Osydan 74 jyl buryn Qaıym Muhamedhanov ustazy Muhtar Áýezovtiń jetekshiligimen Qazaq KSR Ǵylym Akademııasynda «Abaıdyń ádebı mektebi» taqyrybynda kandıdattyq dıssertaııa qorǵaǵan edi. Bul elimiz úshin tarıhı oqıǵa boldy, dep habarlaıdy «Adyrna» tilshisi.
Ǵalymnyń eńbegi Abaı shákirtteriniń shyǵarmashylyǵyn, olardyń ádebı muralaryn saralap, qazaq ádebıetiniń tereń tarıhyn uǵynýǵa múmkindik berdi.
Odan bólek, qazaq ádebıetiniń mańyzdy kezeńderine sholý jasap, Abaıdyń aqyndyq mektebiniń jan-jaqty zerttelýine negiz boldy. Al sol kezdegi bılik tek bir ǵana ıdeologııa – marksızm-lenınızm mektebin moıyndaǵan edi.
Dıssertaııany qorǵaý barysynda, dıssertaııalyq jumysty qorǵaǵannan keıin de ǵalym men onyń ustazy Muhtar Áýezovke qatysty gazet betterinde qaralaýshy materıaldar jarııalanǵan bolatyn. Komıssııa quramy «Bul dıssertaııa ǵylymǵa qarsy ustanymda jazylǵan» degen pikirdi alǵa tartty. Munyń bári Qaıym Muhamedhanovtyń 25 jylǵa bas bostandyǵynan aıyrylýyna alyp keldi.
Shekten shyqqan azaptaýlar – ystyq jáne sýyq kamera, tyrnaq astyna ıne júgirtý, basqa sý tamyzý, moraldyq qysym jáne ólim jazasymen qorqytý zertteýshiniń erik-jigerin syndyra almady. Ol «Abaı mektebi bar» degen pikirinen bas tartpady. Osylaısha qazir halyq maqtanyshyna aınalǵan Abaı mektebin saqtap qaldy.
Aıta keteıik, ǵalym 1955 jyly qamaýdan bosatylyp, tolyq aqtaldy.
