Mehnat Temirtasqyzy. Kóksaý álem

SƏLEM HAT !!!

Qalaısyz apa...

Siz jaqta bəri jaqsy ma..

Qys jetip appaq, aq ulpalary basty ma.

Perishte syndy meıirban eń ǵoı tirlikte,

Qýanyp Jumaq.. Qaqpasyn sizge ashty ma..

Qalaısyz apa..

Minezge baı eń symbatty..

Ajaldyń oǵy jaralamady ma, tym qatty.

Jumada jerge jambasyń tıgen edi ǵoı,

Suraýsyz kirip.. Araladyń ba, Úr baqty.

Týysqa týǵan eljireýshi ediń, ezilip..

Kózińnen shýaq, sózińnen qýat sezilip.

Məńgilik meken marqaıtqan shyǵar..anashym,

Ata-ana, qyzyń, jaryńa súıgen kezigip.

Peıishke kirip.. Jaılylyq janǵa endi me,

Gúl terip əkem, kúlimdep taıaý keldi me.

Anańyz órgen, jotańda jatqan burymǵa,

Jumaqtyń gúlin aqyryn taǵyp berdi me.

Bilem ǵoı apa..

Alańdap júrsiń qaraılap,

Ózińmen birge alystap ketken talaı baq.

Jaýlyǵyń jelmen jelbirep óziń júrmeseń,

Suryqsyz sýyq kórinedi eken..saraı jaq.

Saǵynysh degen..

Qajytty apa, tek meni..

Baqshańa bıyl eshkimde jemis ekpedi.

Saqyrlap qaınap tursa da sary samaýryn,

Qolyńnan ishken kúreń shəıińe jetpedi.

Ózińsiz mynaý..

Sharpyǵandaıma ǵalamdy ot,

Júrerdeı kórgem, Qasymda dəıim, aman bop.

Shóńgege emes, sheńgelge qulap jatsam da,

"Qulynshaǵym" dep, umtylyp keler adam joq.

Solaı ǵoı apa..

Úıińniń ketti kúıi shyn,

Ózińdi izdep, sharq uram keıde úı ishin.

Oramalyńdy qushaqtap jatyp uıyqtaımyn,

Jumaqtan jetip jatqandaı ǵajap ıisiń.

Saǵynysh, ańsaý..

Sanamda sansyz arbasty,

Kúnderge- kúnder, aılarym- jylǵa jalǵasty.

Izińdi izdep, baqshany kezip júrýshi em,

Ətteń-aı, ətteń.. Onyda mynaý, qar basty.

Esimiń este..

Saǵynysh qansha jyrda júr,

Qaraılap tursań... Qamkóńilimdi tyńda bir.

Omyraýyńa basymdy tyǵyp sońǵy ret,

Sherimdi aıtyp.. Jylaǵym kelip tur qazir.

Osylaı apa..

Ótkizgen sizsiz jəıtimiz,

Qalpyma túsem.. Qaırylmaı maǵan qaıtyńyz.

Jumaqta júrseń, jerdegi mende məzbin ǵoı,

Aıtpaqshy, apa.. Əkeme səlem aıtyńyz.!

Əkeme səlem aıtyńyz.!

KÓKTEM ƏÝENI

Aýyl ústin, aýyr bult alqymdady,

Kúnniń kózi kórinbeı.. shapaǵy, baı.

Shart synardaı qara aspan jarqyldady,

Kóktem-qyzdyń isiniń shataǵyn-aı.

Jan qaldyrmaı kóshe de, búrkip, ekpin..

Qylyǵyna, qyzyqtap qara, deı ma.?!

"Polonezdi" oınady kúrkirep kún,

Sý betin de sekirdi.. "balerına".

Ózinshe bir tirshilik, Tańdanardaı.

Jel ýildep, Qur qalmaı kereginen.

Qatpar-qatpar əjimdi bal qaraǵaı,

Óskinderdi qorǵap tur, jelegimen.

Anaý, taýlar.. Atalar.. Bəri myǵym,

Tór aldyna jaıǵasqan qatarynan.

Meıirlene simirse Təńir- nuryn,

Sarqyt saýlap aǵady, saqalynan.

Shirkin, jaýyn demedi.. bir toqtaıyn,

Uly toıǵa shashylǵan teńgelerdeı.

Shoǵyrlana qalypty bir top qaıyń,

Sypsyń-sypsyń sóılesken jeńgelerdeı.

Jarq etkizip aspannyń omyraýyn,

Kún kórindi, bir mezet səýlelenip.

Syńǵyr-syńǵyr qaqqyzyp qońyraýyn,

Betpaq jaqqa bult kóshti əýrelenip.

