Keshirek kelip, Ystambulda teńiz jaǵasyndaǵy bes juldyzdy qonaqúıge jaıǵasqan soń, uıyqtar aldynda taza aýamen sergıin degen oımen syrtqa shyǵyp, jaǵalaý boıymen Túrkııanyń baıraqtaryn jelbiretken júzdegen úlkendi-kishili kemelerdiń ary-beri júzgenine, qarmaqtaryn sýǵa salyp qoıyp, balyqtyń ilingenin ańdyp, sym talshyǵynyń jybyrlaǵanynan kóz aıyrmastan tapjylmaı otyrǵan qart balyqshylardyń tózimine, aq shaǵalalardyń maıda shabaqty kóz ilestirmeı ilip ketken shapshańdyǵyna súısine qarap biraz júrip keldim.
Jatqanymmen, uıqym qashyp, kózim ilinbedi, oǵan qosa ýaqyttyń aýysýy da áser etken sııaqty. Ushaqta da kózimdi jumǵanymmen, uıyqtaı almaı qoıǵan edim.
Taǵy turdym, qurdan-qur jata bergen bolmas dep, hamamǵa baryp, ondaǵy haýyzda tóbesine kádimgi aspan men juldyzdardy jasap qoıǵan sheberdiń uqyptylyǵyn moıyndaǵan tabıǵattyń qushaǵynda sol tabıǵattyń bir túıirshigindeı ǵana bolyp jalǵyz ózim jaımen júzip júrdim.
Sharshap kelsem de uıyqtaı alar emespin, astymdaǵy kirshiksiz appaq seısepter, bólmedegi qymbat jıhaz, jeldetkishten esken salqyn aýa, jaǵymdy áýen janymnyń jaı tabýyna tipti de sep bolmady. Bir nárse jetpegendeı bola berdim. Teledıdardyń arnalaryn toqtaýsyz aýystyra bergennen jalyǵyp, aqyry tún aýa kózim ilinip ketipti...
Uıqyly-oıaý kezimde bir ún estildi:
«Allahý Akbar! Allahý Akbar! Allahý Akbar! Allahý Akbar!
Ashhadý ál-lá ıláha ıllá Llah...»
Ornymnan atyp turdym. Mundaı daýysty estimegenime birneshe jyldyń júzi boldy. Taǵy basqa, taǵy basqa meshitterde aıtylyp, búkil Ystambuldyń ishin tańǵy bamdatqa shaqyrǵan azan úni aralap ketti...
Bala kezimizde azan estilgende júrip bara jatsaq ta, oınap jatsaq ta, fýtbolda dop aıaqqa tıip, qarsylastyń darbazasyna dop salýdyń kezegi kelip qalsa da, otyra qalamyz da, azan bitkenshe úndemesten tizerleı ketetinbiz.
Sodan azan bitkende júzimizdi sıpap, jolymyzdy, jumysymyzdy, oıynymyzdy ári qaraı jalǵap ketetinbiz...
Ár kúnimiz azanmen bastalýshy edi...
Azan demekshi...
***
...Bizdiń aýyl men kórshi aýyl bir qyrdyń eki jaǵynda jaıǵasqan, sondyqtan da bir aýyldyń aty Kúngeı bolsa, ekinshisi – Teriskeı. Eki aýylǵa bir zırat: kúngeılikter de, teriskeılikter de bólek-bólek ózderiniń qııa joldarymen máıitti alyp kelse, dóńge shyqqan soń topyraq salýǵa eki aýyldyń da erkekteri jınalady. Sol zırattyń bir buryshynda meshit bar. Eski meshit. Álgi meshittiń bir búıirinde meshit sııaqty kónetoz úı oryn tepken. Ol – azanshynyń úıi. Biz, boqmuryndar, azanshynyń azan shaqyryp qoıǵan aty bar ma, joq pa, shyny kerek, bilmeımiz, jaı ǵana «Azanshy» dep ataımyz. Men tipti, qazirge deıin azanshynyń aty kim ekenin suramaǵam...
