El tarıhy - «Aspannyń máńgilik nazarynda»

2149
Adyrna.kz Telegram

Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq mýzeıinde Qazaq handyǵynyń 550-jyldyǵyna arnalǵan Baqyt Qaıyrbekovtiń avtorlyq jobasy «Máńgilik Aspan astynda» atty 10 serııaly ǵylymı-tanymdyq derekti fılminiń tusaýkeseri ótti, dep habarlaıdy Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq mýzeıiniń aqparattyq-ımıdjdik qyzmeti.

Fılmniń tusaýkeserine kelgen Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet jáne sport mınıstri Arystanbek Muhamedıuly jańa joba jóninde óz pikirin bildirdi.

«Ǵylymda jalpy kóshpendiler jaıly, saqtardyń, ǵundardyń, túrik qaǵanatynyń qaıdan shyqqandyǵy jáne olardyń kim bolǵandyǵy jóninde alýan túrli pikirler bar. Al búgingi tarıhı jobada kóshpendiler álemdik órkenıetke ortalyqtandyrylǵan memlekettiń jańa túrin alyp kelgendigi týraly oı ashyq aıtylǵan» – dedi A.Muhamedıuly.

Fılmdi Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet jáne sport mınıstrligi men Qazaq ǵylymı-zertteý mádenıet ınstıtýtynyń tapsyrysy boıynsha «Mergen» stýdııasy túsirgen. Bul biregeı joba Nursultan Nazarbaevtyń «Ǵasyrlar toǵysynda» kitaby negizinde Qazaq handyǵynyń 550-jyldyq mereıtoıyna arnaıy daıarlandy.

Derekti fılmde kóshpendilerdiń jalpy dúnıetanymy, sharýashylyǵy, ómirge degen kózqarasy jáne eń negizgisi, el basqarý mádenıetiniń adamzat tarıhyndaǵy orynyna mańyz bergen. Qazaq halqynyń ómirtanymy men jyl basy Naýryzdy qarsy alýdaǵy salt-dástúri, tanym-túsinigi jónindegi ǵylymı pikirler fılm tilimen jandana túsken.  «Aspannyń máńgilik nazarynda» eldiń basty tarıhı oqıǵalary – Uly Jibek joly, Kereı men Jánibek handardyń 1465 jyldan bastap bılik qurǵan, ıaǵnı Qazaq handyǵynyń negizi qalanǵan kezeń, mońǵol shapqynshylyǵy men álemdik geosaıası turǵydaǵy qaıta bólisý, táýelsiz Qazaqstannyń qurylýy, ulttyq birliktiń jańa sımvolyna aınalǵan – elorda Astana jáne zamanaýı memlekettiń negizin qalaýǵa baǵa jetpes úles qosqan – ult kóshbasshysy N.Á. Nazarbaevtyń tarıhı tulǵasy aıqyndalǵan.

Fılmniń ár serıaly óz aldyna týyndy bolyp tabylady, onda kóshpeli halyqtardyń ejelgi zamannan bergi dúnıetanymy jaıly, álemdik órkenıet pen «mádenıetter baılanysy» jetistikter men jańalyqtar, jabaıy jylqyny qolǵa úıretý men alǵashqy metallýrgııalyq peshterdiń paıda bolýy, úzeńgi men ottyń jáne ózge de álemdik órkenıettiń qundylyǵy bolyp tabylatyn noý-haýlardy asha túsedi.

Serıal tek tarıhı emes, sonymen birge qazaq halqynyń uly murasy sanalatyn mıfologııaǵa, folklor men etnografııaǵa negizdelgen fılosofııalyq, dúnıetanymdyq bolyp esepteledi.

Fılmniń tusaýkeserine óner men mádenıet ókilderi, qoǵam qaıratkerleri, din ókilderi qatysty. Sonymen qatar fılm jóninde sarapshylar joǵary baǵa berdi. 

 

Pikirler