Jýyp-shaıyp, kir-qońnan.. boıyn kergen,

Kóktemeniń jasyrǵan oıy eken ǵoı.

Toqtamastan, "otyz kún-oıyn" bergen,

Səýir qyzdyń.. "Uzatý toıy" eken ǵoı..

Polonez joq.. Bıshi joq.. Jurtta qalyp,

Muń shaǵamyn Kók-jerdiń kósemine.

Qurysynshy.. Shabyttan urttap alyp,

Qara óleńniń qulaıyn, tósegine..

ESTELIK

Osy ekeýmiz baqyt úshin ne istedik.

Kúrespedik.. Keshirmedik.. Keshpedik.

El aıtardaı hıkaıada joq bizde,

Qaldy este.. emis- emis estelik.

Hoshtasýda sonsha qıyn ótken joq,

Erin ushy.. Emeýrinin etken bop.

Qosobada sende qaza bolmadyń,

Aq jaıyqqa men de batyp ketkem joq.

Baqyt úshin, jasamadyq bir adym,

Quryq ustap, qýdyq artyn kinəniń.

Alyp-ushyp aramyzdy jalǵaǵan,

Hattar qaldy.. Belgisindeı Shuǵanyń.

Jylamadyq.. Janarlarǵa qaıǵy alyp,

Bizder úshin, Juldyz- muńly, aı-ǵərip.

Selt etpedik, Mert etsekte sezimdi.

Ketkenbiz be, Qara tasqa aınalyp..

KÓKSAÝ ƏLEM

Mynaý, ǵalam bir shıpa taba ma aqyr.

Shyr aınalǵan jer -dimkəs, aýa da - kir.

Tabanynan taýsylǵan tabaqtaı kún,

Taýǵa ilinip, talyqsyp bara jatyr.

Ajdahadaı ot oınap aýyzynda,

Dertti - lajsyz, adamnyń saýy- qyzba

Əlsiregen əlemdi alapat kúsh,

Bir tarynyń syıǵyzdy qaýyzyna.

Dir-dir etken taǵdyrlar shydamastan,

Kilt úzildi.. jan bar ma, qulaq asqan.

Japan dúzde qylqıǵan qorymdardyń,

Janazasyn oqıdy jylap aspan.

Esil jandy ýaqyt emdegen bop,

Kejegesi kelispes ker denede ot.

Eki ókpesi ý tolyp, əlsin- əlsin

Kúrk-kúrk jóteldi, jer menen kók.

Kóktegi atań kórip tur, Datyń bar ma..

Ómir úshin aljastyq aqyldan da.

"Kók kepterdiń sorpasy em" degeli,

Kóp kepterler qonbaı júr, shatyrlarǵa.

Kóksaý əlem.. Qurt túsken jumyrynan,

Ne mańyzdy.. Adamnyń ǵumyrynan.

Qurban shalyp indetti toqtatpaqqa,

Boz bıeni aıyrdyq qulynynan.

Iisi joq, dəmi joq kúlgin eles,

Myń kún azap tartarmyz, bir kún emes.

Qaýashaǵyń jasaǵan zulym oıyn

Qurban etpeı toqtaýy, múmkin emes.

Syzdanbaǵan shyǵar-aý, bulaı dala.

Shybyn jandy qorımyz shyr aınala.

Janushyrǵan jerdegi pendelerge,

Synaı qarap tur jalǵyz, Qudaı ǵana..

AQ JAÝYN

Bilmedim men.. Qaısy isim durys, burys..

Uqtyrýǵa sońǵy ret tyrystyńyz.

Sylbyr həlden sergitip, jetim tamshy..

Terezemdi qaǵyp tur, Tyrs..tyrs..

Biz tasalap syrlasqan anaý, shynar

Súmektep tur.. Sý emes, jylaý shyǵar.

Bult kózinen úzilgen tamshylardyń..

Jazmyshy- aspannan qulaý shyǵar.

Naızaǵaıdyń sharpıdy oty shashqan,

Sezim óldi.! Ońbaǵan hoshy, bastan..

Jan azabyn jaýynmen jýyp-shaıyp,

Janazasyn kúrkirep oqydy, aspan.

Eńsem túsip barady, alasaryp..

Esimdi alar eski kún jobasy, anyq.

Alaqandaı aýyldy aınaldyryp,

Ashylmady-aý.. Aspannyń sorasy aǵyp..

Sodan ba eken.. Əlemim kúlgin- kúlgin,

Jaýyn shaıǵan keler me, kúlkim..bir kún.

Sosyn.. Anaý, shynardyń saıasynda

Sen jaıly jyr jazarmyn.. Múmkin.. Múmkin..

Bilmedim men.. Qaısy isim durys, burys..

Uqtyrýǵa sońǵy ret, tyrystyńyz.

