Jas aqyn - Abaı Orazdyń óleńderin alǵash oqı bastaǵan kezimde-aq ón boıymdy súısinis bılegendeı boldy.
Bozarsa qulanıek qula qyrda,
Jeledi jaraý attaı kún adyrǵa.
Arda emgen arǵymaqtyń sýat jaqtan
Dúbiri oınaq saldy qulaǵymda, -
dep, «Jylqyshynyń balasy» degen óleńinde ózi aıtqandaı, meniń de júregimde osy bir jas júırik dúbirletip bara jatqandaı sezindim.
Abaıdyń qazaqy sóz saptasy men óleń qudiretin arttyra túsetin órnekti qısyndary jan qýantady. Qaı óleńin oqysańyz da, onyń kókireginen tógilip túsken kórkem oı men kórikti sýretke kez bolatynyńyz aıan. Árıne, men bul aqyndy munsha marapattap otyrǵanymda, eń birinshi, onyń jastyǵyn eskerip otyrmyn, ekinshiden, bolashaǵyna senim artyp otyrmyn.
Mine, osylaı bolǵandyqtan da, bul aqyn baýyrymnyń ózim oqyǵan keıbir óleńderindegi olqylyqtardy da aıta ketpekpin. Mysaly, ol keıbir sóz qoldanystarynda ózi bile otyryp, kemshilikterge jol beredi eken.
«Jylqyshynyń balasy» degen óleńde «Súrinip boz jýsanǵa boz dalanyń ,Estımin qulynymnyń bozdaǵy ánin» deıdi. Birinshi joldyń durys qısyny «Súringen jýsanyna boz dalanyń» ekeni kórinip tur. Al ekinshi joldaǵy «qulynymnyń bozdaǵy ánin» degen sózi tipti orynsyz. «Qulynnyń áni» degen tirkesti bul aqyn qoldan jasap otyr. Osy óleńdegi «Qamshymdy basar edim áli talaı, «Tebingi ter shirimeı» tozbaǵanda» degen joldardyń ekinshisi «Tebingi terge shirip , tozbaǵanda» bolýy kerek edi. Amal qansha, avtor jurttyń bári biletin Mahambet sóziniń bir býynyn óz qolymen julyp tastaǵan.
Taǵy bir aıtar synym – Abaı keıbir óleńderinde astarly oı aıtamyn dep otyryp, buldyrlyqqa urynady eken. Mysaly, «Topyraq» degen óleńin (avtor «hıkaıa» dep erekshelepti ) oqyǵan adam aqynnyń ne aıtpaq bolǵanyn túsine almaq emes. Túgelbaı qaıdan keldi, qaıda ketti?
Bul óleńniń taǵy bir kemshiligi – bastapqy eki shýmaqtan keıin býnaqtaý jaǵynan syrtqy túri ózgerip ketipti.
«Qunanbaı» degen óleńinde «Eske sala beredi eski úıdegi – Qutpan aıǵyr úıiri Qunanbaıdy»-deıdi. «Úıdegi» emes , «jurtta» shyǵar. Ol úıir nege Qunanbaıdy eske salady? Jáne taǵy da bylaı deıdi: «Meni jyqqan aqsaq taı aınymaıdy– Aq sańlaqtan ospadar Ospan mingen».
Mine, óleńdegi býaldyr buldyrlyq degen –osy!
Árıne, mundaı kemshilikter jas aqyndardyń kóbinen kezigedi. Meniń oıym – erterek eskertip qoıý. Rasyn aıtýym kerek, óleńderimen endi ǵana tanysyp otyrǵan bul inishegime sezigimnen góri senimim mol.
Ábýbákir Qaıran,
“Adyrna” ulttyq portaly
