Eger Shymkentke jolyńyz tússe…

3361
Adyrna.kz Telegram

Týrızm – álemdegi ekonomıkalyq kirisi eń joǵary salanyń biri. Elimizde saıahatty damytýdyń alǵysharty – bul saladaǵy nasıhatty  kúsheıtý. Bul turǵyda, ásirese, ǵalamtorǵa saıahatty úgitteıtin vıdeolardy, fotosýretterdi kóptep salý qajet.

Shymkent kez kelgen týrısti tarıhı, mádenı jáne tabıǵı kórikti jerlerimen, dámdi taǵamymen jáne qonaqjaılyǵymen tań qaldyrady. Sarapshylardyń aıtýynsha, týrısterdi tamsandyrar tabıǵatymyz, erekshe salt-dástúrimiz, tarıhı eskertkishterimiz kóp bolsa da, týrıstik áleýetimizdi tolyq paıdalana almaı otyrǵandyqtan, Qazaqstan ishki jáne syrtqy týrızmnen jylyna 20 mlrd dollardy joǵaltady eken. Demek, qazir qolǵa alynǵan týrıstik salany damytýdyń 2025 jylǵa deıingi memlekettik baǵdarlamasyn durys baǵytta paıdalanýymyz kerek. Osy oraıda Shymkent qalalyq ákimdigi men týrızm basqarmasy ishki jáne syrtqy týrızmniń áleýetin arttyrý úshin jan-jaqsy jumystar atqarýda.

Úshinshi megapolıstiń týrıstik tartymdylyǵyn nasıhattaý maqsatynda taıaýda týrızm basqarmasynyń shaqyrtýymen qalaǵa National Geographic jáne New York Times jýrnaldarynyń tanymal fotografy Djordj Shteınme keldi.

Belgili amerıkandyq fotograf qalanyń negizgi týrıstik nysandarynyń, atap aıtqanda Eski qalashyqtaǵy «ıtadel» jobasy, Táýelsizdik saıabaǵy, Qoshqar ata ózeni, Báıdibek bı eskertkishi men etnoaýyl, Arbat pen Abaı saıabaǵy sekildi kórikti oryndardyń fototúsirilimin júrgizdi.

Endi megaapolıs turǵyndary tanymal kásipqoıdyń obektıvi arqyly shahardyń sulýlyǵyn «qustardyń kózimen» tamashalaı alady.

Fotosýretshi Qazaqstannyń ońtústigi týraly shyǵarmalaryn mıllıonnan astam jazylýshysy bar Instagram paraqshasynda jáne óziniń jeke veb-saıtynda jarııalady. Sonymen qatar sýretter National Geographic jáne The New Yorker sııaqty bedeldi buqaralyq aqparat quraldarynda jaryq kórmek.

«Aldaǵy ýaqytta, pandemııadan keıingi kezeńde Shteınme túsirgen sýretter Qazaqstannyń ózge óńirlerinde qala týraly fotokórme ótkizýge negiz bolady», - deıdi qala basshylyǵy.

Shymkent – burynnan týrısterge tartymdy shahar, qalamyzda záýlim qonaqúıler, dámhanalar bar, dendrosaıabaq, zoobaq, taǵy basqa kórikti oryndar jeterlik. Olar Shymkenttiń shynaıy maqtanyshy, qalaǵa kelgen qonaqtarǵa da erekshe jyly shýaq, esten ketpes ádemi áser syılaıtyny ras. Degenmen, munyń bári birlesip jymdasa jumys istemegen. Iaǵnı, árqaısysy óz qazanynda qaınap, óz betinshe áreket etip jatyr. Endigi maqsat – osy týrıstik marshrýttardy biriktirip, júıelep, bir-birimen tyǵyz baılanys ornatyp, birlesip jumys isteýine yqpal etý.

Osy oraıda qalanyń kórikti oryndaryn kórsetetin arnaıy týrıstik marshrýt ashylýda. Ol marshrýttardyń araqashyqtyǵy 30 mınýttan bolmaq.

Úshinshi megapolıste alǵash ret týrıstik polıııa bólimi quryldy. Oǵan Shymkent qalasy Polıııa departamenti konkýrs jarııalap, mamandardy iriktep aldy. Sosyn qalamyzda kólik kóp, avtoturaqtar máselesi týyndamas úshin Polıııa departamentimen birlesip, ár ǵımarattyń aldynda kezekshilik qoıylǵan.

Týrıstik polıııa qyzmetkerleri tańǵy saǵat 9:00-den túngi 1:00-ge deıin Arbat, Ortalyq saıabaq, Naýryz alańy, Qoshqar ata ózeniniń jaǵalaýy sııaqty qalamyzdaǵy tórt iri nysanda qyzmet atqarady.

