AQŞ prezidentı Donald Tramp jeksenbı künı Ukrainaǧa jasalǧan jappai soqqydan keiın Resei prezidentı Vladimir Putindı qatty synǧa aldy, dep habarlaidy “Adyrna” ūlttyq portaly VVS-ge sıltep.
Būl şabuylda 12 adam qaza tapqan. Tramp būǧan deiın de Putinnıŋ äreketterın aiyptaǧan bolatyn, al būl jolǧy mälımdemesı Ystambūlda bastalǧan beibıt kelıssözder aiasynda aityldy.
«Men Putinnıŋ jasap jatqan ısıne narazymyn. Ol köp adamdy öltırıp jatyr, men onyŋ basyna ne tüskenın bılmeimın, būl ne sūmdyq? Men ony būrynnan tanimyn, ärqaşan jaqsy qarym-qatynasta bolǧanbyz, bıraq ol qalalarǧa zymyran atyp, adamdardy öltırıp jatyr, būl maǧan mülde ūnamaidy», degen Tramp.
Tramp Reseige qarsy sanksiialardy küşeitu mümkındıgın de qarastyryp jatqanyn aitty.
AQŞ prezidentınıŋ būl mälımdemesı soǧystyŋ basynan bergı eŋ ırı soqqydan keiın jasaldy. Şabuyl kezınde Kiev pen basqa da qalalarda 12 adam qaza tauyp, ondaǧan adam jaraqattandy.
Tramp Putindı Truth Social jelısınde de synǧa aldy.
«Men ärqaşan Resei prezidentı Vladimir Putinmen jaqsy qarym-qatynasta boldym, bıraq ol özgerıp ketken siiaqty. Ol diuana! Ol adamdardy bekerden-beker öltırıp jatyr. Men tek sarbazdar turaly ǧana aityp tūrǧan joqpyn. Zymyrandar men drondar Ukraina qalalaryn eş sebepsız atqylap jatyr. Men ärqaşan onyŋ tek Ukrainanyŋ bır bölıgın emes, bärın qalaitynyn aityp jürdım. Qazır bız sonyŋ dälelın körıp otyrǧan sekıldımız. Bıraq eger ol solai etse, būl Reseidıŋ küireuıne äkeledı!» - dedı Tramp.
Kremldıŋ ökılı Dmitrii Peskov BBC sūraǧyna jauap bere otyryp, AQŞ prezidentınıŋ būl mälımdemesın emosiialyq reaksiia dep atady. Onyŋ aituynşa, Mäskeu Trampqa Resei men Ukraina arasyndaǧy kelıssözderdıŋ bastaluyna kömekteskenı üşın alǧys bıldıredı.
«Būl - öte jauapty sät. Barlyǧy da emosionaldy küide ekenı anyq. Bız bükıl reaksiiany mūqiiat baqylap otyrmyz. Prezident Putin el qauıpsızdıgın qamtamasyz etu üşın qajettı şeşımder qabyldaidy», - dedı Peskov.
Tramp būǧan deiın de Putindı qatty synǧa alǧan bolatyn. Būl - onyŋ Resei jäne AQŞ prezidentterı arasyndaǧy 19 mamyrda ötken üşınşı telefon söilesuden keiıngı alǧaşqy aşyq ärı qataŋ mälımdemesı.
Aita ketsek, 16 mamyrda Resei men Ukraina arasyndaǧy alǧaşqy beibıt kelıssöz Ystambūlda öttı. Kezdesudıŋ jalǧyz nätijesı – 25 mamyrda jüzege asqan «1000 adamǧa – 1000 adam» formulasy boiynşa tūtqyndar almasu boldy. Kelıssözderdıŋ ekınşı kezeŋı qaşan jäne qaida ötetını belgısız.
Ukraina prezidentı Vladimir Zelenskii Putindı kelıssöz jürgızuden bas tartyp, soǧysty jalǧastyryp jatyr dep aiyptady. Tramp öz jazbasynda tek Putindı ǧana emes, Zelenskiidı de synǧa aldy.
«Ol ne aitsa da, tek problemalar tuǧyzady. Maǧan būl ūnamaidy. Būl soǧys - menıŋ soǧysym emes. Būl — Zelenskiidıŋ, Putinnıŋ jäne Baidennıŋ soǧysy. Men tek ülken ärı sūmdyq örttı söndıruge tyrysyp jürmın», - dep jazdy AQŞ prezidentı.
Wall Street Journal gazetınıŋ jazuynşa, ötken aptada europalyq elderdıŋ basşylarymen telefon arqyly söilesken Tramp Reseidıŋ būl soǧysta jeŋıp jatqanyna senımdı ekenın bıldırgen edı.
Axios basylymy da Tramptyŋ jaŋa sanksiialar engızuge qarsy ekenın habarlaǧan. Onyŋ pıkırınşe, Putin kelıssözderge kelıskendıkten, qazırgı uaqytta sanksiiany küşeituge bolmaidy.
Aq üi ökılı Axios-qa Tramp eşqaşan soǧys qimyldaryn toqtatu kelıssözderge deiıngı şart boluy tiıs dep kelıspegenın aitqan.
24 säuırde Kievke jasalǧan şabuyldan keiın Tramp Truth Social paraqşasynda:
«Men Reseidıŋ Kievke jasaǧan soqqylaryna narazy boldym. Būl qajet emes. Vladimir, toqta! Är apta saiyn bes myŋ sarbaz qaza tabuda. Kelısımge keleiık!» - dep jazǧan.
Nauryz aiynyŋ soŋynda NBC News arnasyna bergen sūhbatynda Tramp Putinnıŋ Zelenskiidıŋ legitimdıgın joqqa şyǧaruǧa tyrysqanyna «aşuly ärı yza bolǧanyn» aitqan. Eger Reseimen kelıssöz jürgızu mümkın bolmasa, Reseidıŋ bükıl mūnaiyna qosymşa baj salyǧy engızıletının eskertken.