Qudaıdyń qutty kúni bes ýaqyt azanyn aıtady. Onyń sonshalyqty jaǵymdy daýysy asa erekshe, ásirese orazada aýyz ashar aldyndaǵy azany bizge tipti basqasha seziledi. Sharshaǵan kún uıasyna batqannan-aq, anamyz «endi azandy tyńdap turyńdar» dep, syrtqa shyǵaryp qoıýshy edi. Sodan bir kezde azan bastalady. Jaryqtyq azandy erekshe aıtýshy edi, aldymen bir tarmaǵyn aıtady da, artynan birshama ýaqyt tynyp qalady, sodan bitti me eken dep tursań, taǵy jalǵasyp ketedi. Dybysynyń áýezdiligi, daýysynyń qulaqqa jaǵymdylyǵy, aıtý barysynda jasaǵan tynystary sondaı tamasha, dóp kelgen yrǵaǵy, arab sózderin naqtylap, baptap aıtqany – bári de kelisti, jarasymdy. Orazada óstip azan tyńdaýǵa shyǵyp, bastalǵanda orny-ornymyzda otyryp qalamyz da, bitkennen soń júzimizdi bir sıpap, úıge «azan aıtty» dep júgirip kiremiz. Aýzymyz berik bolmasa da, úlkenderdiń janynda, olardan buryn ramazannyń mol dastarqanyna qol sozamyz.
Aýylymyzda bir emes, aptalap kúnniń kózi túgili, qaısy tusta turǵany kórinbeıtin, kók aspan ashylmastaı túnerip, ekpini adamdy ushyryp áketetindeı alaı-dúleı daýyldy kúnder bolady. Adamdar jańylysady, saǵat tili aldyǵa asyǵyp ketip qalady, ne keshigip artta qalady, ne tuqymy qurǵyrdyń qumy bitip, kúrt toqtaıdy, eski saǵattardy burap turýdy umytasyń, qabyrǵadaǵy kókek saǵattary keıde úni shyqpaı jym bolady. Biraq azanshy áste jańylyspaıdy, dálme-dál, kún men tún teńesýge, birinen biri jer betindegi bıligin kóbirek júrgizýge asyǵyp, almasyp tursa, azanshy da olardy ókshelep, namaz ýaqytyn naqty belgilep, azanyn jańǵyrtyp otyrady. Aýylymyzdyń saǵaty da – osy azanshy. Jaz ysyǵan kezde egistiktegi temeki pisip, oryp alý ýaqyty kelgende, sol azandy kútip jatamyz, azan aıtylǵan soń áp-sátte kıinip, temeki jınaýǵa ketemiz. Mal bazarǵa barǵandar da, mal izdep taýǵa shyǵatyndar da «azanshynyń daýysymen turaıyq» dep qalýshy edi, nemese «azanshynyn birinshi aıtqan sátinde kelgen edim» deıtin.
Azanshy bolsa dene qyzýy janyn sýyryp alatyndaı qınasa da, jóteli ishek-qarnyn aqtaryp jatsa da – azanyn aıtady da, aýyrǵanyn odan ári jalǵastyra beredi.
«Azan aıtýdy qaıdan úırengensiz», - dedim bir joly onyń susty júzine qaımyǵa qarap, «E-eh, balam, jeti atamyz azan aıtyp kelgen, atalarymyzdyń ishinde Qoqanda han ordasyna baryp azan aıtqandar da bolǵan, týǵanymyzda ákelerimiz qulaǵymyzǵa azan aıtyp at qoıady, tóbemizde kúnde bes ýaqyt azan aıtylady, sonda biz azanshy bolmaǵanda kim bolady», - dep qoıdy.
