Almaty qalasynyń óńirlik kommýnıkaııalar qyzmetine bergen suhbatynda medıına ǵylymdarynyń doktory, S.D.Asfendııarov atyndaǵy QazUMÝ juqpaly jáne tropıkalyq aýrýlar kafedrasynyń professory Kúlásh Qurmanova álemdegi kúrdelene túsken epıdemııalyq ahýal aıasynda vakınaııalaýdyń mańyzdylyǵy týraly aıtty, dep habarlaıdy “Adyrna” QazAqparatqa silteme jasap.
- Kúlásh Baıseıhqyzy, álemdegi epıdemıologııalyq jaǵdaıdy qalaı baǵalaısyz? Osy týraly aıtyp berińizshi.
- Álemdegi epıdemııalyq jaǵdaı kúrdeli. Qazirgi tańda KVI-den 2 mln-nan astam adam qaza boldy. Ulybrıtanııada jańa shtamm paıda boldy, ol áldeqaıda báseńdeý, degenmen taralý qarqyny joǵary (COVID-19-ǵa qaraǵanda aınalasyndaǵylarǵa jıi juǵady).
- Almatydaǵy jaǵdaı qandaı? Sizdiń oıyńyzsha, tómen temperatýra epıdemııalyq jaǵdaıǵa áser etti me?
- Almaty qalasyndaǵy jaǵdaı da kúrdeli. 21 qańtarda bir táýliktiń ózinde aýrýdy jańadan juqtyrǵan 115 adam tikeldi. Qazirgideı tómen temperatýrada, árıne, joǵarǵy tynys joldarynyń jergilikti qorǵanys faktorlary tómendegennen keıin (shyryshty qabattarda sektorly ımmýnoglobýlın IgA mólsheri azaıady, bul qozdyrǵyshtyń epıtelıı jasýshalaryna jabysý múmkindigin tejeıdi jáne vırýsty, lızoımdi joıady) respıratorlyq ınfekııasy bar adamdardyń jıi aýrýǵa shaldyǵýyna ákeledi. Juqtyrǵan adam jótelgende nemese túshkirgende usaq bólshekterdi shyǵarǵanda vırýs adamnan adamǵa aýa tamshylary arqyly oǵaı beriledi. Epıdemııaǵa qarsy sharalardy júrgizý arqyly COVID-19 ınfekııasynyń qaýpin barynsha azaıtýǵa bolady. COVID-19 aldyn alý úshin jeke gıgıena erejelerin saqtaý qajet. Bir rettik betperdeni qoldaný, dezınfekııalaý sharalary, kem degende 1,5-2 metr áleýmettik araqashyqtyqty saqtaý. Immýndyq profılaktıka qajet – bul koronavırýs ınfekııasyna qarsy vakınaııa.
- Tumaýǵa qarsy vakınaııa qanshalyqty mańyzdy? Ákim Baqytjan Saǵyntaevtyń tapsymasy boıynsha qalada JRVI men tumaýǵa qarsy 430 myń doza vakına satyp alyndy, olar tıisti sanatta,y azamattarǵa tegin jetkizildi. Sizdiń oıyńyzsha, bul epıdemııalyq jaǵdaıdyń salystyrmaly turaqtylyǵyna áser etýi múmkin be?
- Tumaýǵa jáne JRVI-ǵa qarsy vakınalardyń 430 myń dozasy JRVI men syrqattanýdyń jalpy tómendeýine áser etti. Alaıda vakınaııalanǵan denede olar KVI aqýyzdarynan qorǵaıtyn antıdeneler túzbegen. Qaraǵandyda shyǵarylatyn Sputnik V vakınasy koronavırýs ınfekııasyn azaıtýǵa áser etedi.
- Qazir Ulbrıtanııada koronavırýstyń jańa túri taralýda. Buqaralyq aqparat quraldarynyń habarlaýynsha, ózgergen vırýsty ǵalymdar anyqtaǵan jáne ol ınfekııanyń tez taralýymen baılanysty bolýy múmkin. Vırýstyń mundaı mýtaııasy Qazaqstanda bolýy múmkin be?
- Ulybrıtanııada anyqtalǵan kornavırýstyń jańa túri halyq arasynda tez taralyp jatqanyn BAQ habarlaýda. Qazaqstan men Ulybrıtanııa arasyndaǵy áýe qatynasy jaǵdaıynda COVID-19 jańa shtammynyń taralýy yqtımaldylyǵy saqtalady. Mundaı múmkindikti boldyrmaý úshin bizdiń elge jolaýshylar kelgen kezde áýejaıda epıdemııaǵa qarsy is-sharalardy júrgizý qajet (PTR testi úshin murynnan juǵyndy alý, dene temperatýrasyn ólsheý, karantındi saqtaý). Quramynda RNQ bar koronavırýs óte ózgermeli sıpatta bolady. Ár túrli faktorlardyń áserinen koronavırýs mýtaııaǵa ushyraýy múmkin.
- Álemde jáne bizdiń elimizde qazirdiń ózinde COVID-19-ǵa qarsy vakınaııalaý jumystary júrgizilýde. Jappaı vakınaııa 1 aqpanda bastalady. Siz buǵan qandaı túsinikteme berer edińiz?
- Reseı men álemniń birneshe elderiniń turǵyndary koronavırýsqa qarsy vakınaııadan ótip jatyr. COVID-19-ǵa qarsy vakına qanaǵattanarlyq túrde tózimdi, eger vakınaııa erejeleri saqtalsa, janama áserler óte sırek kezdesedi. Bizdiń eldiń turǵyndaryna vakınaııa qajet dep sanaımyn.
- Áńgimeńizge rahmet!
