Qazaq qyz bolashaǵy bútin bir eldiń bolashaǵy dep túsingen soń, qyzdyń tárbıesine eshqashan qyryn qaramaǵan. Qyzyn erteń aıaýly jar, ıbaly kelin, abzal ana atansyn dep, bala kezden ultymyzǵa tán qasıetterdi boıyna sińirýge tyrysqan. «Qyzǵa qyryq jerden tyıym, qyryq úıden qaraýyl» degen tárbıelik ustanymmen qyzdy árqashan qadaǵalap otyrǵan.
Qazaq qyzdarynyń kónergen oıyn-saýyq keshteriniń biri – bastańǵy. Qazaq tiliniń túsindirme sózdiginde bastańǵyǵa «Aýyldyń úlkenderi jol júrip ketkende úıde qalǵan áıelderi, qyz qyrqyndary bas qosyp, oıyn-saýyq jasaıtyn salt-yrym» degen sıpattama berilgen. Qyzdar mundaı basqosýǵa jeńgelerimen nemese ini-sińlilerimen birge keletin bolǵan. Keıde ónerli jas jigitter de shaqyrylǵan. Bastańǵy barysynda túrli ulttyq oıyndar oınalyp, kúıler shertilip, ánder aıtylǵan. Bul salttyń qyzdar úshin eki túrli tárbıelik máni bar edi. Alǵashqysy – elmen aralasa alýǵa úıretý. Ekinshisi – qonaq kúte bilýge baýlý.
Bastańǵy ruqsatsyz, baqylaýsyz jasalmaǵanyn aıta ketken jón. Sondaı-aq «Sheshesi qydyrmashy bolsa, qyzy bastanshyl bolady» degen sóz bar.
Qazirgi zaman qyz bala tárbıesine erekshe mán berýdi qajet etetini anyq. Qazaq qyzdary túrli otyrystarǵa, túngi klýbtarǵa barýdyń ornyna bastańǵy jasaǵandary durys sııaqty. Elimiz aman bolsyn!
Qýanysh Jumabekuly,
PhD doktory
