Ǵarysh salasyn damytý, ony tereń zerttep, den qoıý bizdiń el úshin basty maqsattardyń biri bolyp tur. Ǵarysh qyzyǵy men tyń jańalyqtarǵa toly álem ǵana emes, ol bizdiń ómirimizdi jeńildetetin, tipti onyń qaýipsizdigine de paıdasy tıetin sala.
Mysaly, ǵarysh salasynyń mamandary avarııalar men apattar kezinde shuǵyl shaqyrý júıesin, sý tasqynyn, órtti jáne munaıdyń tógilýiniń yqtımal qaterlerin monıtorıngteý jáne baǵalaý tehnologııalardy, releftiń ıfrlyq modelderi, gıdrometeorologııalyq aqparattardy ázirlegen. Sonymen birge, aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn, tabıǵı bıoqaýipsizdikterdi, qatty turmystyq qaldyqtar polıgondaryn ǵaryshtyq monıtorıngteý tehnologııalary jasaldy. Qurǵaqshylyqtyń aldyn alý júıesiniń tehnıkalyq áleýetin arttyrý jáne jetildirý boıynsha jumystar oryndaldy, elimizdiń aýmaǵyndaǵy ósimdik jamylǵysy jaı-kúıiniń ǵaryshtyq monıtorınginiń web-geoaqparattyq júıesi qurylǵan. 2018 jyly Birikken Ulttar Uıymynyń Damý baǵdarlamasynyń tapsyrysy boıynsha jaıylymdyq resýrstar men klımattyń elektrondy atlasy jasalǵan bolatyn.
Ǵarysh qoqysy obektilerin, belsendi jáne passıvti geostaıonarlyq spýtnıkterdi monıtorıngileýdiń biryńǵaı júıesin anyqtaý men baqylaýǵa arnalǵan baǵdarlamalyq keshen quryldy.
Qazaqstandyq baılanys spýtnıkteri úshin naqty qaýipti jaqyndasýlar jónindegi aqparat "Respýblıkalyq ǵaryshtyq baılanys ortalyǵy"AQ-ǵa berilip otyrady. Ǵaryshtyq faktorlardyń spýtnıkter men jerústi keshenderine áserin barynsha azaıtý boıynsha aldyn alý sharalaryn qabyldaý úshin ǵaryshtyq aýa raıyn boljaýdyń birqatar ádisteri ázirlendi.
Kómirsýtekterdi qarqyndy óndirý aımaqtaryndaǵy tabıǵı jáne tehnogendik apattardy boljaý maqsatynda Almaty jáne Nur-sultan qalalarynyń aýmaqtary jer qyrtysynyń joǵarǵy qabattarynyń bıiktik qurylysy úshin qaýipti aımaqtardy bólý, Kaspıı óńiri jer qyrtysynyń jaı-kúıi boıynsha monıtorıng júıesi ázirlendi.
Spýtnıktik tehnologııalar negizinde munaı bolashaǵy salalaryn bólý jáne munaı ken oryndaryn izdeý ádisteri daıyndaldy.
Osy joǵaryda atqarylǵan sharýalar «Ǵylymı-zertteý jáne tájirıbelik-konstrýktorlyq jumystardyń» nátıjesi. Sonymen qatar osy júrgizilgen jumystardyń nátıjeleri ekonomıkanyń túrli salalaryna da tıimdi áserin tıgizedi.
Erke Jomart,
«Adyrna» ulttyq portaly
