Tájikstan parlamenti Qytaı ınvestorlaryna kúmis ken ornyn berýdi maquldap, qytaı kompanııasyn jeti jylǵa salyqtan bosatpaq. Bul týraly “Arasha” aqparattyq portaly Ortalyq Azııa JQ silteme jasap habarlaıdy.
Qytaılyqtarǵa berilgen “Iakchılva” ken orny Tájikstannyń Mýrgab aýdanynda ornalasqan. Ol Pamır taýyndaǵy teńiz deńgeıinen 4500 metr bıiktikte eken. Bul eldegi eń bıik jerde ornalasqan ken orny. Tájikstan qundy metaldy óndirýge salatyn salyqtan da paıda tabýyna bolýshy edi, biraq olar ınvestorlardy salyqtan biraz jylǵa bosatyp otyr. Sondaı-aq elge kirgiziletin tehnıkalar men qurylǵylarǵa salynatyn baj salyǵynan da bosatyp otyr. Biraq qytaı kompanııasynyń mindeti jumysqa jergilikti turǵyndardy alyp, úıretýi kerek.
“Investor ken ornyn ıgerý, qoıma men elektor toraptaryn júrgizý jáne taǵy basqa jumystar úshin 385 mıllıon somonı (shamamen 40 mln dollar) aqsha jumsaýy kerek. Sonymen qatar ınvestor 60% jumys ornyn jergilikti turǵyndarmen toltyrýǵa mindetti, birte-birte bul kórsetkishti 80% ósirýi tıis. Jumysshylardyń kásibı deńgeıin arttyrý úshin kompanııa jylyna 500 myń somonı jumsaıdy”, – deıdi Tájikstannyń Investkomıtetiniń tóraǵasy Farrýh Hamralızoda.
Tájikter Qytaı kompanııasyn jeti jylǵa salyqtan bosatqanymen, ken ornyndaǵy kúmis qoryn tolyq óndirip alý úshin qytaılarǵa úsh jyl jetkilikti. Iaǵnı salyq jeńildigi aıaqtalǵansha ken orny tolyǵymen óndirilip bitedi.
“Qazir geologııalyq barlaý men tájirıbelik óndiris júrip jatyr. Tek ǵana bir jyldyń ishinde 40 tonna kúmis óndire alamyz. Qazirgi ýaqytta barlaý nátıjesi boıynsha 113 tonna kúmis qory bar”, – deıdi “Kashn Sınıýı Dadı Maınıng Investment” kompanııasynyń ókili Iýan In Hý.
Tájikstannyń sarapshylary eldegi ken oryndarynyń Qytaıǵa berilip jatqany Tájikstan úshin tıimsiz, ásirese altyn men kúmis sııaqty qundy metaldardy ózimiz óndirip, memlekettiń qoryn toltyrýymyz kerek dep esepteıdi.
Eske salsaq, Qazaqstan parlamenty da byltyr 5 jeltoqsanda Qytaı-Qazaqstan seriktestik qory qarjylandyratyn Qytaı kapıtaly bar ónerkásip oryndaryna Qazaqstan salyq salmaý týraly qujatty maquldady. Sol kezdegi Investıııalar jáne damý mınıstri Jeńis Qasymbek salyqtan bosatý boıynsha basymdyq óńdeýshi ónerkásipke beriledi, onyń ishinde munaı hımııasy, jalpy hımııa, tyńaıtqyshtar daıyndaýǵa, metallýrgııa men basqa da qyzmet túrleri bar ekenin aıtqan.
Al saıasattanýshy Dosym Sátpaevtyń bir aı buryn bizge bergen suhbatynda Qytaımen aradaǵy kelisimsharttardyń kóbi Qazaqstannyń múddesin qorǵamaıdy degendi jetkizip, joǵaryda aıtqan Tájikstandy mysalǵa keltirgen bolatyn.
“…Mysaly Tájikstan da Qytaıǵa qaryz memleketterdiń biri. Qazir kórip otyrǵanymyzdaı Qytaı Tájikstanǵa óte qaýipti tájirıbe júrgizip otyr. Tájikstan qaryzdaryn óteı almaı qalǵan kezde Qytaı aqshanyń ornyna aktıvter alyp otyr. Ken oryndaryn alyp otyr. Qytaı mundaı tájirıbeni buǵan deıin de júrgizen. Eń alǵash Shrı-Lanka Qytaıǵa qaryzdaryn óteı almaı qalǵan kezde Qytaı Shrı-Lankanyń eń iri porttarynyń birin alyp qoıǵan.
Qytaıdyń ár eldegi ekonomıkalyq saıasaty eń aldymen óz múddesin qorǵaıdy, ony eshteńemen salystyrýǵa kelmeıdi. Qytaı bıznesiniń Batys bıznesinen bir ereksheligi olar jemqorlyq jaǵdaıynda jumys isteı bere alady. Bul jaǵdaı belgili bir jobalardy iske asyrýǵa baılanysty kúdikti tipti ulǵaıtady”, -degen edi Dosym Sátpaev “Arasha” aqparattyq portalyna bergen suhbatynda.