Aýylǵa as ne toıǵa baryp qalsa, azan ýaqyty jaqyndaǵanda, úıge jetetuǵyn ýaqytyn shamalap, otyrǵan jerinen ushyp turyp shyǵyp ketedi. Onyń ketkenin de birli-jarym adam ersi kórmeıdi. Kete beredi. Shaı qaınatym ýaqyttan keıin, eki aýyldyń ishin jańǵyrtqan sondaı bir jaǵymdy azan úni taǵy bir namaz ýaqyty kelgenin jarııa etip, jan-jaqqa taratyp jatatynyn aýylymyzdyń qalypty bir kórinisi dep bilip, asa mán de bermeıtinbiz.
Adamdar bolsa «Jaratqan alty jyl azan aıtqan pendesin suraqqa almaı, dereý jannatqa shyǵarady», «Azany qansha jerge estilse, sonsha jerden jınalǵan saýap azanshyǵa tıedi» dep qalýshy edi.
Oǵan qosa, onyń namazǵa azan aıtqannan basqa da Kúngeı-Teriskeı aýyldarynda atqaratyn taǵy bir jaýapty mindeti bar – bul jańa týǵan balalarǵa azan shaqyryp at qoıý. Úlkenirek balalar onyń úıine kelip: «Azanshy ata, siz bizdiń úıge kelip bópeme at qoıyp beredi ekensiz, ákemder aıtty», - deıdi. «Kimniń balasysyń» dep, barar jerin naqtylap surap alady da, úıine kirip balaǵa «mine, súıinshiń» dep tapqanyn ustatady, bir jańǵaq bolsa da beredi. Balaqaılardyń ójetteri azanshyǵa tik qarap, «mynadaı at qoıyp berińizshi, anadaı esim berińiz» dep suraıdy. Qarııa bolsa onyń mańdaıynan sıpap, balany ertip, olardyń úılerine bet alady. Atasy qushaqtap turǵan jaryq dúnıeniń esigin endi ǵana ashqan náresteniń janynda qubylaǵa qarap azanyn aıtyp, keıin qulaǵyna atyn sybyrlaıdy. Ábdilhamıt, Ábdiǵanı, Ábdikerim, Ábdirahman, Ábdimuqtar, Ábdimútálip degen esimder qaıta-qaıta qoıyla beretin. Keıin azanshynyń aıtqanyna kónbeı, balanyń ata-anasy Nurlan bolsyn, Baqyt bolsyn, Kosmos bolsyn dep, jańa attardy qoıdyra bastady. Azanshyda ne kiná, aıtqan attardy balanyń qulaǵyna azan shaqyryp qoıa beredi. Keıin keıbir pendelerdiń azanshy qoıǵan sol attary basqasha bolyp ózgerip ketkenimen, aqyretke keter aldynda baıaǵy azanshynyń qoıǵan enshili esimin qaıta esine túsiredi.
Eki aýyldyń adamdarynyń esiminiń denin sol azanshy qoıyp bergen.
Onyń at qoıǵandary kóp bolǵanymen, óziniń balalary joq. Áıel turmady. Biri onyń azanshylyǵyna namystanyp ketse, biri uıqy bermegeninen yǵyr bolyp taıyp turǵan. Taǵy biri jaı izin sýytqan. Ketkenderdiń biriniń de artynan ne ózi barmady, ne qaıtaryp alyp kelýge bireýdi jibermedi. Bireýi ǵana kúmándi ketti, qalǵandarynan balaly bolmady. Búkil ómirin jalǵyz ótkizdi. Oǵan ishteı nalı ma – bildirmeıdi, bireý birdeńe dese – men at qoıǵan balalardyń bári meniki dep qutylady...
***
Bir joly kolhozǵa jańa bastyq keledi. Basqa jaqtan eken. Kele sala keńsede aktıvpen tanysyp jatsa, azan jańǵyra ketti. Aqyr aıaǵyna deıin demin ishine tartyp tyńdap, azan bitken soń da sileıip otyra berdi. Óli jym-jyrttyqty buza almaı kolhozdaǵy betkeustarlar da jaısyzdanyp tur.
