Sábetqazy NURSILA. Qazaq pen Kazak

3796
Adyrna.kz Telegram

Qazaq halqy úshin qurban bolǵan batyrlarǵa, jyrdan turǵyzylǵan eskertkish.

Avtordan

 

Biz qazaqpyz, men  qazaqpyn,

                                 sen de qazaq, ol qazaq.

Qazaq úshin otqa túsip, 

                                 janǵandar kóp mazdap-aq.

Taraýıhta attary joq, 

                                 biz bilmeıtin ne kerek,

Qaı jerden,- dep, qaı rýdan,-dep,

                                   suramańyz qazbalap.

 

Bar shyndyqty jazý úshin, 

                                 qolǵa aldym qalamdy.

Er ǵyp ósir, qul qylma,

                                 - dep, jasóspirim balańdy.

Jylnamalar jylǵasynan,

                                 jyraýlardaı jyr jazyp,

Kazaktardyń qylyshy salǵan,

                                 jazaıyn,- dep, jarańdy.

 

Batyrlar kóp qazaqta,- dep, 

                                 maqtaǵanmen bolmaıdy.

Qazaǵymnyń sany óskenmen, 

                                 batyr orny tolmaıdy.

Kóp batyrdan derek te joq, 

                                 kitap ta joq jazylǵan,

Qanmen jazǵan tarıhtardy, 

                                 bilmegeniń sol qaıǵy.

 

Ýaqyt shirkin turmaıdy ǵoı, 

                                 bir ornynda aıaldap.

Al, oqýshym keldim saǵan, 

                                 ǵasyrlardan aıańdap.

Kóne kóz bir qarııadan, 

                                 estigen osy áńgime,

Paryz sanap jas urpaqqa, 

                                 berýdi men baıandap.

2

 

Balyq aýlap erke Ertiske, 

                                 barǵan edim kóktemde.

Boztorǵaılar ánge basyp, 

                                 qoılar jatqan bókterde.

Bir qarııa mal qaıyrǵan, 

                                 jaıǵasty da  janyma,

Kózin qadap kókjıekke, 

                                 kóp qarady ótkelge.

 

Ómir-ótkel bilgenderge, 

                                 kimder jaldap ótpedi.

Qysqa aınalǵan ynjyqtardyń, 

                                 ómiriniń kóktemi.

Bolashaqty boljaı alǵan, 

                                 urpaq úshin qan tókken,

Batyrlardan, ótken kúnnen,

                                 amal qansha joq belgi.

 

Aqsaqaldyń sol bir sátte,

                                 ne jatty eken oıynda.

Júrdi me álde shejire aıtyp, 

                                 Has batyrdyń toıynda.

Bir tylsym kúsh qarııany, 

                                 tuńǵıyqqa súńgitti,

Umyttyryp bókterdegi, 

                                  jýsap jatqan  qoıyn da.

 

Tústi me eken álde esine,  

                                  jastyq shaǵy shalqyǵan.

Sulý qushyp, súısingen sát, 

                                  jan-dúnıesi balqyǵan.

Múmkin, erttep kók dónenin, 

                                  qııalmenen qalyqtap,

Saryarqamdy aralap júr, 

                                  jýsan ısi ańkyǵan.

 

Eske aldy ma jıyrma besti, 

                                  ketken kezin baǵynbaı.

Óksitti me ótken kúnder,  

                                  qalǵan qamal alynbaı.

Shaýjaıyna jabysyp ap, 

                                  jibermeıdi qarttyǵy,

Qýsa-daǵy jelge minip, 

                                  jetkizbeıdi  saǵymdaı.

 

3

Balalaryn, nemeresin,  

                                  múmkin oılap jabyqty.

Bir jumbaq jan, jany neden, 

                                  sonshamalyq qamyqty.

Qaıǵysy onyń kóp boldy ma, 

                                  álde múmkin, taýkymet,

Mańdaıyna ájimder de, 

                                  órnek salyp alypty.

 

Qııal  ketti taýdan aqqan, 

                                  ózendeı bop gúrildep.

