Kenetten bolatyn náreste ólimi sındromyn buryn sońdy estidińiz be? Jańa týǵan 10 myń náresteniń tórteýi dál osy sındromǵa shaldyǵady eken. Bul qaýipti sındromnyń aldyn alý úshin usynylatyn keńesterge mán bereıik.
«Kenetten bolatyn náreste ólimi» sındromy bir jasqa deıingi balalardyń tynys alý múshesiniń avtomatty túrde toqtap qalýymen baılanysty. Kóbine, bala tátti uıqyda jatqanda oryn alady. «Smert v kolybelı» degen ataý da osydan shyqqan. Sındrom dıagnozy bala máıitin tekseristen ótkizgennen keıin baryp qoıylady. Týǵanynan júrek aqaýy, ish qurylysyndaǵy túrli ınfekııalary bar balalar da dál osy sındromǵa shaldyǵyp jatady.
KBNÓ sındromyna naqty ne nárse áser etetini áli de anyqtalǵan joq. Tekseris kezinde sındromǵa shaldyqqan balalardan gıpoksııa belgileri baıqalady – organızmde nemese jeke múshelerde ottegi mólsheri az.
Ǵalymdar KBNÓ týdyrýy múmkin sebeptiń eki túrine basa nazar aýdarady:
Birinshi top – týa bitken erekshelikteri bar sábıler. Salmaǵy az nemese merziminen buryn týǵan náresteler. Tolyqqandy toǵyz aı boıy jetilip týatyn balalarǵa qaraǵanda bul sındrom 6-7 aıynda týǵan balalarǵa óte qatty áser etedi.
Ekinshi top – syrtqy ortanyń kesiri. Analar sábıin emizip otyrǵanda olardyń tynys múshesin bitep tastaýy múmkin. Ásirese mundaı jaǵdaılar tún ýaqytynda kóp kezdesedi. Úı janýarlarynyń da sábıge tıgizetin zııany bar. Ásirese mysyqty jolatpańyz. Olar óte sezimtal. Sábıdiń janyna kelip uıyqtaǵanda unatady. Kenetten bolatyn náreste ólimine syrtqy ortanyń áseri de bar. Biraq 55% týa bitken densaýlyq aqaýyna baılanysty.
AQSh pen Italııada KBNÓ sındromynan jańa týǵan 10 myń sábıdiń 10-y qaıtys bolady eken. Reseı, Shveııa jáne bizdiń elde qýanyshqa oraı kórsetkish óte az.
Balanyń bul sındromǵa shaldyǵýyna:
Jasqa tolmaǵan, súıekteri qataımaǵan sábılerdiń durys jatpaýy
Sýyq tıip aýyrýy – balanyń tynys alý múshesine kedergi bolady
Salmaǵy az, shala týǵan sábılerdiń mı júıesiniń qalypty damymaýy
Úıde shylym shegetin adamnyń bolýy – ıisi tunshyqtyrýy múmkin
Anadan keletin qaýip:
Júkti kezinde shylym shegý
Esirtki men alkogoldi qoldaný
Erte jastaǵy júktilik (16-18)
Neráste shyr etip dúnıege kelgen sátten bastap, onyń jetilýine ata-ana bar amaldy jasaý kerek. Ásirese, tili shyǵyp, júre bastaǵan kezge deıin óte kóp kútim kerek. «Tún uıqysyn tórt bólgen» degen ádemi sóz bar. Endeshe, bar tamyryn ıdirip, týǵan sábıiniń túngi uıqysynyń durys bolýyna da asa qatty mán berý kerek. KBNÓ óte qaýipti, sırek kezdesetin sındrom.
Injý ÓMIRZAQ