- Bul kim? – dedi jańa basshy.
- Azanshy, - desti álgiler bir aýyzdan.
- Erteń maǵan alyp kelińder!
Ertesi azanshyny alyp keledi.
- Azandy kansha ret aıtasyń? – dedi basshy júdeý kisiniń qaltyrap turǵan denesin odan beter qalshyldatyp.
- Bes ýaqyt... – azanshy daýysyn áreń shyǵady. Onyń eki aýyldy jaryp jiberetindeı baqýat úni raıystyń mekemesinde óship jatqan shamdaı ólimsireı berdi.
- Azanyńnyn maǵynasyn bilesiń be?
- Yy, namazǵa shaqyramyn!
- Sen bizdiń kolhozdyń múshesisiń. Kolhozǵa qyzmet etýiń kerek! – dedi bastyq biraz jýasyp.
Azanshy shynynda da kolhozdyń jumysyn atqaryp kórgen emes, kolhozǵa múshe ekenin bilmeıdi de. Ákesin kolhoz kýlak dep sottatyp, múlkin tárkilep, sol jaqta súıegi aq jaýyp arýlap qoıylmaı, janazasy oqylmaı qaldy degendi adamdardan estip, «kolhoz» degendi tyńdaǵysy da kelmeıtin. Keshe keshkisin kolhoz basshysy shaqyryp jatqanyn aıtqanda da uıqysy qashyp, sáridegi azanyn da qaltyrap zorǵa aıtqan.
- Budan keıin azanyńnan soń bizdiń kolhozdyń habarlamasyn aıǵaılap jarııalap turasyń? – dedi bastyq óktem sóılep.
- Joq, aqsaqal, bolmaıdy, - dedi azanshy esi shyǵyp, - azanǵa basqa sóz qosýǵa bolmaıdy.
- Bolady! Bári bolady! Bul dúnıede bolmaıtyn nárse degen joq! Aıtasyń!
- Aıtady! Aıtady! – dep shyr-pyry shyǵyp ketti áý bastan esi shyǵyp turǵan azanshynyń týystarynyń biri, kolhoz brıgadırleriniń aqsaqaly. – Sózderin men ózim hatshy qyzyńyzdan alyp baryp berip turamyn.
***
Sol eken, biz nársege ań-tań boldyq: bes ýaqyt azannan soń azanshynyń osy ispetti kóptegen habarlamalary jarııalana bastady:
«Búgin saǵat altyda keńsede jınalys bolady, barlyq aktıvter túgeldeı kelýi tıis! Kelmegender partııadan shyǵady.»
«Egemberdi, seni bas ınjener shaqyryp jatyr, tez mashınańmen kelip ket!»
«Attoqyr mergen, tóraǵa kútip otyr, baıaǵyny qashan atyp beresiń?»
«Qısyq Sáti, soqyr Imar men Mamash sýdyraqty alyp, erteń qyrmanǵa shyǵyńdar!»
«Qurmetti kommýnıster, erteń partııa jınalysyna ishpeı, shekpeı, ádemi kıinip kelińder, raıkomnan úlkender keledi!»
Bundaı habarlamalarǵa bara-bara kóndigip te kettik. Bir kúni kolhoz jetekshisi qyzmetten ketip, ózi ǵana ketpeı, arabsha azannan soń kolhoz belsendileriniń tilimen jazylǵan qyrǵyzsha jazýdy azanshy áreń-áreń býyndap oqyp, sodan jattap alyp bar daýsymen aıtyp beretin esepsiz habarlamalaryn qosa alyp ketkendeı, azannan keıin búkil aýyl qulaq túretin jarnamalar túp-tamyrymen joǵaldy.