Sol kezderi shaqyrdy álde, 

                                  qolyn bulǵap, júgir,- dep.

Duǵa oqydy, bolmasa álde, 

                                  túsiniksiz men úshin,

Qarııamyz kóp otyrdy, 

                                  óz -ózimen kúbirlep.

 

Ne oılady, neni aıtty, 

                                  estimedim daýysyn tek.

Nege sonsha qınaldy eken, 

                                  tek jaqsylyq bolsyn dep.

Dástúrmenen atalardan, 

                                  qalǵan bizge mura bop,

Sálem berdim jaqyn baryp, 

                                  «Alladan nur jaýsyn»,*-dep.

 

Sálemdi aldy aqsaqal da, 

                                  maǵan-daǵy  nur tilep.

Baq qarasyn qaraǵym,- dep, 

                                  qydyr moıynyn bursyn,- dep.

Jón surady:- Qaıdan keldiń, 

                                  qaı rýdansyń qaraǵym?

Jalǵyz kýá Ertis qana, 

                                  aǵyp jatqan búlkildep.

 

-Úsh jurtymnyń biri,- degen, 

                                  naǵashyma  kelip em.

Barqytbeldiń kúngeıinen, 

                                  qalyń Naıman elinen.

Atpen júrse bes kúndik jer, 

                                  qus qanaty talatyn,

Maǵan qymbat, siz bilmeıtin, 

                                  Urjar atty jerinen.

 

4

 

Sol bir jerde kindik qanym, 

                                  tamǵan eken tamshylap.

Keldim munda shyndyq izdep, 

                                  tulparymdy qamshylap.

Babalardan bir derek bar,

                                  sony aıtpaq naǵashym,

Tarıhtardyń qoınaýynan, 

                                  kórsem shirkin arshyp ap.

 

Uly babam aq patshaǵa, 

                                  qarsy shyqqan taısalmaı,

Tursa eken,- dep, qazaǵymnyń, 

                                  shańyraǵy shaıqalmaı.

Itjekkende, Sibirde óldi, 

                                 -Qul bolma,- dep, basqaǵa,

Bir ǵasyrdaı bar shyndyqty, 

                                 júrdik bizder aıta almaı.

 

Al, atammyz bolys bopty, 

                                 Baqty degen aýylda.

Aqtas degen jaılaýy eken, 

                                 Tarbaǵataı taýynda.

Qyzyldar kep qyrǵyn salyp,

                                  Qytaı asyp ketse de,

Ol jaqta da qaraılasqan, 

                                  týǵan-týys, baýyrǵa.

 

Qytaıda onyń zıraty da, 

                                  izdep biraq tappadyq.

Qarasaq ta ol jaqta biz, 

                                  muraǵatty aqtaryp.

Halyq jaýy degen atpen,

                                  ultshyldarym sottalsa,

Egemendi el bolǵan soń, 

                                  jatyr mine aqtalyp.

 

Kezder bolǵan marqasqalar, 

                                 sebepsizden sorlaǵan.

Zar zaman bop aspanymdy, 

                                 qaıǵy bulty torlaǵan.

Basqalarǵa basty ımegen,

                                 babalarǵa óleńnen,

Bir eskertkish ornata alsam, 

                                 erlikke teń sol maǵan.

 

5

-Páli,- dedi aqsaqal da, 

                                 myna sózge marqaıyp.

-Bilmegen soń tarıhyńdy, 

                                 júre almaısyń shalqaıyp.

Sátbek atty batyrdyń men, 

                                 urpaǵy edim balam-aı.

Jaza almaımyn amal qansha, 

                                 qaldym mine qartaıyp.

 

Aqsaqal da tanysqan soń,

                                 aǵytty áńgime bulaǵyn.

Talaı shyndyq estigenge, 

                                 qanyq boldy qulaǵym.

Aýylym meniń «kazak qyrǵan», 

                                 jerde,- degen kezde men,

Nege solaı atady, - dep, 

                                 aqsaqaldan suradym.

 

-Jas ekensiń sóz uǵarlyq, 

                                  balam saǵan ne deıin.