Sylbyr həlden sergitip, Jetim tamshy..

Terezemdi qaǵyp tur, Tyrs..tyrs..

BAQYTTYMYN DEISIZ-AÝ...

"Baqyttymyn " deısiz-aý..sóz berenim.!

Senimsizdeý.. Sətti kún mol degeniń.

Tıtteı úzip berińiz en baqyttan,

Men de túrin kóreıin...sol nemeniń.!

"Baqyttymyn " dedińiz kúlip turyp,

Bul ne degen..myqtylyq, tunyqtylyq.!

Menen baqyt aınalyp qashyp júr ǵoı,

Dəmin tatqym kelgenin...bilip turyp.!

Bala boldyq... Kúlkige toımaǵan dóp,

Ol shaqtyń da óterin oılaǵam joq.

Maǵan, baqyt pishindes kórinetin,

Anam jaqqan oshaqta oınaǵan ot.!

Qaınaǵan shaq.. Aralas..qaımana sət.!

Armanshyl em, ashatyn aıǵa qushaq.

Teńdesi joq baqyt bop kórinetin,

Əkem, qoıyn óriske aıdaǵan shaq.!

Sodan keıin.. adastym, kórmegenmin,

Súıreleýmen keledi órge óleńim.

Kúlme dostym.. Teń bólip alaıyqta..

Dəmesi bar, baqyttan... Ólmegenniń..

"Baqyttymyn " deısiz-aý..sóz berenim.!

Senimsizdeý.. Sətti kún mol degeniń.

Tıtteı úzip berińiz..en baqyttan,

Men de túrin kóreıin..sol nemeniń.?!

AÝYLǴA KEL, AÝYLǴA

Aıyrbassyz súgireti saýynǵa..

Ystyq ólke.. Týysqa da, baýyrǵa.

"Aýyl jaqqa baramyn" dep əndetpeı,

Kóp keshikpeı.. Aýylǵa kel, aýylǵa.

Keshki aýyl.. Apaq-sapaq.. Tymyrsyq.

Əne-mine, qaıtatyndaı kún- ystyq.

Qyrsyq qyzdaı qylyǵymen órtegen,

Qyńyr kún de, batar emes qylymsyp.

Jon arqasy qyrattardyń borpyldaq,

Qyzǵan qumda, bala oınaıdy tompyldap.

Túp jýsannan kóleńke izdep sabylar,

Eshkiemerdiń eki ókpesi solqyldap.

Ańqa kepken, aýyl, sýsyz araldaı,

Sary dalany sharpyp jatqan samaldy-aı.

Ushqan qus pen júgirgen ań pana izder,

Shybyn janyn qoıarǵa jer taba almaı..

Sosyn, anaý, shymshyq úni úzilmeı,

Eske saldy, kóńilderdiń kúzin, keı..

Aq saǵymdar kóz ushynan joǵaldy,

Kún eńkeıe.. Kúnikeıdiń júzindeı.

Qarańyzshy.. Naǵyz sýret kelisken..

bastalady, Mal qaıtqanda óristen.

Azan-qazan, tórt túliktiń tirligi..

Aǵaıyndaı, kóp jyldan soń kórisken.

Jamyrasqan qozy-laǵy.. Kədimgi, uq,

Al,joǵaltsa.. Analyqtan bərin kút.!

Jaratylys tańdamaıtyn jalǵanda,

Analardyń mahabbaty- Təńirlik.!

Shańǵa shomyp, myna jaq pen ana jaq,

Abyr-sabyr etti, səttik arada-aq.

Kún qaqtaǵan tobylǵy-júz, shopan ul

Kirdi aýylǵa, shaban atyn sabalap.

Aıyrbassyz, súgireti saýynǵa..

Ystyq ólke.. Týysqanǵa, baýyrǵa.

"Aýyl jaqqa baramyn" dep əndetpeı,

Osy qazir, Aýylǵa kel, aýylǵa..

OILANBAÝYM MÚMKIN BE?

"Nege deıdi...nege sen- aq muńdysyń",

Oılysyń dep.. Suraq qoıdy bir kisi..

Júregimdi jaryp shyqqan jyr..túsin.

Oısyz bolý..haıýanǵa tən nərse..

Oımen ómir súrmegenge..

Túsindirý qıyn onyń, túr- túsin.

Eger, myna dúnıege nemquraıly qarasań,

Onda dosym... Shekten shyqqan aqyldysyń,

Ne bolmasa...jyndysyń.

Mı- janar taý.. Júıkelerge shyndyq júk.

Qyzyq qýý.. Nəpsige tən bir kúndik.