Osy bólimshedegi polıııa qyzmetkerleriniń mindeti qala týrısteri men qonaqtaryna quqyqtyq kómek kórsetýge baǵyttalǵan. Eger týrıst óz qujattaryn joǵaltsa nemese qandaı da bir oqıǵa oryn alsa, polıııa qyzmetkerleriniń kómegine júginýine bolady.

Sandyq transformaııa – týrızm salasyndaǵy basty trendterdiń biri. Jańa tehnologııalar damyǵan ǵasyrda tabysty sala da zaman kóshinen qalmaı keledi. Álemdegi damyǵan 37 memlekettiń basyn qosqan Ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymyna (OECD) múshe elderdegi barlyq mekemelerdiń 77%-da jeke saıttary, 70%-da áleýmettik jelilerde paraqshalary bar. Týrızm salasyndaǵylar da sandyq tehnologııanyń osyndaı utymdy tustaryn ıgilikterine paıdalanady.

Shymshahar da sandyq tehnologııany týrızm salasynda ońtaıly paıdalanyp jatyr. «Mádenı astana» aıasynda jáne qalaǵa keletin ózge de qonaqtardy Shymkent qalasynyń kórikti jerlerimen tanystyrý maqsatynda týrızm basqarmasy tarapynan qalanyń iri kósheleriniń qıylysyna aqparattyq navıgaııalyq stelalar ornatylýda.

Navıgaııalyq stela – bul jaqyn ornalasqan týrıstik nysandar týraly aqparat kózi retinde qyzmet etetin ári aımaqta jyldam baǵyt alýǵa jaǵdaı jasaıtyn shaǵyn kólemdi dızaın.

Búgingi tańda atalǵan navıgaııalyq stelalardyń biri – B. Momyshuly jáne Jeltoqsan kósheleriniń qıylysynda ornatyldy. Aldaǵy ýaqytta budan ózge 29 stelany ornalastyrý boıynsha jumystar júrgizilip jatyr.

QALADA KÓRIKTI ORYNDAR KÓP

Búginde Shymkent – aýmaǵy jaǵynan elimizdiń eń iri megapolısi, respýblıkalyq mańyzy bar qala.

Qalanyń jalpy aýmaǵy 117 myń gektar. Úshinshi megapolıste  resmı túrde mıllıonnan astam adam turady.

Kelisim men beıbitshilikte júzden astam etnos ómir súredi.

⠀      Shymkent – sizge jańa maqsattar, jańa kókjıekter, jańa oqıǵalar men jańa emoııalar syılaıtyn jáne de jańa múmkindikter ashatyn Qala!

Shymkent qalasynyń eń eski bóliginde ornalasqan Ordabasy alańy tarıhı jáne mádenı serýenderdiń ortalyǵy bolyp tabylady. Bul qalanyń bastaýyndaǵy ejelgi qamal, elimizdiń rámizderi bar Táýelsizdik saıabaǵy, Qoshqar ata ózeniniń qasıetti kózi, keńes dáýiriniń qoǵamdyq ǵımarattary bar Qazybek bı kóshesi, sondaı-aq basqa da kóptegen kórikti jerler.

Munda jolyńyz túse qalsa, óz saparyńyzdy dál osy tarıhı jerden bastaýdy umytpańyz.

Basty alań – árqashanda kez kelgen qalanyń kelbeti, al keıbir alańdar tipti, tutas bir eldiń vızıttik kartochkasyna aınalady. Uzaq ýaqyt boıy V.I. Lenınniń esimimen atalǵan Shymkent alańy da osyndaı alańdardyń biri, qazir ol qazaq dalasynyń uly perzenti, daryndy oıshyl jáne fılosof – Ál-Farabıdiń atymen atalady.

Alańnyń qala úshin máni erekshe, sebebi ol basty týrıstik baǵyttar júretin ortalyqta ornalasqan. Alań orys drama teatry, Ál-Farabı men Qazaqstan Kommýnıstik partııasy Shymkent oblystyq komıtetiniń birinshi hatshysy A.Asqarovtyń eskertkishteri sııaqty mańyzdy nysandarmen qorshalǵan.

⠀      Oǵan qalanyń jańa kórnekti oryndarynyń biri – Beıbitshilik kóshesiniń jaıaý júrginshiler oramy - Arbat janasady. Arbat – qala turǵyndary men qonaqtarynyń serýendeıtin súıikti orny. Shymkenttiń qarqyndy damyp kele jatqanyna qaraı alań adamnyń kóp jınalatyn ortalyǵy bolyp tur.

Shymkenttegi belsendi demalys – bul ýaqytty paıdaly, kóńildi jáne qyzyqty ótkizýdiń tamasha múmkindigi. Ońtústik megapolıs qala turǵyndary men qonaqtary úshin qyzyqty jáne belsendi demalystyń kóptegen múmkindikterin usynady.

