Elimiz saıası naýqan saılaý aldynda tur, Parlament Májilisi de, el Úkimetide azamattardyń saılaýda daýys bergen partııa úlesine qaraı, ıaǵnı bizdiń erkimizge saı zańdastyrylady. Saılaý árqashanda eldiń saıası –ekonomıkalyq, áleýmettik –rýhanı ómiriniń mańyzdy máselelerin aıqyndaıtyn, azamattardyń jaýapkershiligi synalatyn kezeń.
HH ǵasyrdyń basynda otarshyldyqqa qarsy, el azattyǵy úshin ult kósemi Álıhan Bókeıhan bastaǵan Alash ulttyq ıdeıalary men saıası muralaryn zerdelep, júıelep, nasıhattap, onyń tarıhı dástúrlerin jańǵyrtyp, partııalyq isinde negizdep júrgen «Aq jol» qoǵamdyq birlestiginiń qyzmeti ult kópshiligin jaqyn etedi.
«Aq jol» demokratııalyq partııasy shaǵyn jáne orta bıznes ókilderiniń partııasy ǵana emes, el ıgiligi men izgiligine aıanbaı eńbek etip júrgen myńdaǵan adal jandardyń partııasy.
Birinshiden, «Aq jol» partııasy osy saılaýaldy baǵdarlamasy basymdyqtarynda elimizde demokratııa qaǵıdalary men parlamentarızm ıdeıalaryn damytýdy, jańǵyrtýdy basty maqsat etip otyr. Osy turǵyda parlamentarızm ınstıtýttaryn kúsheıtýdi jáne prezıdenttik júıeden Parlamenttik Respýblıkaǵa birtindep kóshýdi kózdeıdi.
Ekinshiden, Parlamenttiń memleket bıýdjetin bekitý jáne baqylaýdy kúsheıtý týraly saılaý baǵdarlamalyq tezısin durys dep sanaımyn. Memleket bıýdjeti, onyń barlyq qarajaty qatań baqylaýǵa alynýy kerek. Sondyqtanda Parlament baqylaýyna memlekettiń barlyq qarjysynyń jumsalýyna baqylaýdy qaıtarýǵa qosylamyn.
Partııanyń saılaý aldy baǵdarlamasyndaǵy áleýmettik ádilettilik máseleleri, eldegi baılar men kedeıler arasynda arajiktiń ósýi memleketke tóngen qaýip ekeni stýdenttik kezden saıası ekonomıka kýrsynan árqaısymyzǵa málim.
Ádilettilik árqashanda qandaı bolmasyn halyqtyń, ulttyń, kez kelgen adamnyń qundylyq ólshemi boldy jáne solaı bola beredi de. Sokrattan bastalǵan memleket týraly túsinikterdi jalǵastyrǵan Platon: «Ádiletke qurylǵan el ǵana - memleket qura alady» degen edi, al «Etıka» jáne «Saıasat» atty eńbekterinde Arıstotel: «Zulymdyqqa qarsy turatyn izgi kúsh – ádilettilik» deıdi, jalpy ádilet tabıǵatyn, qoǵamdaǵy, adamdar arasyndaǵy ádiletilikti, jeke menshikte, baılyq bólisinde, memlekettik ádilettiktiń san qyrlaryn ashyp kórsetken Arıstotel: «Bárin teńestiretin, haq arasy - ádildik» - deıdi. 1789 jyly 14 shildede Bastılııa qamal túrmesin («Uly Franýz revolıýııasy») basyp almastan kóp buryn Jan – Jak Rýsso adamdarǵa zańdardy ornatýmen emes, tolyq áleýmettik teńdikti qurý arqyly halyqtardy damytý keregin aıtady. Bizdiń qazaq halqyda óziniń qalyptasqan tabıǵı bolmysynda árqashanda ádilettilikti, adaldyqty joǵary qoıdy, el bılegen dana babalarymyz ádil bılikti ustandy, qazir de adamdardyń júreginde, isinde ádilet, adaldyq pen ar-uıat bolmaı bizdiń óspeıtinimiz anyq.
Osydan jıyrma bes ǵasyr buryn «Memleket» degen eńbeginde Platonnyń jazýynsha Sokrat: «Jańa ǵana týyp kele jatqan memleketti oısha bolsa da kóz aldaryńyzǵa elestetińizdershi, árıne onyń (memleket) boıynda ádiletsizdikte jáne ádilette tur, árkim qajettilikterin ózdiginen qanaǵattandyra almaıdy, sondyqtanda adamdar birine –biri súıene otyryp, kómektese júrip, ózderine keregin birigip sheshedi, ózderine ózderi kómektesedi, qol ushyn beredi. Adamdardyń mundaı qajettiliginen paıda bolǵan birlestikti, biz memleket deımiz, solaı emes pe?! Olaı bolsa basynan bastap, oısha taǵy da memleketti quryp kóreıikshi, odan meniń birinshi kóretinim, memleket degen adamdardyń qajettilikteri men armandarynan turady» deıdi.
1991 jylǵy 16 jeltoqsanda sol kezdegi Qazaqstan Respýblıkasynyń Joǵary Keńesi «Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik táýelsizdigi týraly» zańdy qabyldady. Shaǵyn bul qujat el tarıhyndaǵy eń basty zań, óıtkeni bul kúni qazaq halqy ǵasyrlar ańsaǵan memlekettigine jetti.