Azamat bop týylǵanyń shyn bolsa,

Adal sýǵa jýynǵanyń shyn bolsa,

Shahanovsha shyndyqty aıt, shyńǵyrtyp.

Oısyz kelip, oısyz ketý ómirden,

Sanadaǵy ynjyqtyq.!

Adammyn ǵoı, oılamaýym múmkin be..

Ómir- orman.. Onda jortar qabylanyń da, túlkiń de..

Qubyryna túspeseń de qulqynnyń,

Turmaıdy ómir, gúl- baqshadaı, kúltildep.

Adasý da, aljasý da ózińnen,

Oı- baǵytshy.. Selt etpeýiń - sezimnen..

Bir kúnińnen asyp túser, bir kún tek.!

Oısyz adam ólikpen teń.. tek ajal,

Alyp keter demeseńiz, birtindep.

JAÝYNNAN SOŃ

Týý..alystan tyrnalar sympyldaıdy,

Syldyr-syldyr, sý úni bir tynbaıdy.

Alqam-salqam, qara jer.. qaryq bolyp,

Býyny joq, bıshideı bylqyldaıdy.

Torańǵysy túrlenip, tobylǵysy..

Osy kez-aý, mezgildiń bolymdysy..

Anda-munda, kók qýǵan tól artynan,

"Shəıt"deıdi, múlgigen momyn kisi..

Aq taratyp, apalar "buıyrsyn"dep,

Balaqaı məz.. Saqasyn úıirsin kep.

Kúmis baýyr, qarlyǵash kirip-shyǵyp,

Uıa salyp, əbiger..súıinshilep..

Júrgendeımin ishinde erteginiń,

Kempirqosaq jaıady, kórkemin myń.

Jer-ananyń ózine syılasam ba..

Búrshik jaryp ańqyǵan, bórte gúlin..?!

Jaýyn jýyp ketkendeı, bərin-bərin..

Shym-shym tartyp qoıady, tamyr, nərin.

Tabıǵattyń ǵajaıyp notasynan,

Ən urlaǵym kelip tur, ən urlaǵym..

ÓLEŃ JAZǴYM KELEDI..

Həlin keship, qaýqarsyz jyndy adamnyń,

Óz-ózime sııa almaı, buldanamyn.

Óleń jazǵym keledi, óleń jazǵym..

Saı-súıegin syzdatyp, tyńdaǵannyń..

Alarym joq, bireýge bererim de,

Maqtanamyn, marqaıyp nelerime.?!

Bar senerim óleńim, Alla ózi..

Telip bergen, ómirge kelerimde..

Kezim bar ma, suryńa úńilmegen,

Qulatpan dep, kelemin júgińdi, óleń.

"Bul aqyndar tozaqta janady" dep,

Túneýgúni, bir molda kúbirlegen..

Shúıke júndeı urshyqta shyr aınalǵan,

Shıratylady eken-aý, bulaı da adam.

"Tozaǵyma sońyn da tastaımyn" dep,

Uly ónerdi berippe ed.. Qudaı maǵan..

Sheshe - óleńniń balqytyp shirkin, demi..

Ýyzyna toıǵanda úrpindegi.

Tańdaıyma tatyǵan taǵdyrymdaı,

Tamyrymnyń ishin de, búlkildedi..

Kimdi aınalyp ótkendeı, esil-ólim,

Nemeneme jetisip, esiremin.

Óleń jazǵym keledi, jazbaı qalsam..

Qara basyp, Bərinen keshigemin..

Óleń jazyp tastasam, esildirip,

Kúnim toqtap.. Qaldyryp, keshimdi-umyt.

Mıymdy myń naızaǵaı sharpyǵandaı,

Meń-zeń.. Selqos.. Sodan soń.. Esim kirip..

KÚRES-ÓMIR

Saǵynysh pa.. Saǵynypta kórgenbiz.

Sary bıdaıdyń sabaǵyndaı dirildep.

Júrek jylap.. Qalar dep ek, ol da emsiz.

Əı, qaıdaǵy.. Es jıdyq qoı, birindep.

Mahabbat pa.. Mahabbat ta esýas,

Júrek tańdap súımeıtini - Əńgime.

Kezdesýdiń baqyt syılar keshi..ras,

Qıyn..biraq, joǵaltqanyń məńgige.

Syılastyq pa.. Syıladyq ta, syı kórdik.

Altyn sózden múk ıisin jutynyp.

Úlińgirge úıirýdi úırendik,

Ilki aqyldan qalmaıyq dep, utylyp.

Tirligińde tirespeısin kimdermen,

Shyǵasyly-kiresili júr, ester.

Shybyn jany shyj-byj bolǵan..

Bul pendeń, Shynashaqtaı baqyt úshin -kúresker.!

"Adyrna" ulttyq portaly