Kanada premer-mınıstri Djastın Trıýdo 9 qańtarda baspasóz máslıhatynda "qolda bar dálelderge súıene otyryp", Tegeranda qulaǵan ýkraınalyq jolaýshylar ushaǵyn "Irannyń zymyrany atyp túsirgen" dep málimdedi. Onyń paıymdaýynsha, ushaqqa raketa "abaısyzda tıgen".
AQSh-tyń resmı ókilderi de ýkraınalyq jolaýshylar ushaǵyn Irannyń zymyrany baıqaýsyzda atyp túsirgen dep sanaıdy.
Bortynda 176 adam bar Ýkraına áýe kompanııasynyń PS 752 reısi 8 qańtarda Tegeran áýejaıynda apatqa ushyraǵan. Ushaqtaǵy adamdardyń bári kóz jumǵan. Ýkraına tarabynyń dereginshe, ushaqta 82 ırandyq, 63 kanadalyq, 10 shved, 4 aýǵan, 3 brıtandyq jáne Germanııanyń 3 azamaty bolǵan. Ýkraına qaýipsizdik qyzmeti apat saldarynan qaza tapqan 11 ýkraındyqtyń arasynda ekıpajdyń toǵyz múshesi bar dep habarlady.
Ushaq apaty Tegeran AQSh-tyń Iraktaǵy áskerı bazasyn zymyranmen atqylaǵannan bir saǵat ótkende bolǵan.
Aty-jónin aıtpaǵan AQSh-tyń resmı ókilderi Irannyń zymyrany abaısyzda Boeing 737-800 ushaǵyn atyp túsirgenine “senimdi”. Olar bul derekti amerıkalyq basylymdarǵa aıtqan. Resmı ókilder spýtnık, radar jáne elektrondyq derekterdi teksergen.
Newsweek saıtyna derektermen bólisken Pentagon, AQSh pen Iraktyń barlaý qyzmetiniń ókilderi “ýkraınalyq ushaqqa Reseıde jasalǵan Tor zymyrany tıgenine senimdi”.
AQSh barlaý qyzmetiniń ókili CBS News saıtyna aıtýynsha, amerıkalyq spýtnıkterge Irannan eki zymyran ushyp shyqqan sát jáne keıingi jarylys túsip qalǵan.
Pentagon bul aqparattarǵa qatysty kommentarıı bildirgen joq.
Buǵan deıin AQSh prezıdenti Donald Tramp Twitter jelisinde ushaq apatyna qatysty kúdigi baryn jazyp, “bireý qatelik jasady-aý” degen.
“Keıbir adamdar mehanıka dep jatyr. Jeke basym, olaı dep oılamaımyn. Óte jaman jaǵdaı bolǵan sııaqty” dep jazǵan edi Tramp.
Reuters agenttiginiń jazýynsha, Irannyń azamattyq avıaııa qyzmetiniń jetekshisi “ýkraınalyq ushaqty Iran zymyrany atyp túsirgen” degen aqparatty “absýrd” dep atady. Iran transport mınıstrligi de amerıkalyq basylymdardaǵy aqparatty joqqa shyǵaryp, “Tegeran áýejaıynan ýkraınalyq ushaqpen birge jergilikti jáne halyqaralyq birneshe ushaq ushyp shyqqanyn” málimdedi.
Ýkraınanyń ulttyq qaýipsizdik jáne qorǵanys keńesiniń hatshysy Alekseı Danılov 9 qańtar tús aýa “Tegeranda qulaǵan Ýkraına áýe kompanııasynyń Boeing ushaǵy raketamen atyp túsirilýi múmkin” degen. Ol ushaqqa Reseıde jasalǵan "Tor" zenıttik-raketkalyq kompleksinen jiberilgen zymyran tııýi múmkin degen boljam aıtqan edi.
Al Iran bıligi ushaq motory janyp, pılottar ushaqqa ıe bola almaı qalýy múmkin degen boljam jasaǵan.
Internette taraǵan vıdeolarda ushaqtyq áýede órtene bastaǵany kórinedi.
Apatqa ushyraǵan ushaqtyń zaýyttan shyqqanyna úsh jyl bolǵan jáne 6 qańtarda tekserýden ótken. Ushaq ushyp shyqqanda eshqandaı tótenshe jaǵdaı týraly habar bermegen.
9 qańtarda ýkraınalyq 45 maman Tegeranǵa keldi. Olar ushaq apatqa ushyraǵan aımaqtan zymyran qaldyqtaryn izdemek.
Ýkraına syrtqy ister mınıstrligi Kıev pen Tegeran “apattyń sebebin anyqtaý úshin” birge jumys isteýge keliskenin habarlady.
Resmı Kıevtiń habarlaýynsha, Iran prezıdenti Hasan Roýhanı Ýkraına prezıdenti Vladımır Zelenskıımen telefonmen sóıleskende “Tegeran ýkraınalyq sarapshylarǵa ushaq apatyn tekserýge barlyq jaǵdaıdy jasaıtynyn aıtqan”.
Kanada da Irandaǵy ushaq apatynyń sebebin anyqtaýǵa qatysqysy keletinin málimdedi. Ottava men Tegeran 2012 jyly dıplomatııalyq qarym-qatynastardy úzgen. Kanadanyń Irandaǵy múddesin Italııanyń Tegerandaǵy elshiligi qorǵaıdy.
3 qańtarda AQSh Baǵdatta áýe shabýylyn jasap, Iran ıslam revolıýııasy korpýsyna qarasty “Quds kúshteriniń” qolbasshysy Kasem Súleımanıdi óltirgen. Osydan keıin Iran “kek alý úshin” AQSh-tyń Iraktaǵy áskerı bazasyn zymyranmen atqylaǵan. Tramp áýe shabýylynan eshkim zardap shekpegenin habarlaǵan.
Keıin Iran Tegeranda apatqa ushyraǵan ýkraınalyq ushaqtyń qara jáshigin AQSh-qa jáne amerıkalyq Boeing kompanııasyna bermeıtinin málimdegen.
Ýkraına men Iran 9 qańtardy qaraly kún dep jarııalaǵan.
"Azattyq" radıosy
