Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrligi V.G. Fesenkov atyndaǵy Astrofızıka ınstıtýty Aı men planetalar fızıkasy zerthanasynyń qyzmetkerleri ne sebepti jumystan bosatylǵanyn túsindirdi, dep habarlaıdy «Adyrna» tilshisi.
Buǵan deıin áleýmettik jelide 12 sáýirde birneshe ǵylymı qyzmetkerdiń jumystan shyǵarylǵany týraly aqparat taraǵan edi. Zerthana jetekshisi Vıktor Teıfel ınstıtýt qyzmetkerleriniń esh sebepsiz jumystan bosatylǵanyn málimdedi.
Mınıstrliktiń baspasóz hatshysy Oljas Berkinbaevtyń aıtýynsha, 3 naýryzda ınstıtýtta ǵylymı qyzmettiń tıimdiligin arttyrý jáne kadrlyq áleýetti damytý maqsatynda kadr quramyn jańartý jáne ǵylymı qurylymdardaǵy sabaqtastyqty kúsheıtýge qatysty usynymdardy kózdeıtin buıryq shyǵarylǵan. Qujatqa sáıkes, zeınet jasyna jetken zerthana basshylaryna zerthanany basqarýǵa úmitker ǵalymdar týraly usynys berý tapsyrylǵan. Sondaı-aq ǵylymı semınarlar ótkizý, ǵylymı-uıymdastyrýshylyq is-sharalarǵa qatysý jáne eńbek tártibin saqtaý qajettiligi atap ótildi.
Atalǵan buıryq aıasynda Aı men planetalar fızıkasy zerthanasynyń qyzmetkerlerimen ınstıtýtishilik kezdesý uıymdastyrylǵan.
«Bul zerthanany 1974 jyldan beri basqarǵan Vıktor Germanovıch Teıfel qazir 92 jasta. Eń jas ǵylymı qyzmetkerdiń jasy — 76. Teıfel V.G. densaýlyǵynyń nasharlaýyna baılanysty kórý qabiletinen aıyrylyp, ózdiginen júrip-tura almaıtyn jaǵdaıǵa jetken. Ókinishke qaraı, zerthana quramynda jastardyń bolmaýy sońǵy 20 jylda jalǵasyp kele jatqan túıtkilge aınaldy. Bul — zerthanada ǵylymı sabaqtastyq múldem joǵalǵanyn kórsetedi. Instıtýttyń ózge zerthanalarynda, mysaly juldyzdyq astronomııa, spektroskopııa jáne radıoastronomııa baǵyttarynda jas mamandar men magıstranttar esebinen kadrlyq quram júıeli túrde jańartylyp jatqanda, Teıfel zerthanasynda mundaı úderis múldem baıqalmaıdy»,—dep túsindirdi Oljas Berkinbaev.
Sondaı-aq ol zerthananyń 2023 jyldan beri múlde joba usynbaǵanyn atap ótti.
«Zerthana basshylaryna Qazaqstannyń «Ǵylym týraly» zańyna sáıkes ǵylymı jobalar men granttar arqyly qarjylandyrý tek ǵylymı jetekshiniń bastamasy men basqarýymen júzege asyrylatyny eske salyndy. 2020 jyldan beri Aı men planetalar fızıkasy zerthanasynan nebári 3 granttyq ótinim berilgen, ókinishke qaraı, barlyǵy sátsiz boldy. Al 2023 jyldan beri múlde joba usynylmaǵan. Sol ýaqyt aralyǵynda ınstıtýttyń ózge zerthanalary 40-tan astam ótinim berip, óz qyzmetterin qajetti qural-jabdyqtarmen jáne jalaqymen qamtamasyz etip otyr. 2018 jyldan beri Teıfel zerthanasynyń qyzmetkerleri Scopus, Web of Science halyqaralyq derekqorlaryna kiretin reıtıngtik jýrnaldarda ǵylymı maqala jarııalamaǵan. Zerthana ınstıtýt ishilik semınar ótkizbegen, el ishindegi nemese sheteldik konferenııalarǵa qatyspaǵan. Sońǵy 30 jyl ishinde birde-bir aspırant ne PhD doktorantty daıyndamaǵan», – dedi mınıstrliktiń baspasóz hatshysy.
Aıtýynsha, zerthana qyzmetkerleri ınstıtýttyń ǵylymı jáne qoǵamdyq ómirine aralaspaıdy.
«2025 jyldyń 4 naýryzyda AFIF dırektorynyń atyna Nablıýdatorlyq astrofızıka bóliminiń jetekshisi A.V. Serebrıanskııden (atalǵan zerthana osy bólimge qaraıdy) qyzmettik jazba kelip tústi. Onda joǵaryda atalǵan máseleler naqty kórsetilgen. Kezdesý barysynda ınstıtýt dırektory Teıfelge zerthanany qysqartyp, Nablıýdatorlyq astrofızıka bólimi quramynda jumysyn jalǵastyrýdy, sondaı-aq jeke jumys orny usynylatynyn aıtty. Alaıda V.G. Teıfel jáne onyń eki áriptesi – Harıtonova G.A. (88 jasta) jáne Fılıppov V.A. (76 jasta) bul usynystan bas tartty», – dedi Berkinbaev.
Osyǵan baılanysty Qazaqstannyń Eńbek kodeksiniń 52-baby 1-tarmaǵy 24-tarmaqshasyna sáıkes, bul qyzmetkerlerge eńbek shartynyń buzylatyny týraly habarlamalar tabystalǵan. Olar bul habarlamalarmen tanysyp qol qoıǵan.
