Búgin Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Parlament májilisi depýtattarynyń saılaýyn taǵaıyndaý týraly Jarlyqqa qol qoıdy.. Atalǵan Jarlyqqa baılanysty aldaǵy saılaý keler jyldyń 10 qańtarynda ótetin boldy. Sondaı-aq ortalyq saılaý komıssııasynyń qaýlysymen barlyq deńgeıdegi máslıhat depýtattarynyń saılaýy taǵaıyndaldy.
Shynyn aıtqanda qańtardyń qaqyraǵan aıazynda elimizde saılaý naýqany qyz-qyz qaınaıdy dep aıta almaımyz. Óıtkeni aldaǵy Májilis saılaýyna «Nur Otanǵa» baǵynyshty «Aq jol», «Aýyl», «Birlik» jáne Kommýnıstik partııa syndy saıası uıymdar qatysady. Al oppozıııalyq degen aty bar jalǵyz JSDP «Nur Otanǵa» qanshalyqty qarsylys bola alady?
Qoǵamdyq saıasat ınstıtýtynyń qazan aıyndaǵy «saýalnamasyna» sensek, «Nur Otandy» qoldaý deńgeıi 76,8 paıyzdy quraǵan. Daýys berýshilerdiń 70,7 paıyzy partııanyń saıası salada básekelesteri joq dep sanaıdy, al respondentterdiń 69,2 paıyzy eldiń damýyn tek «Nur Otan» partııasymen ǵana baılanystyryp otyr. Iaǵnı, bılik partııasy aldaǵy saılaýda shappaı báıge alatynyn ańǵartyp otyr.
Áıtse de saıasattanýshy Ázimbaı Ǵalıdyń aıtýynsha, aldaǵy saılaýda parlamenttiń quramy az da bolsa jańarady. Óıtkeni qazir prezıdent Qasym-Jomart Toqaevqa senimdi elıta kerekdep sanaıdy saıasattanýshy.
«Parlamentte burynǵy prezıdent Nursultan Nazarbaevtyń túgel kadrlary emes, Qasym-Jomart Toqaevtyń óziniń adamdary bolǵany jón. Biraq qazirgi prezıdent parlamenttegi depýtattardy túgel ózgerte almaıdy. Alaıda Toqaev aýqymdy ózgeristerdi bastaıdy. Shynyn aıtqanda, Nazarbaev ta, Toqaev ta demokratııaǵa baǵyttalǵan avtorıtarlyq lıder. Negizinen Nursultan Nazarbaevtyń kadrlary Qasym-Jomart Toqaevtyń kóńilinen shyqpaıdy. Óıtkeni saıası-quqyqtyq reformany Toqaev kerek etedi. Buǵan el ekonomıkasynyń 4,5 paıyzdan tómen túsip ketkeni túrtki bolyp otyr. Saıası-quqyqtyq refrorma jasamasa qazirgiden de jaǵdaı tómendeı beredi. Muny Qasym-Jomart Toqaev sezip otyr», – deıdi ol.
Aldaǵy parlament saılaýyna birde bir oppozıııalyq partııa qatyspaıtyn tárizdi. Bul jaǵdaı elimizdegi narazy kóńil-kúıdi odan saıyn arttyrmaı ma?
«Meniń ıdeıalymda Amerıkalyq nemese Ulybrıtandyq eki partııalyq júıe bolsa jaqsy bolar edi. Bir partııa ekinshi partııany jaqtyrmaıdy. Biraq óziniń baǵdarlamasy bar, ekeýi de naryqtyq ekonomıkanyń negizinen aýytqymaıtyn saıası uıym bolyp otyrady. Bizge tap osyndaı eki-úsh partııaly júıe kerek. Toqaev óz partııasyn quryp, óz baǵdarlamasyn naryq pen ekonomıkaǵa negizdep jasasa durys bolar edi. Máselen, bizge AQSh-taǵydaı respýblıkalyq jáne demokratııalyq qos partııa sekildi partııa qajet», – deıdi saıasattanýshy.
«Baıtaq bolashaq» ekologııalyq alıansynyń prezıdenti Azamathan Ámirtaı bul saılaýǵa jańa partııalardyń túse almaıtynyna ókinish bildirdi. Saıasatkerdiń aıtýynsha, aldaǵy saılaý «Nur Otan» jáne onyń kóleńkesi ispetti quıyrshyq partııalardyń arasynda ótpek.
«Erteń taǵy da parlamenttegi kresloǵa «Nur Otan», «Aýyl», «Aq jol», kommýnıster ótetini belgili. Taǵy da 5 jyl elde eshteńe ózgermeıtin bolady. Halyqtyń oı-pikiri, aryz-talaby parlament minberinen aıtyla qoımasy haq.
Tek bılik ne aıtsa, sony maquldaıtyn depýtattar otyrǵan jerde solaı bolmaq. Eń ókinishti jaǵdaı osy. Eldiń qamyn jep, halyqtyń sózin sóılegisi keletin uıymdar, qozǵalystar partııa bolyp tirkele almaǵan soń, bul dodadan taǵy tys qalyp jatyr. Árıne, májiliske kirmegen partııa «Aqıqat» pen «Birlik» bar. Biraq qanshalyqty olar halyqtyq partııa bolyp, parlamentke múshe bola alady?» – deıdi Azamathan Ámirtaı.
Saıasatker «Saıası partııalar» men «Saılaý týraly» zańǵa ózgerister engizgenimen «baıaǵy jartas, sol jartas» qalpynda qalǵanyn aıtady.
Uzyn sózdiń qysqasy, qańtar aıynda ótetin saılaý bılik tańdaǵan evolıýııalyq damý jolynyń ertegi ekenin taǵy da dáleldeýi ábden múmkin.
Serik JOLDASBAI,
«Adyrna» ulttyq portaly.