«Aq jol» partııasynyń saılaý baǵdarlamasynda: «Táýelsizdik –bizdiń óz jolymyzdy ózimiz tańdaý múmkindigimiz, keleshek urpaqtyń bolashaǵy úshin bizdiń jaýapkershiligimiz» dep anyqtaıdy.
Táýelsizdikti kimniń bolmasyn óziniń tirshilik qaraketine aınaldyrýǵa bolmaıdy, elge, táýelsizdikke obal jasaýǵa bolmaıdy!
Lev Tolstoı qadyr qasıetke toly, ar- ojdannan, uıattan jaratylǵan, halyqshyl, adam bolǵan, balalarǵa ertegi jazsa da, qudaı týraly, memleket, orys týraly, patshalar týraly jazsa da, erkek pen áıel, Eýropa, zııalylar men jazýshylar týraly jazsa da ár nárseni anyq jazyp, qarapaıym jaýap beretin uly qalamger edi, kezinde Nobel syılyǵynan bas tartty, 1908 jyly kúzde «Ýaqyt keldi» degen jazbasynda: «Meniń bul ǵumyrda az kúnderim qaldy. Ólmesten buryn barsha adamǵa, súıikti baýyrlaryma muny aıtyp ketýim kerek, aıtpasam tynyshtalmaımyn»...- dep bastaǵan Tolstoı: ... «Bul birinshiden, ekinshiden, memleket degen ne ekenin, onyń bizdi basqarýy úshin qandaı qudyreti baryn bilip alaıyq? Memleket degen - ol bılik. Al bılik – ol bizdiń ómirimizdi basqaratyn adamdar. Olar qandaı, eń jaqsy adamdar ma, álde eń myqtylar ma? Bireýi de emes. Olar muragerlikpen bılikke kelgen, ne ádiletsizdikpen burmalap, Napoleon, Ekaterına sııaqty, bılikti basyp alǵan adamdar nemese kezdeısoq ebin taýyp, bılikke jetken adamdar, sondaı-aq azǵyndyqpen, ózine saılaý uıymdastyrǵan adamdar» dep jazady.
Bar janymen adamdardy qanaýǵa, aldaýǵa qarsy, revolıýııaǵa, revolıýıonerlerge qarsy Lev Tolstoı osy jazbasynda adamdardyń qudaıǵa, ózderine senbeýinen jekkórinishti, baǵynyshty quldyqta júrgenine nalyıdy, odan adamdardy arylýǵa, oıanýǵa shaqyrady.
«Aq jol» demokratııalyq partııasy bıyl QR Prezıdenti Qasym –Jomart Toqaevtyń «tarıhı ádildikti qalpyna keltirý jumystaryn aıaqtap, saıası qýǵyn- súrgin qurbandaryn aqtaý úshin arnaıy komıssııa qurý» jónindegi tapsyrmasyn qoldap, komıssııa quramyna ókilderin jiberýge daıyn ekenin málimdedi, Úkimetke joldaǵan depýtattyq saýalda tarıhı ádildikti qalpyna keltirý úshin ótken ǵasyrdaǵy «Uly jut» náýbatyn halyqaralyq deńgeıde zulmat dep tanýdy, oǵan quqyqtyq baǵa berý týraly máseleni kóterdi. Bul «Aq jol» partııasynyń el tarıhy aldyndaǵy jaýapkershiligin baıqatady.
«Aq jol» demokratııalyq partııasynyń depýtattary ótken QR Parlamenti Májilisini ń shaqyrylymdarda eldiń qoǵamdyq-saıası jáne áleýmettik-ekonomıkalyq damýynda balama jol ustana alatyn, syndarly depýtattar frakııasy qalyptasty, olar birneshe jyldar álem elderindegi oppozıııalyq tájirıbelerdi zerttep, qoǵamda oppozıııanyń keregin túsindirip, anyqtap, elimizde «Parlamenttik oppozıııa týraly» zańdy engizdi, bekittirdi. Bul olardyń saıası jeńisi, ıaǵnı olar eldiń keleshegi úshin saıası –ekonomıkalyq, quqyqtyq jaǵynan ysylǵan, quzyrly, tájirıbeleri mol, bilikti, kásibı daıyn adamdar ekenin kórsetti. Kásibı saıasatker, «Aq jol» QDP tóraǵasy Azat Perýashev bastaǵan QR Parlamenti Májilisiniń depýtattary: K.Absatırov, E. Barlybaev, B. Dúısembınov, D.Espaeva, M.Qazbekova men E.Nıkıtınskaıalar halyq amanatyn abyroımen atqaryp júrgen, orta jáne shaǵyn bıznes ókilderiniń múddelerin qorǵap kele jatqan depýtattarǵa aınaldy.
Saılaý kúni árkim ózi tańdaǵan, ózi senim artqan partııaǵa daýys berip, ózgeristerge qol jetkizýge bolatynyna senemin, saılaý qorytyndylary burmalanbaıtynyna senemin, el aýmaqtaryndaǵy saılaý ýchaskeleri men okrýgteriniń, Ortalyq saılaý qyzmetkerleriniń adaldyǵyna senemin, ádil saılaý ótetinine senemin!
Salaýat Kárim