Jańa basshylyqqa Tashkennen partııa mektebin bıyl ǵana bitirgen jap-jas jigitti, jigit te emes, órimdeı balany joldapty. Tez arada aktıvterdi bir-birden zeınetke ketirip, jumystan aıdap, partııa uıymynyń hatshysy etip ózindeı jas bir dosyn ákep qoıdy. Elder «raıys pen partorg – eki dostan dvoıka alǵanyń – stalındik troıka alǵanyń» dep án shyǵaryp alǵan bul ekeýi kolhozda basqa sharýa qalmaǵandaı, azanshyny aldyryp, ony kelekelep otyryp, «eskiniń sarqynshaǵyn taratýshy», «dindi úgitteýshi» dep qamatyp tyndy...
Aýylymyzda azan úni estilmeı qaldy. Adamdar namazdy da jalǵyzdap oqýǵa kiristi. Oraza ustaǵandardyń aýzyn qınap ashtyrdy. «Azan úni estilmeı qalǵanda qııamet-qaıym bolady» desip eskiler qııametten qorqyp, óz-ózinen kúńirenip azan aıtqan boldy...
Sol kezde taǵdyrdyń keremetine qaramaısyz ba – bizdiń azanshy halyq jaýy dep Sibirge – taıgaga súrginge aıdalady da, ol jerde túrme basshysy bolǵan tatar jigittiń qolyna túsedi. Eldegi qaıta qurýdyń, demokratııanyń lebi dál osy taıga ormandarynda bastalyp, abaqtydaǵylar birde ashtyq jarııalap, birde qasyq-tabaqtaryn tyqyldatyp, túrmeshilerdiń janyn alyp, mazasyn ketiredi. Sonda tatar nachalnık musylmandardy jınap, úlken atasynan úırengen quran aıattaryn, hadısterdi aıtyp, bes ýaqyt namaz oqyńdar dep úgittep, azanshylyqqa sol bizdiń azanshynyń ózi tabylypty. Túrmedegiler ony bir ǵana iske – azan aıtýǵa shegelep qoıypty.
Eki jyl ótpeı eski odaq ydyrap, túrmeshiler óz adamdaryńdy alyp ketińder dep burynǵy odaqtas respýblıkalardyń túrme basshylaryna hat jazyp, alyp ketkender alyp ketip, qyrǵyzdardy joqtap barar eshkim tabylmaı, jan-jaqqa tarap kete bergende azanshy aýylyna qaıtady.
***
Áńgimeniń basyndaǵy meniń Ystambuldaǵy oqıǵam dál sol jyldary bolǵan edi...
***
Tańdardyń birinde aýylymyzda taǵy azan úni jańǵyrady.
«Allahý Akbar! Allahý Akbar! Allahý Akbar! Allahý Akbar!
Ashhadý ál-lá ıláha ıllá Llah...».
Buny estigen kári-qurtań da, jastar da dáretin alyp, qyrdaǵy meshitke aǵyldy. Azanshymen qushaqtasyp kórisip, oǵan aq batasyn berip, namazǵa qaz-qatar tizilip, namazgóılerdiń sany artyp, beli qatpaǵan balalar da ımamnyń minberine bet buryp, sájdege bas urdy. Aıt namazda eski meshitke adam sımaı, aýylymyzdan shyqqan qaltaly jigitter arabtardy alyp kelip, jańa meshit saldyrdy. Azanshyǵa dybys kúsheıtkish qoıyp berip edi, odan qorqyp, qymsynyp, daýysyn bireý julyp alyp ketetindeı kúı keship aqyry kónbeı qoıdy da, óziniń eskishe aıtýyna kóshti.
Sodan jas balalar óz qalalarymyzdaǵy medreselerde, ıslam ınstıtýttarynda oqyp kelip, qystaǵymyzda ǵalymdar qatary kóbeıe berdi.
