Edigenov Nurlan. Ádemi gúl nemese suhbat alańy

4416
Adyrna.kz Telegram

    (Áńgime)

"Bala kezimizde jaqsy kórý degen sózdi erte uǵyndyq. Bala júrektiń eń alǵashqy ǵashyq sezimi birinshi synyptan bastaldy. Shirkin! Qazirgiden qaraǵanda sol kezdegi bala mahabbat keremet edi. Shynaıy sezim, adal nıet, aq júrek bolatuǵyn. Keı kezderi sol bala mahabbatqa keri oralǵyn keledi. Amal ne ýaqyt aǵyn sýdaı syryldap jatyr. Ony bir qalypty qylyp toqtatýǵa shamamyz kelmeıdi. Tipti múldem kelmeıdi. "-dep aqyn kózine jas aldy. Aqyn men suhbatqa kelgen álgi jýrnalıst qyzda bir túrli bolyp yńǵaısyzdanyp qaldyda sál kidiristen keıin suraqtaryn jańbyrsha jaýǵyzdy.

Jýrnalıst qyz: -Sizdiń balalyq mahabbatyńyzdan estelikter qaldyma jáne sony bizge aıtyp berseńiz?

Aqyn: - Árıne qaldy. Balalyq ıaǵnı eń alǵashqy mahabbatyń máńgilik júreginde saqtalady eken. Sol bir kezderdegi estelikter kóz aldyńnan keter emes. Ketkeninde qalamaımyn. Men, qolyma qalam alyp óleń jazǵan kúnnen bastap eń alǵash qalam ushyndaǵy sııasy keppegen jańa óleńde sol alǵashqy men ǵashyq bolǵan soǵan asyq bolǵan qyrdyń qyzyna arnalyp edi. Esimde qalǵany,

"Qulpyryp dala gúlindeı,

Nege júrsiń kórinbeı?

Kóshe jaqta júretiń ediń,

Aman-esen súrinbeı" - dep jazyp edim

Endi balǵyn jyr bolǵasyn ol kezderi uıqas qýatyn edik. Óleńde teńeý, býyn-býnaqty bilmeıtin edik. Áıteýir shala shabyt keldime sony mindetti túrde dápter betine túsirýge asyǵatynbyz. Meniń bir dápterim boldy  " G-ge" degen ishinde uzynnan shýmaq jazylǵan óleńder toptamasy. Áıteýir dápterdiń jıiginde gúldiń sýretin toltyryp salatynmyn. Sodan bir kúni ol dápterdi anashym taýyp alyp kúlip edi. "-Seni aqyn qylǵan osy Erlannyń qyzy bolar" - dep. Ol kezderi tek qana búkil jazǵan óleń sol qyzǵa arnalatyn. Onyń bala kezindegi ádemiliginen uıalyp sabaq aıtpaıtynmyn. Qatty uıalshaq boldym, uıań boldym. Degenmen qudaıdyń kózi túzý ǵoı. Keıin óse kele mende pysyq bola bastadym. Mmm… biraq ol boıjetkenniń minezi bir túrli boldy. Tikbaqaı, kergishteý. Oqýshy kezinde osyndaı boldy. Myna aqymaq júrek sol kezderi súmir boldyma kóp qarym-qatynas,ıakı aralasyp sóılesýge álsizdeý edi. Synyptaǵy barlyq uldar sol boıjetkenge ǵashyq boldy.

Jýrnalıst: - Sózińizdi osy jerden bóleıin. Siz jumbaqtap otyrǵan boıjetkendi sıpattap bere alasyz ba?

Aqyn:   - Osy jýrnalıstterdiń suraǵy kóp. Ol boıjetken ádemi edi, jaıdarly edi, botadaı qara tory kózi bar, boı alasa, súmbil shashty arý edi. Basqasy basqa ózime qatty unaıtyn. Hor qyzyna teńeıin desem bu jalǵannan hor qyzyn kórgen emespin. Kóbisi súıgenderin hor qyzyna teńeıdi. Men osylardy túsinbeımin. Hor qyzyn kórip pa edi? Áste kórgen emes,
sondyqtan meniń pálsapamda unatqan qyzyn hor qyzyna teńeý óte qıyn. Sosyn kúná dep te aıta alamyn. Qysqasy osy qaraǵym artyq teńeı almaımyn. Kóz tıeme dep, sóz tıeme dep qorqamyn.

Jýrnalıst: - Jaqsy aǵa. Fılosofııańyz óte tereńde eken. Ózińiz unatqan qyzdyń otbasyn bilesiz be? Olar sizdi tanıma degendeı?

Aqyn: - Bizdiń aýyl adamnyń alaqany sııaqty, kishigirim aýyl. Aýyldyń adamdary birin-biri tanıdy. Ol ataqty shabannyń nemeresi. Atyn atap, túsin tústegim kelmeıdi. Biraq anaý-mynaý emes KSRO-nyń laýreaty ataǵyn alǵan shaban.  Aýyldyń shet jaǵyndaǵy "Qosaı" kóline qarama-qarsy Táýelsizdik kóshesinde turady. Burynǵyraq oqýshy kezimizde sol úıge jıe baratyn edik. Sondaǵy oı qalaıda sol boıjetkendi kórý. Keıde esik aldynda oınap jatyrǵanda atasy garajdan aq jógeleıin shyǵaryp nemeresin Kondıvın eldi-mekenine alyp ketetin. Bizder sol aı-maı dep úıge baramyz. Jalpy aqyn-jazýshy adamdarǵa "Mýza" tabý óte qıynǵoı. Sol sebepti bizder shama-sharqymyz kelgenge kishigirim estelik, oqıǵalardan shabyt alamyz.

