Arysqa bólingen mıllıardtar qaıda ketti? Jarylystan zardap shekken Arys kásipkerleri jyrtyǵyn áli jamaı almaı júr. Sebebi, olarǵa bólingen qarajat jetpegen. Shaǵyn jáne orta bıznespen aınalysyp júrgenderge Qazaqstannyń alpaýyt kompanııalary byltyr kómek retinde mıllıardtap aqsha jóneltken edi. Kásipkerlerdiń aıtýynsha, sol qarjy jergilikti sheneýnikterdiń kesirinen dittegen jerine jetpeı jatyr. Máselen, tizimge jalǵan bıznes nysandary enip, shyn zardap shekkender qarjydan qaǵyldy deıdi olar.
Arystyq kásipker Muhamedjan Saparhanov qıraǵan dámhanasyn kúıinishpen kórsetedi. Ómir boıy tam-tumdap jıǵanyn salyp, nesıe alyp ashqan dámhanasynyń shańyraǵy byltyr shildede ortasyna túsken. Alty balasy bar azamat shyǵynyn 50 mıllıon teńgege baǵalaıdy. Biraq baǵalaýshy kompanııa 25 mıllıon dep kórsetip, byltyr berýi kerek bolǵan. Sol aqshany kútip júrgenine jarty jyldan asypty.
Muhamedjan Saparhanov, kásipker:
- Biraq osy ýaqytqa deıin osy segiz aıdyń ishinde, eń bolmasa sol shyǵarǵan aqshasyn berse, birtalaı tirligimdi jamap alar edim ǵoı. 25 mıllıonnan. Moınymda 2-3 kredıt tur qazir. Qysqy ýaqytta jumys joq. Ne isteımiz? Arysta Muhamedjan sııaqty zar jylap júrgen kásipker sany alpystan asady. Bireýiniń dúkeni, bireýiniń meıramhanasy qıraǵan. Jarylystan keıin qaladaǵy 465 kommerııalyq nysanǵa Qazaqstannyń alpaýyt kompanııalary kómek beripti. Biraq mıllıardtaǵan aqsha kóp kásipkerge jetpeı qalǵan.
Ubaıdýlla Súıinbaev, kásipker:
- Ókimet sol kezde eseptep otyr ǵoı, 465 nysanǵa 3 mıllıard 155 mıllıon. Biz sonyń 1 mıllıard 300 mıllıonnyń kásaipkerge tólengenin kórdik. Odan keıin qalǵan aqshanyń qaıda ketkenin bilmeımin. Ǵımarattar odan saıyn búlinip jatyr. Qurylys materıaldary, qurylys zattary qymbattap jatyr. Mine, bul jerde jalǵyz men emes, 68 adam júr. Aqshasyn ala almaı júrgenderdiń qolynda Kásipkerler palatasy bergen tizim bar. Tizimde qaı meken-jaıda, qandaı dúken álde dámhananyń búlinip, qansha aqsha alýy kerek, ne alǵany jazylǵan. Kásipkerlerdiń sózinshe, tizimdegi biraz nysan qujatta bolǵanymen, shyn máninde joq eken.
Anatolıı Rýnkov, kásipker:
- Keıbir nysandar qaǵazda ǵana bar. Keıbiri tipti úsh márteden jazylǵan. Tizim qolymyzǵa tıgen soń, munda kórsetilgen nysandar boıynsha júrip kórdik. Kórsetilgen meken-jaıda bıznes nysannyń ornyna kádimgi úıler de tur. Osyndaılar aqsha alyp, bizge kók tıyn da buıyrmaı tur. Al aqshany úlestirgen «Meniń atamekenim» qorynyń basshylyǵy tizimge kúmán keltirip otyrǵan joq. Degenmen zardap shekkenderdi túgendegen olar emes eken. Tizimdi baǵalaýshy kompanııanyń deregine súıenip, Túrkistan oblystyq qurylys basqarmasy men sol kezde arnaıy qurylǵan shtab jibergen.
Lázzát Shyńǵysbaeva, «Meniń atamekenim» QB dırektory:
- 3 mlrd 97 mln kimge jetti. 403 nysanǵa jetti. 62 nysanǵa bizde qarajat joq. Joq qarajatty biz qalaı beremiz? Joq, bitti. Qarajat osynyń báriniń esepterin jazyp, kanelıarııaǵa ótkizdik, úkimetke. Bul esepti iri kompanııalarǵa da berdik.
Arystyq 60-tan astam kásipkerdiń shyǵynyn jabýǵa shamamen 400 mıllıon teńgedeı qarajat kerek eken. Bul týraly usynys Úkimettiń kanelıarııasynda jatyr. Naqty qashan sheshiletinin eshkim de aıta almaıdy. Dese de, aqshasyn erterek alǵysy kelgen kásipkerler osyǵan deıin berilgen mol qarjynyń ár tıynyna deıin tekseris júrgizse, biraz bylyqtyń beti ashylaryna senimdi.
ktk.kz
