QR Premer-Mınıstriniń orynbasary
E.L. Toǵjanovqa
Ótken jyldyń aıaǵynda saıası qýǵyn-súrgin qurbandaryn aqtaý jónindegi memlekettik komıssııa quryldy. Bul bastamany Prezıdent Q. K. Toqaev byltyrǵy 31 mamyrda jarııalaǵanynda «Aq jol» frakııasy birden qoldap, 3 maýsym kúni joldaǵan depýtattyq saýalynda óziniń naqty usynystaryn jibergen bolatyn.
Sonymen qatar, bul taqyryp – «Aq jol» partııasynyń saıası ustanymdarynyń negizgi baǵyttarynyń biri. 2012 jyly Parlamentke kirgennen beri Májilis qabyrǵasynda Alash partııasyna, asharshylyq pen saıası qýǵyn-súrgin qurbandaryna, elin, aýylyn ashtyqtan aman alyp qalý maqsatynda qarýly kóterilisterge qatysyp, opat bolǵan batyr babalarymyzǵa baılanysty tarıhı ádildiktiń ornaýyn talap etip, 20-dan astam depýtattyq saýal men baıandamalar jasaǵan, baıandamalar jasaǵan, ıaǵnı, bul máseleni júıeli túrde kóterip kele jatqan jalǵyz parlamenttik frakııa da – «Aq jol» edi.
Alaıda, bizge túsiniksiz sebeptermen, bul Komıssııanyń quramyna «Aq jol» partııasynyń depýtattary men ókilderi engizilmeı qaldy.
Osy oraıda, biz Komıssııa quramyna kirmesek te, onyń jumysyn qoldap, odan ári jalǵastyrý maqsatynda ózimizdiń mynadaı sharalardy usynamyz:
1) Elimizdiń tarıhshy ǵalymdary, akademık Hangeldi Ábjanov tóraǵalyq etetin «Ádilet» qoǵamy men professor Ǵarıfolla Ánes basqaratyn «Arys» qory (baspasy) ashtyq qurbandaryn anyqtap, tizimdeý jumystaryn qolǵa alýda. Bul sharanyń óte mańyzdy da kúrdeli ekenin eskere otyryp, osy iske bastamashy bolyp otyrǵan ǵalymdarǵa memlekettik deńgeıde qoldaý kórsetý kerek;
2) Qyzyl áskerge uıymdasqan túrde qarsy shyǵyp soǵysqan – eń aldymen Alashtyń áskerı bólimderi. Ǵalymdardyń málimetterine sáıkes sol bólimderde soǵysqa birneshe myń jas qazaqtar, onyń ishinde urpaq qaldyryp úlgermegen myńdaǵan órimdeı jas qatysyp, qurban boldy. Búginde olardyń suraý salatyn izdeýshileri de joq. Árıne, olar álige deıin aqtalǵan joq. «Nur Otan» frakııasyndaǵy áriptesimiz Berik Abdyǵalıuly bul taqyrypty zertteýdi bastap ketken de bolatyn. Bul kóterilisterde qurban bolǵan batyr babalarymyz ben Alash áskeriniń quramynda júrip, janyn pıda etkenderdiń tizimin anyqtaýdy resmı qolǵa alý qajet;
3) bolshevıkterdiń repressııasy men ashtyqtan qashyp, shekara asýǵa tyrysyp, biraq qandyqol qyzyldardyń qyrǵynyna ushyraǵan bosqyndardyń tizimin ártúli derekkózderdi paıdalana otyryp anyqtaý kerek;
4) 1920 – 1930 jyldary bolǵan 360-tan astam qarýly kóterilis pen ashtyq qurbandaryn tizimdeý barysynda olardyń týystary men búgingi urpaqtaryn izdestirip, ony jarııalap jáne jańalap otyrý úshin arnaıy resmı saıt ashyp, onyń turaqty jumys isteýin qamtamasyz etý jáne bul sharalardy «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy aıasynda júzege asyrý.
Memlekettik komıssııa qurylǵanyna jarty jylǵa taıap qaldy. Osy ýaqyt ishinde Komıssııa nemen aınalysty jáne qandaı nátıjege qol jetkizdi?
Qurmetti Eraly Luqpanuly!
«Aq jol» partııasy 2017 jyldan bastap «Alashqa taǵzym» sherýin ótkizip keledi. Árbir qazaqstandyq januıada ashtyq pen saıası qýǵyn-súrgin qurbany, onyń sýyq yzǵaryn sezgen ata-babalary men uly analary bar ekenine eshqandaı kúmán joq. Alaıda, sherý qalalarda ornalasqan Qurbandar memorıalymen ǵana shektelip, ákimshilik pen polıııa ókilderi sherýge kelgenderdi qorshap, kóshelermen sherý ótkizý týraly resmı ótinishimiz ákimshilik tarapynan qoldaý tappaı otyr. Endeshe, bıyl da osy sharaǵa sanaýly ýaqyt qalǵanyn eskere kelip, osy qurbandarymyzdy eske alyp, árýaqtaryna bas ıip, taǵzym etýge jergilikti sheneýnikter kedergi keltirmese eken deımiz.
Bizdiń maqsatymyz – ótken kúnnen sabaq alyp, totalıtarızmge ákelmeıtin, ashyq, adal, demokratııalyq qoǵam qurý.
Qurmetpen,
«Aq jol» frakııasynyń depýtattary
