Erteń 9 tamyz – Belorýssııada prezıdenttik saılaý. Búkil el, Eýropa ǵana emes, tórtkúl qurlyqtaǵy saıasatqa alańdaıtyn adam balasy Belarýs elindegi saılaýǵa alańdap otyr. Osy oraıda tanymal jýrnalıst Dmıtrıı Gordonnyń Aleksandr Lýkashenkomen suhbaty jarııalandy.
Kópti qyzyqtyrǵan saýal: 26 jyl eldi basqarǵan Aleksandr Lýkashenko taǵy da prezıdent bola ala ma? Bul týraly óziniń oıy qandaı? Mınsk kóshelerinde nege arazylyq órship tur?
Suhbat barysynda belarýs prezıdenti Aleksandr Lýkashenko Reseımen, Pýtınmen ara qatynas, Ýkraınadaǵy, Donbass, Qyrym máselelerin jıi sóz etti.
Reseıdiń jaldamalylary Mınskide beker júrmegenin aıtqan Lýkashenko olardy keıbir qaltaly toptardyń astyrtyn qoldap otyrǵanyn málim etti. Prezıdenttik saılaýǵa túsip jatqan kandıdattardyń Reseıge búıregi buratynyn da jasyrmady. Lýkashenko oppozıııanyń atynan synǵa túsip jatqan Svetlana Tıhonovskaıanyń «durysy kotlet pisirip, úıde otyrǵanyn» jón kóredi.
Ol Belorýssııada prezıdenttik saılaý barysynda Ýkraınadaǵydaı jaǵdaıdyń qaıtalanýyna jol bermeıdi. Lýkashenko prezıdenttik ómirden basqa ómirdi kózine elestete almaıtynyn aıtty.
Eń basty suraq: eger Belorýssııada maıdan bolyp, qandaı da bir agressor jaǵdaıdy turaqtandyrý úshin el aýmaǵyna basa-kóktep kirse, Aleksandr Lýkashenkonyń qashýy múmkin be? Suhbattan qysqasha nusqa...
-Eger qandaı da bir el Belarýs terrıtorııasyna kóz alartsa, birinshi bolyp oq atasyz ba?
–Men eshqashan birinshi bolyp oq atpaımyn. Bul – úlken aqymaqtyq, bul jaýlaryma berilgen tosyn syı bolar edi. Máseleniń aldyn alý úshin oq atqanǵa deıin talaı nusqa, múmkindikter bolady. Eger olardyń bári joıylyp, tyǵyryqqa tireler bolsaq, kúmánsiz oq atýǵa týra keledi.
Qazir bizde óte qaýyrt kezeń. «Lýkashenko qashýy múmkin» degen ártúrli qańqý sózder júrip jatyr. Men ózim týyp, ósken táýelsiz elden qashpaımyn. Balam da eshqaıda ketpeıdi.
Mende saılaý aldynda eshqandaı ishki qorqynysh bolmaıdy. Erteń kóshede qandaı da bir narazylyq órship, olarǵa qarsy ártúrli qatal sharalar qabyldap jatsaq, bul maǵan yńǵaısyzdyq týdyrady. Bul el ımıdjine nuqsan keltiredi. Qazir osy jaǵdaı meni alańdatady.
Barlyǵy da bolýy yqtımal. Biraq qandaı oqıǵa bolsa da, eshqaıda qashpaımyn. Meni atyp ketýi de múmkin. Mysaly, sen (Gordonǵa qarap-red) ózińdi máńgilik ómir súre alatyn adammyn dep oılaısyń ba? Qazir barlyq másele Lýkashenkoǵa qaraı baǵyttalyp otyr. Sondyqtan elde kútpegen oqıǵa oryn alýy yqtımal. Biraq bizde, kóshede adamdarǵa qarsy oq atylady degen nárse qısynǵa kelmeıdi, – dedi Lýkashenko.
«Saılaýǵa birer kún qalǵanda, siz Belorýssııanyń prezıdenti bolamyn dep, nyq aıta alasyz ba?» degen Dmıtrıı Gordonnyń saýaly Lýkashenkoǵa ońaı tımegeni suhbat barysynda baıqalyp qaldy.
–Árıne, kimniń prezıdent bolatynyn aıta alamyn, biraq onyń qazir keregi ne?,- dep qysqa qaıyrdy Aleksandr Lýkashenko.
–26 jyl memleket basynda bolǵan Lýkashenko bárinen jalyǵyp, keıde ózi úshin ómir súrgisi kelmeı me?
–Bul týraly da oılanǵan kezder boldy. Biraq men basqasha ómir saltyn kóz aldyma elestete almaımyn. Árıne, memleket basqarý óte aýyr. Kezinde maǵan osy tárizdi saýal qoıyldy. Eger bos bolsam, adamdardy emder edim. Hırýrg, dárigerler bizde jetkilikti. Biraq adamdy psıhozdan, sanadaǵy úreıden emdeý kerek. Halyq bul ómirde tynysh, baısaldy ómir súrse deımin.
–Saıasat, kezdesýler, jıyndar... Uzaq jyl memleket basqardyńyz. Memýar jazar ma edińiz?
–Joq. Bul turǵyda men jalqaýmyn. Eger buǵan qatysty pikirim ózgerip jatsa, janymda júrgen azamattarǵa ótinish jasaýym múmkin.
R.S, Suhbat barysynda aıqyn ańǵarylǵany, belarýstiń «Batkasy», «Eýropanyń eń sońǵy dıktatory» atanǵan Aleksandr Lýkashenko ońaılyqpen bılikti bermeıdi. Erteń – saılaý. Aqyryn kúteıik...
Erkin Qaldan, «Adyrna» ulttyq portaly