Tyńdasańyz bolǵan tarıh, 

                                 biraz syrlar tógeıin.

Kópten beri sheshilmep em, 

                                 aqtaraıyn bir shyndyq,

Aıtpaıyn,-dep, júrsem-daǵy, 

                                 búlkildeıdi kómeıim.

 

Sol  bir jerdi «kazak qyrǵan»,

                                   - dep ataıdy bilip qoı

Ańyz emes, bolǵan tarıh,   

                                   qulaǵyńdy túrip oı.

Balyqshysyń, múmkin aqyn, 

                                   baıandaıyn qaraǵym,

Sol kezderde, sol zamanda, 

                                   kazak salǵan búlik qoı.

 

Kezder bolǵan erkin júrgen, 

                                   qazaqtan baq taımaǵan.

Myńǵyraǵan malymenen, 

                                   baıtaq jerdi jaılaǵan.

Sol zamannyń batyrlary, 

                                   erekshe bop týylyp,

Namys úshin janyn qıyp, 

                                   basyn oqqa baılaǵan.

 

6

Kóregen bop aqsaqaldar, 

                                    bolashaqty boljapty.

Baq daryǵan qazaǵymdy, 

                                    Qydyr-ata qoldapty.

Ámeńgerlik joldy ustap, 

                                    baǵynǵan soń halaıyq,

Jetim degen, jesir degen, 

                                    túsinik te bolmapty.

 

Handarymyz bir jarǵymyn, 

                                    basqarypty halyqty.

Sharıǵattan kóp ereje, 

                                    basshylyqqa alypty.

Bereke men tynyshtyqtyń, 

                                    ornaǵany sonshama,

Bolztorǵaılar qoı ústinde, 

                                    jumyrtqalap qalypty.

 

Sol tynyshtyq buzylypty,

                                    kazaktar kep aýylǵa.

Araq-sharap ala kepti, 

                                    tynysh jatqan qaýymǵa.

Mas bolǵandar qyzdy kórse,

                                    qyzartqan soń kózdirin,

Qyz – kelinshek kúdik alyp, 

                                    shyǵa almapty saýynǵa.

 

Atamany Ermak degen, 

                                   kelgen munda Sibirden.

Qazaǵymnyń baılyǵyna, 

                                   kózin qadap úńilgen.

Qulqynnyń quly bolǵan, 

                                   jaldamaly kazaktyń,

Máńgilikke osy jerde, 

                                   qalatynyn kim bilgen.

 

Sátbek atam osy aýyldyń, 

                                    ańshysy edi surmergen.

Bireýlerge jalshy bolmaı, 

                                    ańshylyqpen kún kórgen.

Toqaly menen báıbishesin, 

                                    qazaq úıde qaldyryp,

Jasybaıdan qulja atyp, 

                                    oralatyn júldemen.

 

7

Qansha kedeı bolsa – daǵy, 

                                    kórmepti ol bas uryp.

Ar-ujdany eshbir jerde, 

                                    kórgen emes basylyp.

Jas toqalyn zorlamaqshy, 

                                    bolǵan kezde oraldy,

Qolańsasy qolqa jarǵan, 

                                    Ermak degen basynyp.

 

Mundaı sumdyq qulaq estip,

                                    tipti kózi kórmegen.

Qars aıryldy kókiregi de, 

                                    yza- namys kernegen.

Basyn shaýyp tastaý kerek, 

                                    eski dástúr boıynsha,

Mundaı qorlyq kórý degen, 

                                    teń bolady ólgenmen.

 

Dala zańy sondaı qatal, 

                                    ádil bolǵan biraq ta.

Talaı pende shydamaǵan, 

                                   taǵdyr salǵan synaqqa.

Qasym – hannyń qasqa joly, 

                                    Jeti jarǵy jáne de,

Jaýap bergen sheshilmeıtin, 

                                    osyndaı bir suraqqa.

 

Osyny oılap sóz sóıledi, 

                                     qańǵyp kelgen kazakqa:

-Qandaı qazaq shydap turar, 

                                     mynaý bolǵan mazaqqa.

