Qazaqtyŋ töl önerı - dästürlı än önerımen körermennıŋ jüregınen jyly oryn alǧan änşı, belgılı önertanuşy Erlan TÖLEUTAIǦA "Baianauyl audanynyŋ qūrmettı azamaty" ataǧy berıldı.
Talai jyldar boiy qazaq önerıne qyzmet etıp kele jatqan maitalman azamatqa Memleket tarapynan mūndai syilyq tūŋǧyş ret berılıp otyr.
Änşı özıne būiyrǧan alǧaşqy syilyq özge jerden emes, däl ūlylar tuǧan topyraq Baianauyldan berılgenıne bek quanyşty. Ol özınıŋ jürek jardy jyly lebızın: "
Baianauyl elın Ūlylar mekenı dedım, öitkenı būl qasiettı ölke – qazaq halqynyŋ eldık mūraty jolynda "kündız otyrmaǧan, tünde ūiyqtamaǧan" memleketşıl Erlerdıŋ Otany. Atap aitsaq, Qazaq Handyǧynyŋ XVIII ǧasyrdaǧy bas ideology, iaǧni Abylaihan zamanynyŋ eŋ körnekı tūlǧasy, kömekei äulie atanǧan ūly jyrau Būqar jyraudyŋ, ūly bi Qazdauysty Qazybek bidıŋ, "On san Orta jüzge ūran bolǧan" (Mäşhür Jüsıp) Oljabai batyrdyŋ; XIX ǧasyrdyŋ kemeŋgerlerı Şoŋ men Toraiǧyr, Şorman bilerdıŋ, Baianauyl perzentterıne ǧylym-bılım jolyn nūsqaǧan ataqty Şormannyŋ Mūsasynyŋ, qazaqtyŋ küllı tarihy men dünietanymyn 20 tom eŋbegıne siǧyzyp jazyp ketken äulie Mäşhür Jüsıptıŋ; srl ǧasyrda tuyp, qazaqtyŋ klassikalyq muzykasynyŋ negızın salǧandardyŋ alyp şoǧyry: Jaiau Mūsanyŋ, Jarylǧapberdı Jūmabaiūlynyŋ, Mūstafa Bürkıtbaiūlynyŋ, Bäiten saldyŋ, käsıbi än saludyŋ, biık oryndauşylyq mekteptıŋ negızın qalaǧan saŋlaq änşılerdıŋ ülken bır toby: aǧaiyndy Saparbek pen Balabek Erjanovtardyŋ, Qali Baijanov, Jabai Toǧandyqov, Bıssımıllä Balabekov, Jünıs Şäimerdenovtıŋ; qazaqtyŋ tūŋǧyş kemel prozaşy Jüsıpbek Aimauytovtyŋ, "Qaraŋǧy qazaq kögıne, Örmelep şyǧyp Kün bolǧan" Sūltanmahmūt Toraiǧyrovtyŋ, Alaşorda qairatkerlerı Qoşke Kemeŋgerov, Äbıkei Sätbaevtyŋ; qazaqtyŋ Ǧylym Akademiiasynyŋ negızın saluşy ärı onyŋ tūŋǧyş prezidentı Qanyş Sätbaevtyŋ, qazaqtyŋ tūŋǧyş arheologiia ǧylymynyŋ negızın saluşy Älkei Marǧūlannyŋ, qazaqtyŋ tūŋǧyş teatryn qūrauşy jäne onyŋ alǧaşqy rejisserı Jūmat Şaninnıŋ, qazaqtyŋ kinoönerın alǧaş ūiymdastyruşy ärı ūlttyq kinomyzdyŋ tūŋǧyş käsıbi rejisserı Şäken Aimanovtyŋ, baitaq respublikamyzdyŋ energetikalyq keşenınıŋ jüiesın tūŋǧyş qūrǧan akademik Şapyq Şökinnıŋ, alǧaşqy legtegı opera änşılerı Käuken Kenjetaev, Quat, Suat Äbuseiıtovterdıŋ qazaqtyŋ dombyrasyn jaŋa zamanǧa laiyqtap tūŋǧyş jasaǧan ataqty şeber Qamar Qasymovtyŋ, ūltymyzdyŋ basqa da osyndai kıleŋ tūŋǧyştarynyŋ Otany.
Mıneki, aǧaiyn, osyndai kıleŋ kemeŋgerler elı men tūŋǧyştar Otany – Baianauyl elınıŋ qūrmettı azamaty atanǧan menıŋ armanym joq, sırä. Sondyqtan da bolar, osynau quanyşty habardy alǧaş estıgende qysyla tolqyǧanym ras. Öitkenı sol sät osynau zaŋǧar tūlǧalardyŋ aiauly esımderı men beinelerı sanamda jarq etıp, eles berıp öttı. Attary atalǧan barlyq ūly aruaqtar maǧan synai qarap tūrǧandai tolǧanysty küi keştım. Sol sätte men būl marapattyŋ ülken jauapkerşılık ekenın ūqtym, sanammen tüisındım, apyrau, būl abyroily jauapkerşılıktı köterıp jüre alamyn ba degen kümändı oilarmen yŋǧaisyz qysyla alabūrtyp, şynym sol – qyzaryp kettım.
