Qazaqstan prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev jalaqysy tómen qyzmetkerlerdiń aılyǵyn bıyl da kóterý týraly tapsyrma berdi.
Onyń aıtýynsha, bul sheshim bir mıllıonnan astam azamattyq jáne memlekettik qyzmetshiniń jaǵdaıynyń jaqsarýyna tikeleı áser etedi.
Eske sala ketsek, buǵan deıin Elbasy Nursultan Nazarbaev ta bıýdjet salasy qyzmetkerleriniń jalaqysyn 2019 jyldyń 1 shildesinen bastap 30 proentke kóbeıtýdi tapsyrǵan bolatyn.
Al 2019 jyldyń ekinshi toqsanyndaǵy derekterge júginetin bolsaq, eldegi buqaranyń kirisi 9,3 paıyzǵa artqan. Byltyr dál osy ýaqytta bul kórsetkish 113,7 myń teńge bolsa, qazir 121,7 myń teńgege ósipti. Biraq osy kiristiń 6 paıyzyn ınflıaııa jep qoıyp otyr.
Ras, bizde zeınetkerlerge, memlekettik qyzmetkerlerge, turmysy tómen otbasylardyń alatyn járdemaqysyna jyl saıyn memleket tarapynan qajetti ústemaqy qosylyp otyrady. Biraq ústemaqy qosylǵan saıyn qymbatshylyq ta halyqty qysa túsedi. Máselen, derekterge júginsek, 2015 jyly halyqtyń kiris kózi respýblıka halqynyń árqaısysyna shaqqanda 76,575 teńgeni quraǵan. 2016 jyly bul kórsetkish 99,3 myń teńgege ósse, 2017 jyly 113,7 myń teńge bolǵan. Degenmen jyl saıyn kirisi ósip otyrsa da, áleýmettiń áleýeti aıtarlyqtaı joǵary emes.
Meniń oıymsha, bizdegi ortasha jalaqy kólemi 120 myń teńgeniń aınalasynda. Al endi qazir bir aıǵa eń az degende azyq-túlik satyp alýǵa 70 myń teńge ketedi. Qala halqynyń tóleıtin kommýnaldyq qyzmetaqysy bar. Aýyl halqynyń jem-shóbinen bastap otyn-sýyna deıin qymbattaǵan. Aldaǵy ýaqytta da qymbatshylyqtyń óspeıtinine qatysty eshbir ınstanııa kepildik bere almaıdy. Biz qazir áleýmettik az qamtylǵan toptarǵa úlken salmaq túsirip otyrmyz.. Sońǵy bes jylda halyqtyń aqshany tamaqtan únemdeýi kóp nárseni ańǵartady.
Damyǵan eldermen bizdiń ortasha jalaqy mólsherin salystyrýdyń ózi yńǵaısyz. Biraq biz órkenıetke umtylǵan el bolǵandyqtan olardyń jaqsy jaǵyn alyp qalýǵa tyrysýymyz kerek. Birqatar damyǵan elderde ortasha jalaqy mólsheri 4500 dollardy quraıdy. Adam kapıtalyn damytýdy qolǵa alǵan memleketter qazir utylmaıdy. Sondyqtan bizge de osy baǵytty ustaný kerek»
Inflıaııa jep qoıǵan halyqtyń qarjysyn qaıtarý kerek. Ol úshin ne isteý kerek?
A) Inflıaııa jep qoıǵan halyqtyń aqshasy qaıtýy úshin ortasha jalaqy kólemin ósirý kerek. Bul ásirese memlekettik qyzmette júrgen áleýmettik qyzmetkerlerge qatysty aıtylyp otyrǵan usynys.
Á) Úkimet monopolısterge shekteý qoıa bilýi kerek. Tarıf baǵasyn qoldan kóterýge, gaz, janar-jaǵarmaı baǵasyn orynsyz qymbattatýǵa jol berilmeýi qajet.
V) Halyq eń kóp tutynatyn ónimder arzan bolýy úshin memleketik arzan dúkender jelisi ashylsa jón bolady. Ol dúkenderge ónimder zaýyttan shyqqan óz baǵasymen jetkizilip otyrsa anaǵurlym arzan bolady.
Mine, Úkimet ósirgen jalaqyny ınflıaııa jep qoımaýy úshin aldymen osy ispetti sharalardy oryndaýǵa mán berý kerek. Bul ári tez, ári utymdy baǵyt bolar edi..
Ekonomıka ǵylymynyń doktory,
professor Jumadilda Baıahmetov,
«Adyrna» ulttyq portaly
