Eýropany titiretken Uly dalanyń uly, ǵundardyń basshysy Atıllanyń (Edil patsha) qabiri Venrgııadan tabyldy. Uly qolbasy baıyrǵy túrki ǵuryptaryna saı jerlengen. worldnewsdailyreport .com saıtynyń málimetinshe, bul áıgili Atıllanyń dáp ózi.
Edil patshanyń Eýropa elderiniń birinde jerlengeni týraly ańyzdar kóp, onyń tarıhı dálelderi de bar. Al onyń tyǵylǵan qazynasy týraly ańyzdar talaıdy jolǵa shyǵardy. Qazyna izdeýshiler ǵundardyń dańqty qaǵanynyń izimen saıahat jasap, ómirin de zerttep kórdi. Alaıda eshteńe tabylmady. Biraq arheologtar osy baǵyttaǵy jumystaryn toqtatqan emes.
Taıaýda vengrııalyq Kapıtolıda Dýnaı ózenine kópir salyp jatqanda qurylysshylar VI ǵasyrǵa tán qabir taýyp alady. Bul ǵundardyń patshasy Atılla bolýy ábden múmkin. «Bul tańǵajaıyp oryn», — deıdi Býdapeshttegi Lorand Eötvös ýnıversıtetiniń tarıhshysy Albreht Rıýmshtaın: «Biz birneshe jylqynyń qańqasyn, qarý-jaraqtar men basqa da artefaktterdi qazyp aldyq. Olardyń barlyǵy ǵun dástúrine tán ekeni kórinip-aq tur. Mysaly, meteorıttik temirden jasalǵan úlken qylysh bar. Ol Atıllanyń aty ańyzǵa aınalǵan «Skıfter qylyshy» bolýy múmkin. Biz qazir saraptama nátıjesin kútýdemiz, menińshe, bul qudiretti Atıllanyń demalys turaǵy bolǵan sııaqty», — dedi.
Rım tarıhshylary «Qudaıdyń quly» dep ataǵan Atılla ǵundardyń qaǵany bolǵan. Orta Azııadan shyǵyp, Eýropany jaýlaǵan. Ol bizdiń dáýirge deıingi 434 jyldan ómiriniń sońyna deıin 453 jylǵa deıin basqarǵan. Onyń Eýropany jaýlaýy varvarlyq basyp kirý nemese úlken mıgraııa dep ataldy. Jalpy, Eýropa tarıhyn túebegeıli ózgertken tulǵa. Óıtkeni german halqyn yǵystyryp, Rım ımperııasynyń birjola qulaýyna yqpal etti, Eýropadaǵy Ortaǵasyrlyq gúldenýdi tezdetti. Ol oryssha Vengrııa, al álemge Hungary (Hýngarı) atymen tanymal eldiń negizin qalaýshy. Onyń áskeri sol kezde Rım ımperııasyn basyp almasa da, urpaqtary Eýropanyń qaq ortasynan oıyp turyp oryn aldy.