Bul jalǵanmen jalǵap turǵan, 

                                    jibińdi men kesemin,

Qınamaımyn tipti seni, 

                                   túsirmeımin azapqa.

 

Qazaǵymda qyzdar kóp qoı, 

                                   toqal maǵan tabylar.

Mazdap jatqan jalyn sónse,

                                   qaıtip qaıta jaǵylar.

Kerdeń tartqan keýdeńdegi,

                                   basyńdy men almasam,

Qaldyqtaryń qalsa eger, 

                                   keıin taǵy qaǵynar.

 

8

Men de ermin eńiregen, 

                                  halyq qamyn jegen em.

Biraq sendeı kinásizdi,

                                  zarlatqam joq degenmen.

Sasyq teke sekildenip, 

                                   sapsıǵanmen saqalyń,

Qoshtasady aqymaq basyń, 

                                   keýdeńdegi deneńmen.

 

Beldeýdegi qylysh tústi, 

                                   osy sátte oıyna.

Paryzdy óte,- dep, atasy, 

                                   ilip ketken moınyna

San ǵasyrlar budan buryn, 

                                   bul qylyshpen babasy,

Kázzápterdyń basyn alǵan, 

                                   Arǵyn-ózen* boıynda.

 

Sol qylyshty batyr aldy, 

                                   yza-kekpen qolyna.

Jyǵaıyn,- dep, basynǵandy, 

                                   ózi qazǵan oryna.

Ermak taǵy batyr edi , 

                                    jaý jasqaıtyn aıbyny,

Qoshtasaryn bul jalǵanmen, 

                                    kesh túsindi soryna.

 

Eki aıaqtan alshań basyp, 

                                   turdy kazak taltaıyp.

Qoldan kelse qylyp al,- dep, 

                                   turǵandaı ma shalqaıyp.

Qynnan shyqqan almas qylysh, 

                                    qan saǵynǵan talaı jyl,

Shapqan kezde atamandy, 

                                    qulady ol jantaıyp.

 

Aq patshany arqalanyp, 

                                     júrgen kazak jaldanyp.

Jyǵylsa da túregeldi, 

                                     sasyq keýde pańdanyp

Qaıqy qylysh jarq etkende, 

                                     jerge túsip domalap,

Bul qalaı,- dep, denesiz bas,

                                     kete bardy tań qalyp.

 

9

Sondaı, qalqam bir oqıǵa. 

                                      bolǵan eken óńirde.

Al, babamyz namys úshin, 

                                      basyn tikken ólimge.

Kazaktardyń basyn alǵan, 

                                      tarıhymnyń kýási,

Sol qylyshy babamyzdyń, 

                                      iliýli tur tórimde.

 

Shegindirsek artqa qaraı, 

                                      ótken biraz ǵasyrdy.

Basqa elge qul bolǵandar, 

                                      kórsetpedi – aý asyldy.

Qazaǵymnyń dalasynda, 

                                      bolǵan barlyq shyndyqty,

Basqa jerge tyǵyp bizden, 

                                      muraǵatqa jasyrdy.

 

Qabanbaıdaı, Bógenbaıdaı, 

                                      batyrlarym qanshama,

Bala kezden sol jyrlardy, 

                                      tyńdap óstik tamsana.

Minbelerge shyǵyp alyp, 

                                      dushpan joqta er bolyp,

Al, bireýler;- Batyrmyn,- dep , 

                                      ózeýreıdi sonshama.

 

Otar bolǵan basqalarǵa, 

                                      ómir-baqı qor bolar.

Arlandarym qoıan bolsa, 

                                     dalam qalaı qorǵalar.

Eshqashanda eshbir jerde, 

                                     namysyńdy jiberme,

Arystandy qoı basqarsa, 

                                     arystandar qoı bolar.

 

Qııametti aıtsam eger.

                                     kótere almas qyryq qul.

Bar bolmysty zerek kóńil, 

                                     aıtpaı bárin uǵyp tur.

Qazaq kórgen qorlyq azdaı,

                                     Polıgon,-dep atalyp,

Abaı atam týǵan jerde, 

                                     bomba jardy qyryq jyl.