⠀      Arbat – erekshe kelbetti jaıaý júrginshiler joly jáne qala turǵyndary men qonaqtarynyń súıikti oryndarynyń biri. Ál-Farabı alańynan Beıbitshilik kóshesi men Respýblıka dańǵylynyń qıylysyna deıin, 500 metrge sozylǵan qalanyń kórikti jeri.

⠀      Bul kósheniń atmosferasy tańqalarlyq, ásirese keshke, tóbede qalyqtaǵan perishteler, túrli-tústi qolshatyrlar ınstallıaııasy men sýburqaqtardyń jaryq shamdary jaǵylǵan kezde, tipti túrlenip ketedi.

⠀      Arbatta árqashan kóńildi: jandy mýzyka, flesh-mobtar, bı saıystary, festıvaldar, sýretshiler men qolónershilerdiń kórmeleri, kóptegen janǵa jaıly kofehanalar men meıramhanalar, kádesyı dúkenderi.

⠀      Shymkent qalasyna kelgen soń, mindetti túrde Arbatqa baryp, ońtústik megapolıstiń atmosferasy men jylýynan rahat alyńyz.

Kúnqala mamyr aıynyń ortasynan bastap ońtústiktiń ystyq jazy bastalady.

⠀      Ystyq kúnderi sýburqaqtyń janynda júrip, odan esken salqyn samaldy seziný bir ǵanıbet emes pe?!. Al túnde sýburqaqtar  mýzykasy men jaryq ottaryn oınatyp naǵyz bir sıqyrǵa aınalady.

⠀      Bul oraıda qalamyzdyń turǵyndary men qonaqtarynyń renishi joq, óıtkeni Shymkent sýburqaqtar sany boıynsha elimizdegi kóptegen qalalardy artta qaldyrady.

Qalaǵa kelgen kezde mindetti túrde kirip shyǵatyn qalanyń kórikti jerleriniń biri – shyǵys bazary Qyrgy Bazar. Bul jerdiń óziniń qyzyp turǵan yrǵaǵy bar, al aınalasynda jańa pisken jemister, kókónister, sút jáne et ónimderi, sondaı-aq búkil Orta Azııanyń kepken jemisteri mol.

Shymkentti erteden beri «jasyl qala», «baq qala» dep ataıdy. Ońtústik megapolıske kelip, mindetti túrde jasyl kókke bólengen qala kósheleri men saıabaqtarynda jaıaý serýendeýge ýaqyt tabý kerek.

PALAÝY MEN SAMSASYN JEGIŃIZ KELE ME?!

Úshinshi megapolısti gastronomııalyq áser izdegen jandar úshin taptyrmaıtyn tamasha oryn dep aıtýǵa bolady. Jergilikti turǵyndar taǵamdardy daıyndaý men usynýdyń jón jobasyn jaqsy biledi, al mekemeler ózine «dámdi jáne arzan» degen vızıt kartochkasyn bekitip alǵan.

Elimizdiń ońtústik megapolısi ejelden beri alýan túrli jáne keremet dámdi taǵamdarymen tanymal. Orta Azııanyń eń úzdik tamaq úlgilerin jınaı otyryp,  túp tamyry kóne dástúrlerge jalǵasady.

Dástúrli shyǵys taǵamdarynan basqa, shahar qonaqtaryn túrik, grýzın, qytaı, japon, ıtalıan, káris sııaqty túrli elderdiń gastronomııalyq hıtterimen qarsy alady.

Mundaı alýantúrlilik, tipti, tis qaqqan taǵam talǵaǵyshty da jaıyna qaldyrmaıdy, al baǵalar aıtarlyqtaı tańdandyrady.

Eger siz Shymkentke alǵash kelseńiz, onda jergilikti turǵyndar Sizdi naǵyz shyǵys palaýynyń dámin kórýge alyp barady.

⠀      Ońtústik óńirdiń as úıi tek Qazaq ulttyq taǵamdarynyń ǵana emes, ózbek taǵamdarynyń da  eń úzdik reeptilerin ózine sińirgen. Bizde palaýdy jaqsy kóredi, ony daıyndamaıtyn mekeme kem de kem.

Shymkentte shyryny tamǵan qarbyz ben hosh ıisti qaýynnyń maýsymy basqa óńirlerge qaraǵanda áldeqaıda erte bastalady. Maýsym aıynyń ortasynan bastap Shymkent bazarlary baqshalyq táttilerge toly.

Qazaqstannyń ońtústik óńiri eldiń asyraýshysy bolyp sanalatyny tańqalarlyq jaı emes.

⠀      Otandastarymyzdy dámdi dárýmendi ónimmen qamtamassyz etý maqsatynda Shymkentten Almaty, Nur-Sultan jáne Qazaqstannyń basqa da qalalarynda ótetin  jármeńkelerge tonnalap kókónister men jemis-jıdekter jetkiziledi.

