiın tartylǧan qaryzdy igeru jaǧdaiyna toqtaldy.
"Mysaly, 2017 jyly bılım ministrlıgı orta bılımdı jaŋǧyrtu jobasyn jüzege asyru üşın Düniejüzılık bankpen 67 million AQŞ dollaryna kelısımşart bekıtken. 2020 jyly däl osy ministrlık qaryzdyŋ bır bölıgın, şamamen 50 million dollardyŋ küşın joiuǧa bastamaşy boldy. Sūraq: osynşama qaryz nege alyndy onda? Bız bırınşı künnen bastap sol qaryzǧa qyzmet körsetuge memleketten aqşa jūmsadyq qoi. Būl sūraq qazırgı bılım ministrıne qoiylyp otyrǧan joq. Ol (Ashat Aimaǧambetov) kerısınşe qaryz somasyn qysqartyp, atalǧan jobany 17,5 million dollarǧa jüzege asyrdy", – dedı Nyǧmatulin.Spiker mūndai kartina köptegen ministrlıkte baiqalatanyn aitty. Ministrler öz qalauyna qarai syrttan qaryz aluǧa jügırmeuı kerek, dep sanaidy töraǧa.
"Qazır bızde zaŋ jobasy talqylanyp jatyr. Onda syrttan negızsız qaryz alǧany jäne ony uaqytynda igermegenı üşın memlekettık organdardyŋ bırınşı basşylaryn jauapqa tartudy közdeitın norma bar. Jaqyn arada bız ony qabyldaimyz. Eger basqa da zaŋnamalyq tetıkter qajet bolsa, jūmys tobyna engızıŋızder, bız qoldaimyz. Mümkın, bırınşı basşylardy qylmystyq jazaǧa deiın tartu bastamasyn köteretın şyǧarsyzdar. Mūny da qoldaimyz", – dedı Nyǧmatulin ükımet müşelerıne qarata.Mäjılıs spikerı memleket är alǧan tiynyna jauap beretının, sol sebeptı qaryzdy oŋdy-soldy aluǧa bolmaitynyn qadap aitty.
Ūqsas jaŋalyqtar