Ainalaiyn, Baianauylym, özıŋmen ekınşı klasta Säbit Mūqanovtyŋ Būqar jyrau turaly eŋbegın oqyǧanda alǧaş tanys bolyp edım, Jaiau Mūsa änderın alǧaş tyŋdaǧanda ǧaşyq bolyp edım, keiın arnaiy saparǧa şyǧyp, alǧaş sūlu tabiǧattyŋdy, ainadai jarqyraǧan Jasybaidyŋ köz jasyndai möldıregen kümıs aidynyn körgende közım tūnyp ketıp edı. Alǧaş universitetke oquǧa tüskende qara tanytyp, ǧylym jolyna baǧyttaǧan körnektı ǧalym, tarih ǧylymdarynyŋ doktory, aiauly ūstazym Jambyl Artyqbaev aǧam da senıŋ süiıktı ūlyŋ ǧoi, Baianauyl! Qaisybırın aita bergendeimın, tıptı alty alaştan ızdegen süigen jarymdy da senen taptym emes pe...
Endı mıne, qūrmettı perzentıŋ atandym. Qarapaiym önerpazǧa būdan artyq baq pen qūrmet bola ma!"- dep bıldıre kelıp, aldaǧy ǧūmyryn da Alaş jūrtyna qyzmet etudı jalǧastyratynyn jetkızdı:
"...Ärine, aldaǧy ǧūmyrymda da tūtas qazaqqa, jalpy Alaş mūrattaryna adal qyzmetımdı tolassyz arnai beremın. Elge qyzmet – qasterlı mındet öitkenı! Äitse de men siiaqty qarapaiym öner adamyna tūŋǧyş ret "Balam!" degen osynau qasiettı elge, kielı mekenge basym jerge jetkenşe iılıp, közım jūmylǧanşa qyzmet etemın. Öitkenı men senıŋ qūrmet tūtqan perzentıŋmın – Baianauyl!"
Qazaqtyŋ än önerıne ölşeusız qyzmet etken azamattyŋ marapatymen qūttyqtaimyz! Qazaqtyŋ dästürlı än önerı ölmesın!
Talai jyldar boiy qazaq önerıne qyzmet etıp kele jatqan maitalman azamatqa Memleket tarapynan mūndai syilyq tūŋǧyş ret berılıp otyr.
Änşı özıne būiyrǧan alǧaşqy syilyq özge jerden emes, däl ūlylar tuǧan topyraq Baianauyldan berılgenıne bek quanyşty. Ol özınıŋ jürek jardy jyly lebızın: "
Baianauyl elın Ūlylar mekenı dedım, öitkenı būl qasiettı ölke – qazaq halqynyŋ eldık mūraty jolynda "kündız otyrmaǧan, tünde ūiyqtamaǧan" memleketşıl Erlerdıŋ Otany. Atap aitsaq, Qazaq Handyǧynyŋ XVIII ǧasyrdaǧy bas ideology, iaǧni Abylaihan zamanynyŋ eŋ körnekı tūlǧasy, kömekei äulie atanǧan ūly jyrau Būqar jyraudyŋ, ūly bi Qazdauysty Qazybek bidıŋ, "On san Orta jüzge ūran bolǧan" (Mäşhür Jüsıp) Oljabai batyrdyŋ; XIX ǧasyrdyŋ kemeŋgerlerı Şoŋ men Toraiǧyr, Şorman bilerdıŋ, Baianauyl perzentterıne ǧylym-bılım jolyn nūsqaǧan ataqty Şormannyŋ Mūsasynyŋ, qazaqtyŋ küllı tarihy men dünietanymyn 20 tom eŋbegıne siǧyzyp jazyp ketken äulie Mäşhür Jüsıptıŋ; srl ǧasyrda tuyp, qazaqtyŋ klassikalyq muzykasynyŋ negızın salǧandardyŋ alyp şoǧyry: Jaiau Mūsanyŋ, Jarylǧapberdı Jūmabaiūlynyŋ, Mūstafa Bürkıtbaiūlynyŋ, Bäiten saldyŋ, käsıbi än saludyŋ, biık oryndauşylyq mekteptıŋ negızın qalaǧan saŋlaq änşılerdıŋ ülken bır toby: aǧaiyndy Saparbek pen Balabek Erjanovtardyŋ, Qali Baijanov, Jabai Toǧandyqov, Bıssımıllä Balabekov, Jünıs Şäimerdenovtıŋ; qazaqtyŋ tūŋǧyş kemel prozaşy Jüsıpbek Aimauytovtyŋ, "Qaraŋǧy qazaq kögıne, Örmelep