 

10

Batyrlardyń urpaǵy edi, 

                                     Sátbek atty esilim.

Jazyp ketken jadymyzǵa,

                                      qashap turyp esimin.

Al, osymen támám bolsyn, 

                                     kazak qyrǵan batyrmen,

Jamaı alman tarıhymnyń, 

                                     jyrtyǵy men tesigin.

 

Syn saǵaty týǵan sátte,

                                     bir qadam da sheginbe.

Namys ushin, Otan úshin, 

                                     basyńdy tik ólimge.

Tómen etek bir áıeldiń,

                                     namysy dep qaramaı,

Bar qazaqtyń namysy dep,

                                     bilý kerek teginde.

 

Dep,-aqsaqal bir kúrsinip, 

                                     shaqshasyn ap qolyna.

Umyt bolǵan has batyrdy, 

                                     esine aldy toryǵa.

-Sender túgil biz bilmeımiz, 

                                     qaıteıin-aı qaraǵym,

Bir tarıhshy sóz jazbady, 

                                     qazaǵymnyń soryna.

 

Talaı jerdi aralattym, 

                                     tarıh  atty qaıyqpen.

Ótken sondaı bir zamandar, 

                                     jalshysy men baıy teń,

Áńgimemen baıqamappyz,

                                     kún de eńkeıip qalypty,

Qaıtaıyn ,- dep, turdy ornynan, 

                                     aqsaqalym baıyppen.

 

Men de qaldym jaǵalaýda, 

                                     tereń oıǵa kómilip.

Jas júregim tebirenip, 

                                     jyladym bir egilip.

Buryn-sońdy óleń jazyp, 

                                     kórmesem de o toba,

Osy jyrlar kelip qaldy, 

                                     kómeıime tógilip.

 

11

Quldyq sezim, quldyq sana, 

                                     qalaı odan saqtandyq.

Kazak atyn maqtan etsek, 

                                     naǵyz  qudaı atqandyq.

Qany suıyq sol kazakqa, 

                                     eskertkish te ornatyp,

Aqsý atty qalamyzda, 

                                     qul bolǵandy maqtan ǵyp.

 

Naǵyz hannyń tukymdary, 

                                     basty eshkimge ımegen.

Jaýlasa da jarty álemdi, 

                                     din-dástúrge tımegen.

Kazaktardy qalqan qylǵan, 

                                     knıazdiktin barlyǵyn,

Shyńǵys – hannyń urpaqtary, 

                                     úsh ǵasyrdaı bılegen.

 

Shyńǵys dese jarty alem, 

                                     bórkin sheship tastaıtyn.

Bilip júrsin urpaqtarym, 

                                     batyrlar kim, qaskóı kim.

Qaryzdan da qutylar ek, 

                                     sol babaga ornatsaq,

Bir eskertkish ortasynan, 

                                     oıyp turyp Máskeýdiń.

 

Namys oty bir óshken soń, 

                                     qaıta jaǵý bolar muń.

Sol namystyń qaıdan bildik, 

                                     qaıda baryp qonaryn.

Jeltoqsanda muz aıdynda, 

                                     Qaırattaǵy bula kúsh,

Has batyrdyń erliginiń, 

                                     sarqynshaǵy bolaryn.

 

Seksen alty sol keshinde, 

                                     tuǵyrda túlep qyranym,

Bas kóterdi qul bolmasqa, 

                                     Qaırat atty ulanym,

Suńqar tektes sol batyrym,

                                     ólgen kezde naqaqtan,

Estigende sóz taba almaı, 

                                     únsiz turyp jyladym.

 

12

Basqa bireý, basqa tilde, 

                                     basqarǵanǵa tózbedi.

Esine álde tústi me eken, 

                                     Sátbek – baba kezderi.

Basy túgil, tizesin de, 

                                     ımeı ketken ulannyń,

Júregimde jazýly tur, 

                                     aıtyp ketken sózderi;

 

-Ádilettik meniń jolym, 

                                     oǵan kámil senemin.

Men bir butaq, aman bolsyn, 

                                     qazaq atty emenim.