PANORAMALYQ KÓRINISIN KÓRGIŃIZ KELSE...

Ásem Shymkentti alaqandaǵydaı kórý úshin  bultqa kóterilýdiń qajeti joq. Romantıkalyq serýender men sholý ekskýrsııalaryna arnalǵan panoramalyq oryndardyń tizimin usynamyz.

📍 Jaılaýkól saıabaǵyndaǵy Altyn Eye sholý dóńgelegi

📍Táýelsizdik saıabaǵy

📍Tehnoparktegi átkenshek

📍Báıdibek bı eskertkishiniń sholý alańy

📍Keń baba Family park sholý alańy

📍Bekinistiń (ıtadel) sholý alańy

Saıram shyńy

«7 must do»:

⠀      ✅Qalanyń eń qyzyqty jerlerine tegin jaıaý serýenge attaný.

Visit Shymkent aqparattyq kıoskter

✅ Ózińiz úshin ońtústiktiń kórkem tabıǵatynyń áserli kórinisterin ashý

⠀      ✅Paraplanmen ushý nemese parashıýtpen sekirý

✅Red Bus eki qabatty avtobýsta qala boıynsha ekskýrsııa jasaý

⠀      ✅Jergilikti mekemeler boıynsha gastronomııalyq týr ótkizý jáne Shymkenttegi taǵamdardyń eń dámdi ekenine kóz jetkizý

⠀      ✅ Qaıyq pen katamarandarda júzý

Asqarov atyndaǵy dendrosaıabaq

Jaılaýkól saıabaǵy

⠀       ✅Qalanyń saıajoldary, gúlbaqtary jáne saıabaqtarynda serýendeý. Bıyl qalamyzda jasyl jelekti aımaqtar odan da kóp bolady!

EKOTÝRISTERGE QUShAǴYN AShADY

Ejelgi tarıhı jáne qazirgi zamanǵa saı arhıtektýralyq sheshimder úılesken serpindi jáne qýatty megapolıs, meıirimdi jáne qyzý qandy turǵyndary bar shyraıly qala Siz úshin ishki saıahattaǵy jańa baǵytty ashady.

Úshinshi megapolıstiń týrızm salasy tek Shymkenttiń tóńireginde damıdy degen bos áńgime. Shymshahardyń mańaıyndaǵy Saıram Ógem memlekettik ulttyq tabıǵı saıabaǵy, ondaǵy esten ketpes Qyryq qyz jartastary, Maqpal kóli, Qasqasý shatqalyndaǵy Qasqasý sarqyramasy, Aqsý-Jabaǵyly qoryǵy, t.b. bári de keremetteı týrıstik maqtanyshtarymyz.

Karantın bizdiń júrip-turýymyzdy shektedi, degenmende eńsemizdi túsirmedik.

Jadyrap jaz da sońyna taqady,  barlyǵymyz qalany aralap serýendeýdi, tatý tátti kompanııamen taza aýaǵa shyǵyp demalýdy qup kóremiz.

TIKUShAQ EKSKÝRSIIaSY

Siz bir kúnniń ishinde birneshe bıik taýly kólderdiń keremet kórinisin  tamashalap úlgergińiz kele me?

⠀      Ońtústik taýlarynyń ásemdigi, bıik taýly kólder men Saıram-Ógem ulttyq tabıǵı saıabaǵynyń barlyq kórkem alqaby endi ushar bıikten tikushaq ekskýrsııasy formatynda qol jetimdi.

⠀📍Baǵyt: Shymkent qalasynan ushyp shyǵý - Saıram Ógem MUTS - Maqpal kóli (t.d. 2290 m.b.) - Sýsińgen kóli - Shymkent qalasyna qaıtyp oralý.

⠀      ATTY EKSKÝRSIIaLAR

Atty ekskýrsııalar belsendi túrde demalǵandy jaqsy kóretin jandardyń kóńilinen shyǵary sóssiz.

⠀      Atty ekskýrsııalar uzaqtyǵyna qaraı ártúrli: 2-3 saǵattyq jáne tolyq kúndik serýendeý bar, odan qalsa tipti birneshe kúnge jergilikti gıdtermen at týrlaryn uıymdastyrýǵa bolady.

⠀      Gıdterdiń súıemeldeýimen siz jylqylarmen qarym-qatynas qupııalaryn bilesiz, atpen júrý ónerin meńgeresiz jáne keremet tabıǵat kórinisterin tamashalaısyz.

Saıram-Ógem ulttyq saıabaǵyndaǵy jáne Aqsý-Jabaǵyly qoryǵyndaǵy atty ekskýrsııalar keńinen tanymal.

 

Márııam AITBAI,

"Adyrna" ulttyq portaly

Pikirler