Táýelsizdik alǵannan keıingi qazaq bıliginiń eń basty qateligi - otarsyzdandyrý, dekolonızaııa proesin der kezinde júrgizbeý boldy. Bul eń aýyr qatelikke jatady. Bylaı aıtyp qoıǵanǵa úırenshikti sóz bolǵanymen, munyń astarynda tutas ultty qutqaratyn ıdeologııalyq qarý jatqan edi. Qazirgi ýaqytta otarsyzdardyrý jalań sózge aınalyp ketti. Táýelsizdik aldyq, derbes el atandyq, óz enshimiz ózimizde dep alǵashynda qatty qýandyq . Biraq bizdiń táýelsizdik bir ǵana toptyń alaqanyna túsip, paıdasyna jarap ketti. Til de, din de, ulttyq qundylyqtar da degradaııaǵa túsip, 30 jyl boıy ulttyń ózine qyzmet etpedi. Osynsha ýaqyt boıy óziniń ult qundylyqtary ulttyq negizine qyzmet ete almasa, onda táýelsizdikti kim úshin deımiz...
Qazir ulttyq sanany jańǵyrtýdyń ornyn shekten shyqqan jaǵympazdyq ıdeologııasy jeńip ketti. Tipti, jaǵympazdyqty, múláıimsip maqtap kún kórýdi, urlyq pen arsyzdyqty saıası ustanymym dep maqtanatyn jastar toby da qalyptasty. Bul naǵyz degradaııa.
Iıa, qazir ulttyq sanany jańǵyrtýdyń ornyn shekten shyqqan jaǵympazdyq ıdeologııasy jeńip ketti. Jalań ıdeologııanyń astarynda tek jasandylyq pen aram pıǵyl jatady.
Qazaqty jany ashymastar basqarǵandyqtan elde jalań ıdeologııa beleń aldy. Munyń astarynda tek jasandylyq pen jat pıǵyl ǵana jumys isteıdi. Telearnanyń bárin osylar menshiktedi. Jastardy ultsyz, jupyny etip úlgerdi. Sondyqtan da mundaı ıdeologııamen ǵylymdy, tehnologııany damytý, ult qundylyqtaryn asqaqtatý, órkenıet jolyna túsý múmkin emes, eshqashan iske aspaıdy. Tek degradaııamen kete beremiz.
30 jyl tarıhpen alǵanda úlken ólshemge kelmes, biraq bir memlekettiń strategııalyq josparyn iske asyrýǵa jetkilikti. Memlekettiń ulttyq strategııalyq josparyna eń aldymen adam kapıtaly, halyqtyń ál-aýhatynyń artýy kirýi kerek. 30 jylda memlekettik srategııalyq josparlardy qalaı iske asyrýdy Lı Kýan Iý, Mohammad Mahathır sııaqty ǵalamdyq kóshbasshylar óz elinde dáleldep tastady. Onyń ústine biz jer asty men ústi baılyqqa tolyp, áleýeti óte joǵary elmiz. Múmkindigimiz mol edi. Halyqtyń ál-aýhatyn qýatty etýge bolar edi. Biraq oǵan qazaqty basqyrýshy top múddeli bolmady. Olar qazaqtyń tilinde sóılemedi, tili de, dili de basqa boldy. Sol sebepti biz feıstýktiń betine kelip shýlap qaldyq. Eshqandaı resýrsy joq eldi órkenıettiń shyńyna shyǵarǵan basshylardyń tarıhta attary altyn áriptermen jazylyp qaldy. Osy arqyly da bizdi kimder basqaryp kelgenin tutas paıymdaýǵa bolady.
Men bir topty nemese, bir uıymdaǵy adamdardy tentiretip jiberýge bolatynyn túsinemin, biraq tutas eldi tentiretip jiberetin saıasatty túsine almadym. Saıasat qazaqtyń basqa qundylyqtarymen qosa, minezin de alyp ketti. Sondyqtan biz minezsiz bolyp, bas ızeıtin jaǵdaıda ǵana otyrmyz. Qazirgi jaǵdaıymyzdyń barlyǵy da osy minezimizge saı iske asty.
Biraq meniń osy qoǵamdaǵy arly, rýhty, bilimdi, jaltaq minezden aýlaq, salmaqty azamattardyń taǵdyry alańdatady. Olardyń boıynda qazaqy qany aǵyp tur. Eń aýyry - bular dál qazirgi bılik jaǵyna barmaıdy. Ekinshi jaǵynan halyqtyń tarapynan tolyq qoldaý da taba almaıdy. Olardyń qolynda mol qarajaty joq. Olardyń arasynda jas býyny bar. Olardan da obal. Ýaqyty ótip jatyr. Qazaqtyń dál qazirgi minezinen qazirgi júıe uzaq ýaqyt jasaıdy. Arly, elim degen azamattary shetinen qartaıyp kete beredi. Sondyqtan ar-ujdannyń adamdary qazaqty basqara almaı otyr. Álgi depýtat boldy degen 25 jastaǵy balaǵa qýanbaı-aq qoıyńdar. Onyń artynda qardınaldar otyr. Ol bar bolǵany shaınap bergendi jutyp otyra beredi.
Qazaqty ar-ujdandy, namys pen uıatty oılaǵan azamattary basqarýy kerek. Qaı kúni qazaqtar osyndaı uldaryn taǵyna otyrǵyzady, sol kúni ótkenıettiń kóshine qadam basady. Olardy taqqa otyrǵyzý úshin qazaqtyń ózi ózgerýi kerek. Men oılaımyn, qazaqtyń ózgeretin ýaqyty endi kirip kele jatqan sııaqty. Sebebi, biz ózimizdi tanýǵa endi kirisip jatyrmyz.