şyǧyp Kün bolǧan" Sūltanmahmūt Toraiǧyrovtyŋ, Alaşorda qairatkerlerı Qoşke Kemeŋgerov, Äbıkei Sätbaevtyŋ; qazaqtyŋ Ǧylym Akademiiasynyŋ negızın saluşy ärı onyŋ tūŋǧyş prezidentı Qanyş Sätbaevtyŋ, qazaqtyŋ tūŋǧyş arheologiia ǧylymynyŋ negızın saluşy Älkei Marǧūlannyŋ, qazaqtyŋ tūŋǧyş teatryn qūrauşy jäne onyŋ alǧaşqy rejisserı Jūmat Şaninnıŋ, qazaqtyŋ kinoönerın alǧaş ūiymdastyruşy ärı ūlttyq kinomyzdyŋ tūŋǧyş käsıbi rejisserı Şäken Aimanovtyŋ, baitaq respublikamyzdyŋ energetikalyq keşenınıŋ jüiesın tūŋǧyş qūrǧan akademik Şapyq Şökinnıŋ, alǧaşqy legtegı opera änşılerı Käuken Kenjetaev, Quat, Suat Äbuseiıtovterdıŋ qazaqtyŋ dombyrasyn jaŋa zamanǧa laiyqtap tūŋǧyş jasaǧan ataqty şeber Qamar Qasymovtyŋ, ūltymyzdyŋ basqa da osyndai kıleŋ tūŋǧyştarynyŋ Otany.
Mıneki, aǧaiyn, osyndai kıleŋ kemeŋgerler elı men tūŋǧyştar Otany – Baianauyl elınıŋ qūrmettı azamaty atanǧan menıŋ armanym joq, sırä. Sondyqtan da bolar, osynau quanyşty habardy alǧaş estıgende qysyla tolqyǧanym ras. Öitkenı sol sät osynau zaŋǧar tūlǧalardyŋ aiauly esımderı men beinelerı sanamda jarq etıp, eles berıp öttı. Attary atalǧan barlyq ūly aruaqtar maǧan synai qarap tūrǧandai tolǧanysty küi keştım. Sol sätte men būl marapattyŋ ülken jauapkerşılık ekenın ūqtym, sanammen tüisındım, apyrau, būl abyroily jauapkerşılıktı köterıp jüre alamyn ba degen kümändı oilarmen yŋǧaisyz qysyla alabūrtyp, şynym sol – qyzaryp kettım.
Ainalaiyn, Baianauylym, özıŋmen ekınşı klasta Säbit Mūqanovtyŋ Būqar jyrau turaly eŋbegın oqyǧanda alǧaş tanys bolyp edım, Jaiau Mūsa änderın alǧaş tyŋdaǧanda ǧaşyq bolyp edım, keiın arnaiy saparǧa şyǧyp, alǧaş sūlu tabiǧattyŋdy, ainadai jarqyraǧan Jasybaidyŋ köz jasyndai möldıregen kümıs aidynyn körgende közım tūnyp ketıp edı. Alǧaş universitetke oquǧa tüskende qara tanytyp, ǧylym jolyna baǧyttaǧan körnektı ǧalym, tarih ǧylymdarynyŋ doktory, aiauly ūstazym Jambyl Artyqbaev aǧam da senıŋ süiıktı ūlyŋ ǧoi, Baianauyl! Qaisybırın aita bergendeimın, tıptı alty alaştan ızdegen süigen jarymdy da senen taptym emes pe...
Endı mıne, qūrmettı perzentıŋ atandym. Qarapaiym önerpazǧa būdan artyq baq pen qūrmet bola ma!"- dep bıldıre kelıp, aldaǧy ǧūmyryn da Alaş jūrtyna qyzmet etudı jalǧastyratynyn jetkızdı:
"...Ärine, aldaǧy ǧūmyrymda da tūtas qazaqqa, jalpy Alaş mūrattaryna adal qyzmetımdı tolassyz arnai beremın. Elge qyzmet – qasterlı mındet öitkenı! Äitse de men siiaqty qarapaiym öner adamyna tūŋǧyş ret "Balam!" degen osynau qasiettı elge, kielı mekenge basym jerge jetkenşe iılıp, közım jūmylǧanşa qyzmet etemın. Öitkenı men senıŋ qūrmet tūtqan perzentıŋmın – Baianauyl!"
Qazaqtyŋ än önerıne ölşeusız qyzmet etken azamattyŋ marapatymen qūttyqtaimyz! Qazaqtyŋ dästürlı än önerı ölmesın!
"Adyrna" ūlttyq portaly