Bir kúni aýdannan «shońdar» keldi, arasynda oblystyń qazysy, ımamdar bar, jas qarı balalar da júr. «Meshitterdi tekserip jatyrmyz, attestaııa bolady» dedi kelgender. «Dıplomyńyzdy alyp shyǵyńyz» dedi bireýi. Azanshy eski sandyqtyń bir buryshynan eki kýálik alyp shyqty da, kelgenderge usyndy. Álgiler kúlkisin tııa almaı qarqyldap kúle bastady. «Bunyń biri jeti jyldyq mektepti támamdaǵan kýáligińiz, ekinshisi bolsa traktorısterdiń kýrsynda oqypsyz, sol eken» dedi alǵaly beri beti bir de ashylmaǵan kýálikterdi qoldan-qolǵa ótkizip. Azanshy oqý jaıly múldem beıhabar, aýylda keshki oqý ashylyp, kóppen qatar ony da jazyp qoıǵan eken, un, shaı-paı, tıyn-tebenin de alyp júrgen. Qaıran es-es-es-er qaǵazyn da bergen eken, biraq azanshy traktor aıdaý bylaı tursyn, onyń janyna jaqyn baryp kórgen emes.
Qysqasy, meshitke saqaly kókiregin japqan, jas bolsa da qaýǵa saqal bolyp alǵan bireýdi alyp keldi de, janaza, neke-peke ǵana emes, azandy da sol oqı bastady. Azanshy bolsa birdemesin urlatqandaı kúı keship, uıqysy qashyp, ishqusalyqtan elge de shyǵa almaı qaldy. Búk túsip jata berdi. Azan aıtyla bastaǵanda qulaǵyn túre qalady da, ishinen jańa azanshynyń azanyna qosylyp ózi de qalaı azan aıtyp qoıǵanyn baıqamaı qalady... Biraq onyń azany estilmeıdi. Ózine de estilmeıdi. Dese de azan aıtqandaı sezimge bólenedi...
Osyndaı kúnderdiń birinde azanshymyz ushty-kúıli «joǵalyp ketti». Ómirinde aýyldan shyqpaǵan azanshynyń «joǵalǵanymen» kópshiliktiń sharýasy da bolǵan joq, óıtkeni jańa azanshy bar, aýyl turǵyndary nápaqa izdep alys jaqtarǵa ketip, halyq sıreksip qalǵan. Solarmen birge ketip qaldy deseń – jasy birazǵa baryp qaldy, bir qurylysta, saýdada isteıtin ebi de joq.
Keıin bizdiń azanshy Qoqanda ma, Tashkende me, áıteýir bir alyp shahardyń záýlim meshitinde azan aıtyp júr eken degen áńgime tarady. Onyń azanyn tyńdaý úshin atyrap-shetten qyzyqqandar kelip ketedi eken. Aıt kúni aıtqan azanynyń áýezine ókimet kisileri de razy bolǵan desedi. Shyn-ótirigin bilmeımin, týrıst bolyp kelgen bir arab óz eline alyp ketsem be degen eken, meshit ımamy kelispeı, bermeı qoıypty da, meshittiń ishinen jap-jaqsy úı bólipti.
Jyl ótpeı-aq taǵy qyzyq boldy – azanshymyz aýylǵa qaıtyp oraldy. Eski meshittegi kóne úıin de súrip tastaǵan eken, jańa meshittiń bir buryshyn panalady. Ol qystaqqa ásetten áreń shyqqan qýraıdaı ilmıip, júdep-jadap, úp dese ushyp ketetindeı aıaǵynan ázer turyp, úni qumyǵyp, daýysy qyzyl óńeshinde-aq óship, sóıleýge shamasy qalmaǵan kezinde keldi. Aýyldaǵy danyshpandardyń biri «baqtalastary tamaǵyna ý qosyp beripti» dese, endi biri «kóz tıipti» dedi, taǵy basqasy «baıyp ketken eken, aqshasyn alǵandar osyndaı kúıge salyp qoıypty» degen boldy.
