QR Premer-Ministrınıŋ orynbasary
E.L. Toǧjanovqa
Ötken jyldyŋ aiaǧynda saiasi quǧyn-sürgın qūrbandaryn aqtau jönındegı memlekettık komissiia qūryldy. Būl bastamany Prezident Q. K. Toqaev byltyrǧy 31 mamyrda jariialaǧanynda «Aq jol» fraksiiasy bırden qoldap, 3 mausym künı joldaǧan deputattyq saualynda özınıŋ naqty ūsynystaryn jıbergen bolatyn. Sonymen qatar, būl taqyryp – «Aq jol» partiiasynyŋ saiasi ūstanymdarynyŋ negızgı baǧyttarynyŋ bırı. 2012 jyly Parlamentke kırgennen berı Mäjılıs qabyrǧasynda Alaş partiiasyna, aşarşylyq pen saiasi quǧyn-sürgın qūrbandaryna, elın, auylyn aştyqtan aman alyp qalu maqsatynda qaruly köterılısterge qatysyp, opat bolǧan batyr babalarymyzǧa bailanysty tarihi ädıldıktıŋ ornauyn talap etıp, 20-dan astam deputattyq saual men baiandamalar jasaǧan, baiandamalar jasaǧan, iaǧni, būl mäselenı jüielı türde köterıp kele jatqan jalǧyz parlamenttık fraksiia da – «Aq jol» edı. Alaida, bızge tüsınıksız sebeptermen, būl Komissiianyŋ qūramyna «Aq jol» partiiasynyŋ deputattary men ökılderı engızılmei qaldy. Osy oraida, bız Komissiia qūramyna kırmesek te, onyŋ jūmysyn qoldap, odan ärı jalǧastyru maqsatynda özımızdıŋ mynadai şaralardy ūsynamyz: 1) Elımızdıŋ tarihşy ǧalymdary, akademik Hangeldı Äbjanov töraǧalyq etetın «Ädılet» qoǧamy men professor Ǧarifolla Änes basqaratyn «Arys» qory (baspasy) aştyq qūrbandaryn anyqtap, tızımdeu jūmystaryn qolǧa aluda. Būl şaranyŋ öte maŋyzdy da kürdelı ekenın eskere otyryp, osy ıske bastamaşy bolyp otyrǧan ǧalymdarǧa memlekettık deŋgeide qoldau körsetu kerek; 2) Qyzyl äskerge ūiymdasqan türde qarsy şyǧyp soǧysqan – eŋ aldymen Alaştyŋ äskeri bölımderı. Ǧalymdardyŋ mälımetterıne säikes sol bölımderde soǧysqa bırneşe myŋ jas qazaqtar, onyŋ ışınde ūrpaq qaldyryp ülgermegen myŋdaǧan örımdei jas qatysyp, qūrban boldy. Bügınde olardyŋ sūrau salatyn ızdeuşılerı de joq. Ärine, olar älıge deiın aqtalǧan joq. «Nūr Otan» fraksiiasyndaǧy ärıptesımız Berık Abdyǧaliūly būl taqyrypty zertteudı bastap ketken de bolatyn. Būl köterılısterde qūrban bolǧan batyr babalarymyz ben Alaş äskerınıŋ qūramynda jürıp, janyn pida etkenderdıŋ tızımın anyqtaudy resmi qolǧa alu qajet; 3) bolşevikterdıŋ repressiiasy men aştyqtan qaşyp, şekara asuǧa tyrysyp, bıraq qandyqol qyzyldardyŋ qyrǧynyna ūşyraǧan bosqyndardyŋ tızımın ärtülı derekközderdı paidalana otyryp anyqtau kerek; 4) 1920 – 1930 jyldary bolǧan 360-tan astam qaruly köterılıs pen aştyq qūrbandaryn tızımdeu barysynda olardyŋ tuystary men bügıngı ūrpaqtaryn ızdestırıp, ony jariialap jäne jaŋalap otyru üşın arnaiy resmi sait aşyp, onyŋ tūraqty jūmys ısteuın qamtamasyz etu jäne būl şaralardy «Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasy aiasynda jüzege asyru. Memlekettık komissiia qūrylǧanyna jarty jylǧa taiap qaldy. Osy uaqyt ışınde Komissiia nemen ainalysty jäne qandai nätijege qol jetkızdı?Qūrmettı Eraly Lūqpanūly!
«Aq jol» partiiasy 2017 jyldan bastap «Alaşqa taǧzym» şeruın ötkızıp keledı. Ärbır qazaqstandyq janūiada aştyq pen saiasi quǧyn-sürgın qūrbany, onyŋ suyq yzǧaryn sezgen ata-babalary men ūly analary bar ekenıne eşqandai kümän joq. Alaida, şeru qalalarda ornalasqan Qūrbandar memorialymen ǧana şektelıp, äkımşılık pen polisiia ökılderı şeruge kelgenderdı qorşap, köşelermen şeru ötkızu turaly resmi ötınışımız äkımşılık tarapynan qoldau tappai otyr. Endeşe, biyl da osy şaraǧa sanauly uaqyt qalǧanyn eskere kelıp, osy qūrbandarymyzdy eske alyp, äruaqtaryna bas iıp, taǧzym etuge jergılıktı şeneunıkter kedergı keltırmese eken deimız. Bızdıŋ maqsatymyz – ötken künnen sabaq alyp, totalitarizmge äkelmeitın, aşyq, adal, demokratiialyq qoǧam qūru.Qūrmetpen,
«Aq jol» fraksiiasynyŋ deputattary