Jýrnalıst: - Mýza demekshi aqyn aǵa sol boıjetken sizdiń mýzańyz boldy ma?

Aqyn: - Bolsa bolǵan shyǵar. Ol bolmasa men ne dep óleń jazam. Ol bolmasa bilmeımin men tipti mahabbat aıaldamasynan áýel bastan qalyp qoıatyn sııaqty bolyp kóringen. Men onyń bir fotosyn shyǵaryp alyp kitap jınaıtyn sóreme ilip qoıatynmyn. Sol bir názik beıneden shabyt alatynmyn. Keıde oılaımyn ol meniń óleńdegi mýzam boldy.

Jýrnalıst: - Nur aǵa qaıtadan oqýshy kezińizge oralaıyq. Sizder sol bir ýaqytta qyryq pyshaq boldyńyzdar. Ne sebepti?

Aqyn: - Keremetsińder senderdiń bilmeıtinderiń joq. Sizderge barlyǵy qyzyq jáne kerek eken. Rasynda solaı boldyq. Ol meni unatpaıdy, men ony unatqanmen. Bálkim sodanda shyǵar ıt pen mysyq boldyq. Ol kezdegi jaǵdaılarǵa renjeıtin ornym joq negizi. Bolǵanda emes. Ol kezderi mahabbat munarasy bıiktegen kezder edi. Áı, jýrnalıst qyz, qaryndasym suraqtaryńdy azaıtarsyz bálkim. Meniń de, sóıleı-sóıleı jaǵym taldy.

Jýrnalıst: - Aǵa endi bir-eki suraq qaldy. Soǵan jaýap berseńiz. Sol sulý boıjetkendi kórip turasyz ba?

Aqyn: - Iıa, kórip turamyn. Oralda turady. Bildeı oblystyq kitaphanada jumys jasaıdy. Allaǵa shúkir jaqsy aralasyp turamyz. Syılastyǵymyz molynan bolǵaı. Qudaıdan tileıtinim ol aman júrsiń. Basqa aıtarym joq. Onyń ádemiligi talaı. Aqjaıyq jigitterin tańqaldyrǵan. Qazaqta aıtady ǵoı "Anasy qyz týsa, búkil sulýlyǵyn qyzyna beredi" - dep. Sol onyń anasy búkil sulýlyǵyn qyzyna berdi. Qaıtkenmende  qyzbala anasynan qaraǵanda, ákesine jaqyn bolady. Ol ákesiniń jekemenshik qyzy. Keıde (OSY JERDE ORYSShA AITAIYN) mamasyna da, papasyna da uqsaıdy.

Jýrnalıst : - Qazaqta "At aınalyp qazyǵyn tabar" degen maqal bar edi. Siz sol qazyqty taptyńyzba?

Aqyn: - Qazaqta maqal kóp. Qazyǵymyzdy tapqannan ne paıda? (kúlip) onyń da bir unatqany bar bolsa. Biraq jasym jıyrmaǵa kelse de balalyq sezim áli sýyǵan emes. Óıtkeni ol meniń poezııamdaǵy " Mýzama" aınaldy. Árıne buǵan deıin ol týraly  "Erke qyz", "Ádemi shybysh",  "Qurdasyńnyń ázili" degen taqyryptarda satıra janynda biraz dúnıeler jazyldy. Ol meniń ómirlik jáne arhıvimde qalatyn alǵashqy mýzam.

Jýrnalıst: - Siz qaıtadan sol boıjetkenge shynaıy sezimmen sóz salmaısyz ba? Ol oıyńyzda barma? Onyńda erte-keshi joq sııaqty ǵoı?

Aqyn: - Joq… Olaı isteı almaımyn. Birinshiden onyń unatqany bar, ekinshiden onyń sol unatqanymen baqytty bolǵanyn qalaımyn. Taǵy aıta keter jaǵdaı meniń áýletim qara kómir onyń áýleti jyltyrlaǵan altyn ,sondyqtan rýhanı hám materıaldyq jaǵynanda kelińkiremeımiz. Qysqasy osy. Mende qudaıdan tileıtinim bolashaq jarym, ıbaly, ımandy, minezine kórki saı bolǵanyn qalaımyn.

Jýrnalıst: - Jaqsy aqyn aǵa. Suhbatyńyzǵa rahmet. Aman-saý bolyńyz. Jaqsy kúnderde kezdeseıik. Shyǵarmashylyq joldaǵy shabytyńyz sharyqtaı bersin.

Aqyn:-Ánáý dıktafonyndy aıyryp tasta. Kerek jerlerin alarsyń. Kerek emesin qıyp tastarsyn. Úıden qur ketpe júr ystyqtaı shaı iship alaıyq - dep aqyn men jýrnalıst dastarhan basynda qaıtadan suhbat qurdy. Ol suhbattyń syry bir Allaǵa aıan.

 

Edigenov Nurlan,

proza janry boıynsha "Qazaqstan úzdigi" medaliniń ıegeri

 

 

Pikirler