Áńgime joq! Turmystyq zorlyq-zombylyq problemasy Qazaqstanda ábden ýshyǵyp tur. Ony tek zań jobasymen retteı alamyz. Áleýmettik jelilerde bul másele úlken rezonans týdyryp jatyr. Eldiń bir bóligi zań jobasyn maquldaımyz dese, bir bóligi oǵan qarsy. Menińshe bólinip, arazdasyp jatqansha, ortaq bir mámilege kelgenimiz jón.
- Qurmetti áleýmet!
Saılaý, Mádı, jańa Úkimet taqyryptary kóbimizdi áldeqaıda ózekti máseleden buryp áketti. Iá, pandemııa jaǵdaıy bizdegi otbasy ınstıtýtynyń kúırep, shatqaıaqtap turǵanyn kórsetti. BAQ betterindegi jańalyqtar, kórshi úılerdegi aıqaı-shý, aýyldan kelip jetken qorqynyshty áńgimeler osy sózimizdiń dáleli. Biraq!
Ózim jańylyp, keıin jurtty shatastyrmas úshin, men “Turmystyq zorlyq-zombylyqqa qarsy is-qımyl týraly” zań jobasymen tolyq tanysyp shyqtym. 3 kún ári oılanyp, beri oılanyp, mynadaı qorytyndyǵa keldim:
- Zań jobasynda qazaq halqynyń dástúrli bala tárbıesi, otbasy, áýletke qatysty tanym-túsinikteri múldem eskerilmegen. Iaǵnı ulttyq psıhologııasy, ómir súrý prınipteri men ulttyq mentalıeti qalys qalǵan;
- Zań jobasy turmystyq problemalardyń sebepterimen emes, saldarymen kúresýge arnalǵandaı. Biz otbasyndaǵy kıkiljiń neden týady, oǵan ne túrtki degen máselelerdi alǵa tarta otyryp, kúresti eń birinshi sol problemalardan bastaýymyz kerek. Halyqtyń tómen kún-kóris deńgeıi, jastar arasyndaǵy jumyssyzdyq, alkogoldi ishimdikter men narkotraptyq zattarǵa, qumar oıyndarǵa táýeldiliktiń zardaby talaı shańyraqtyń shaıqalýyna negizgi sebep emes pe?! Osyny bile tura bıyldan bastap otandyq telearnalardan spırttik ishimdikterdiń jarnamasyna ruqsat beretin qujatty da maquldap jiberdik. Mundaı teris ıdeologııa táýelsizdigi joq elderdiń arnalarynan kórsetilmeıdi. Endi tórińizde otyryp balalaryńyzben birge araq-sharaptyń reklamasyn kóresizder;
- Atalmysh zań jobasy tar páterde ómir súrip jatqan otbasylardan balalardy kúshtep alyp ketýge ruqsat beredi. Bul da pisip, jetilmegen taraý. Óz halqyna tıimdi turǵyn úı baǵdarlamasyn jasaı almaı otyrǵan júıeniń zardabyn qarapaıym halyq tartpaýy kerek. Múgedek, kóp balaly otbasylarǵa alǵashqy jarnasyz páter beretin memlekettik baǵdarlama qabyldansyn. Sonda ǵana talap etýge bolady. Áıtpese mynaý baryp turǵan qaraqshylyq. Balaǵa meıli ol qara nan jep, qara sý iship otyrsa da eshqashan eshkim óz ata-anasyndaı meıirimin tóge almaıdy;
- Zań jobasy sońǵy jyldary kóbeıip ketken túrli quqyq qorǵaý uıymdarynyń múddesine arnap jasalǵandaı áser qaldyrdy. Al onyń artynda mıllıondaǵan qarjy bar. Ol uıymdar qaıdan keldi, qandaı mıssııamen júr, ony baqylap jatqan kim bar?!
- Atalmysh zań jobasynda buqaralyq aqparat quraldarynda jynystyq kemsitýshilikke jol berilmeý týraly da jazylǵan. Aldaǵy ýaqytta voleıbolshy qyz týraly jańalyqtarmen jylap kórisetin kún kele jatyr. Bul da alańdaıtyn jaǵdaı. Ótken jyly elimizde jynys aýystyrýǵa ruqsat beretin zań maquldanyp ketkenin eskersek, atalmysh zań jobasy úlken azǵyndyqtyń esigin aıqara ashaıyn dep turǵandaı;
- Qurmetti Májilistiń jańarǵan quramy! Qurmetti halyq qalaýlylary!
- Zań jobasyn jasaqtaýǵa qatysqan áriptesterińizdi toqtatyńyzdar. Qazaq halqynyń salt-dástúrine, ulttyq salt-sanasyna teris keletin taraýlar qaıta qaralsyn;
- Sózsiz, men zorlyq-zombylyqtyń qandaı da túrine bolsa da qarsymyn, oǵan jol berilmeýi kerek! Biraq zań jobasyna qatysty eldiń usynys-tilekteri eskerilsin. Qajet bolsa, jumys tobynyń quramy da qaıta qaralsyn;
- Jumys tobynyń barlyq áreketteri BAQ-ta jarııalansyn. Elden eshteńeni jasyrmaýdy talap etemin;
- Qujatty daıyndaǵan Májilis depýtattarynyń aty-jónderi BAQ-ta jarııa etilsin. Zań jobasyna qatysty brıfıng josparlanyp, túsindirý jumystaryn uıymdastyrsyn;
- Saılaýǵa túsken partııalar!
Halyqqa bergen ýádelerińizdi is júzinde dáleldeıtin ýaqyt keldi! Eń birinshi kezekte qazaq halqynyń múddesin qorǵańyzdar!
Qurmetpen, Azamat BITAN.
"Adyrna" ulttyq portaly.
Foto ashyq derekkózden alyndy.