Onyń týystary namystanyp, zeınetke shyǵaryp qoısaq durys bolar edi dep qımyldaı bastaıdy, ary barady, beri barady, azanshynyń eski kolhoz muraǵatynda da, aýdandyq muraǵatta da ne eńbek kitapshasy, ne bir kún jumys istegeni jaıynda eshbir málimet joq bop shyǵary bar ma.
***
Qyzyǵy, azanshynyń daýysyn ábden taza qylyp zamanaýı stýdııada jazyp alǵan eken, sodan bir úlken meshitterde onyń azany dybys kúsheıtkishpen jańǵyryp, ınternette búkil álemge tarap ketipti...
***
Kóp uzamaı azanshyny da eki aýyl taıly-taıaǵymyzben kelmeske shyǵaryp saldyq. Janazaǵa jas-kári demeı birde-biri qalmaı túgel turdy, kelgender arnaǵan topyraǵyn salyp, pendelik paryzyn atqaryp jatqanda zıratqa asyǵys kele jatqan bir kólikti tosyp aldyq. Mashınadan túse sala beri qaraı aıaq basqan kisini dereý tanydym. Baıaǵy azannan soń habarlama aıttyrǵan bastyq bolyp shyqty. Qazir ortalyqtyń bir meshitinde ımam bolyp júr dep estigen edik. Meniń janymda turyp, marqumnyń beıitine salatuǵyn bir ýys topyraǵyna qaıta-qaıta «meni keshir», «azannan keıin aıttyrǵan habarlarym úshin keshir» dep kúbirlep jatqanyn qulaǵym shaldy. Adam degen sondaı eken ǵoı, bir kúni bárinen de tazalanýy kerek eken: bireý kóp jep alyp, qoryta almaǵan tamaǵynan ishek-qarnyn, baýyr-júregin tazalaıdy eken, endi biri bireýge ǵaıbat sóılep alyp, sol sóziniń zil batpan aýyrtpalyǵynan qutylǵysy keledi, taǵy bireý jaman nıet-tilek etip, sol mıyn jegideı jegen aram nıetten, teris tilekten ózin aryltqysy kelip tazalanady eken. Adam ómiri osyndaı áreketterden tursa kerek. Eski bastyq bir kezde jasaǵan kúnásinen arylý úshin keshirim surap jatqanda, biz azanshynyń aldynda onyń jaı-kúıine kóńil burmaǵanymyz, adam sııaqty túsine almaǵanymyz úshin keshirim surap, tazalanýymyz kerektigin, biraq endi bári kesh, tym kesh bolyp qalǵanyn sezip ókine berdim...
***
Jaz ábden qyzǵan, qaýynnyń ıisi ańqyp, qarbyz shart etip jarylǵan kez, aýylǵa keshqurym jetip, kezinde marqum atam, topyraǵy torqa bolǵyr ákem jatqan sákide baqalardyń baqyldaǵan únin estip jatyp uıyqtap ketken ekenmin, tań sógilip, bozamyq sáýle tarala bastaǵanda azan úni estildi:
«Allahý Akbar! Allahý Akbar! Allahý Akbar! Allahý Akbar!
Ashhadý ál-lá ıláha ıllá Llah...»
Ornymnan qarǵyp turdym. Tanys daýys, tanys azan. Balalyǵymnyń azany...
- Bul kim?! – dedim janymda jatqan inimniń ulynan.
- Aa... uıyqtaı bermedińiz be? Já, namazǵa turasyz ba? Ilgeride bir azanshy kisi bolǵan eken ǵoı, meshitte turǵan, sonyń bir nemeresi tabylypty. Sol kelgen. Sol azan aıtyp jatyr, – dedi uıqyly-oıaý. Sodan sózin taǵy jalǵastyryp qoıdy. – Endi bizdiń aýylǵa qııamet-qaıym kelmeıdi, ıá, bizdiń azanshymyz bar!..
Qyrǵyz tilinen aýdarǵan – Gúlnur Qyranbaıqyzy
