Birinshi oı.
Táýelsizdik merekesine arnalǵan demalys kúnder aıaqtaldy.
Jeke óz oıym. Táýelsizdik kúnin merekelep áli úırengen joq sııaqtymyz. Talpynys bar, biraq merekelik dástúr qalyptastyra almadyq.
Mereke – bul dástúr, al dástúr jylda qaıtalana beretin, bes túısigimizge túrtki bolatyn áserlerden turady. Jańa nemese jáı áser emes, kútiletin áser. Ne bolatynyn bilsek qana ol merekeniń kelgenin kútemiz.
Sonymen, kez kelgen mereke dástúrge aınalý úshin ol bes túısikke áser etýge tıis.
- Kórý. Máselen, Jańa jyldaǵy eń basty kórinis – shyrsha, otshashý, «S lıogkım parom» fılmi, Naýryzda kıizúı, ulttyq kıimder... Jylda kóremiz. Jylda alar dástúrli áserdi kútemiz. Táýelsizdik kúninde neni kóremiz? Táýelsizdik kúni degende neni elestete alasyz? Táýelsizdik kúninde patrıottyq sezimderge beder berilip júr. Solardyń zańdy jalǵasy bıyl kók týymyz kóbirek nasıhattaldy, balkondarǵa ilindi. Biraq áli abyl-sabyl. Bıyl bir nárse, keler jyly basqa is-shara bolýy múmkin. Adamdar jylda qaıtalana beretin áser almaı, dástúr qalyptaspaıdy. Korporatıvtik mádenıettiń qalyptasýyna 8-12 jyl ýaqyt qajet eken. Merekeleýdiń qoǵamdyq dástúri qalyptasý úshin qanshama jyl ýaqyt qajet ekenin baǵamdaı berińiz.
- Estý. Jańa jyl men Krısmaste aǵylshyn tilinde Jingle bell, The Happy New Year sııaqty ánderden qulaq tunady, orys tilinde de dástúrli jańajyldyq ánder jetedi.
Táýelsizdiktiń dástúrli ánderi qandaı? Táýelsizdik ıdeologııalyq turǵyda patrıotızm, ultjandylyq, memleketshildikpen ushtasyp bara jatqan soń «Kók týdyń jelbiregeni» sııaqty ánder aldyńǵy qatarǵa shyǵyp keledi.
- Iis. Jańa jylda shyrshanyń ıisi, Naýryzda baýyrsaqtyń ıisi degendeı. Táýelsizdiktiń ıisi qandaı?
- Dám. Jańa jylda olıve, manty, Naýryzda naýryz kóje... Amerıkada Thanksgiving degen otbasylyq mereke bar. Alǵys aıtý kúni.
Otbasylyq dastarhanǵa peshte pisken úndiktiń etin qoıady. Jańa jylda adamdar dastarhan jaıyp, tún ortasyn kútedi. Prezıdenttiń sózin tyńdap, tilek aıtady. Táýelsizdik dastarhany qandaı bolýy kerek? Ol qashan jaıylyp, oǵan ne qoıylýy tıis?
- Túısiný. Jańa jylda Aıaz ata men Aqshaqardy, shyrshany ustaısyz, qolyńyzǵa syılyq alasyz, Naýryzda da sol, altybaqan tebesiz, baılaýly turǵan attyń mańdaıyn sıpap, túıeniń shýdasyn sıpaısyz. Áıteýir alaqan tıgizip, túısinetin zattar bar. Táýelsizdikte neni túısinesiz?
Sonymen birge, kez kelgen mereke aldymen balalarǵa arnalýy tıis. Jańa jyldy kimder kútedi? Balalar. Nege? Sebebi syılyq alady. Táýelsizdik kúniniń de balalarǵa bereri bolýy tıis. Balalar kútip júretindeı qandaı syılyq isteýge bolady? Ony kim beredi? Ne úshin beredi?
P.S. Bul jazbam úsh oıdan turady. Birinshisi osy. Keler oılardy erteń jáne arǵy kúni salamyn.
Shyńǵys MUQAN,
Facebook paraqshasynan alyndy.