Erkek toqty qurbandyqqa,

                                     shalynady qashanda,

Bar qylmysym ultty súıdim, 

                                     ultym úshin ólemin.

 

Umytpadym qaıda júrsem, 

                                     qazaq degen zatymdy.

Tý ettim  men namysyma, 

                                     kazak qyrǵan batyrdy,

Halqym úshin ólip ketsem, 

                                     arman bolmas mende de,

Tarıhyma qanmen jazam, 

                                     Qaırat degen atymdy.

 

Táńir bergen myna ómir, 

                                     sorym ba, álde baǵym ba.

Jan berseń de sorly bolyp, 

                                     basqalarǵa baǵynba.

Eńbektegen balamyzdan, 

                                     eńkeıgen sonaý aqsaqal,

Osy aıtqan sózderimdi, 

                                     jazyp alsyn jadyna.

 

Aqtyq sózi osyndaı bop,

                                     ketti kelmes kóshimen.

Qoshtasa almaı anasymen, 

                                     týǵan-týys, dosymen.

Qaırat jaıly dastan jazsa,

                                     qalar edim men-daǵy,

Bir eskertkish kórgendeı bop, 

                                     tarıhymnyń tósinen.

 

13

Jantyq bolǵan aqyndarǵa, 

                                     talaı batyr ókpeli.

Sátbek batyr qazaǵymnyń , 

                                     qyrany edi kóktegi.

Kazak-orys, úsh áripti, 

                                     keýdesimen qarsy alǵan,

Batyr jolyn jalǵastyrǵan, 

                                     Qaırat syndy kók bóri.

 

Shyndyq izdep, Qabdesh, Muhtar, 

                                     talaı tańdy atyrdy.

Al bireýler:- Tarıh joq,- dep,  

                                     basymyzdy qatyrdy.

Qurdymdarǵa ketip dálel, 

                                     barmaq qalyp shaınaýda,

Qoldan tarıh jasaǵandar, 

                                     mansap úshin satyldy.

 

Jaý joq kezde batyrlar kóp, 

                                     talaspaǵyn olarmen.

Búgin  batyr taba almadym, 

                                     renjimeımin oǵan men.

Jaýǵa shaýyp atoılaǵan,

                                     qazaǵymnyń qyzdary,

Sátbek syndy Batyr týsa, 

                                     atqosshysy bolar em!!

 

Sógilmesin irgeń seniń,

                                     qazaq atty ulysym.

Umytpańyz halqym meniń, 

                                     Sátbekterdiń uly isin.

Beıkúná el qyrǵyn kórmeı, 

                                     bolashaqta qazaǵym,

Tek mýzeıden kórse deımin, 

                                     kazaktardyń qylyshyn.

 

Biz bilmeıtin aldymyzda,  

                                     qıyndyqtar tur taǵy, 

Oılap ketsem kóp bolǵan ǵoı, 

                                     tarıhymnyń bultaǵy.

Muny jazǵan bilgiń kelse, 

                                     Shyńǵys-handaı batyrdyń,

Amalsyzdan aqyn bolǵan, 

                                     jıyrma altynshy urpaǵy.

 

* «Allanyń nury jaýsyn», –  arabtyń «Assalaýmýǵaleıkým», -sóziniń qazaqsha             balamasy.

* Arǵyn-ózen – sibirdegi qazirgi Argýn ózeni.

 

Tamyz  2007 jyl

Ekibastuz qalasy.

 

KÓShPENDILER KERÝENI

 

Kóshpendiden, kók bóriden, tartyp tarıh  arbasyn.

Keń peıildi, ǵun  urpaǵy, tapqan sodan jalǵasyn.

Kodeksin Qumandardyń, -Qul bolma,- dep, basqaǵa,

Kúlteginniń tastarynda, salǵan eken tańbasyn.

 

Kerýlenim, kúnshyǵysym, tyrnap eski jarany.

Kúnderimnen qul bop ótken, tazartaıyn sanany.

Kezderimdi saǵyndyryp, qııalmenen sharyqtap,

Kók bóriniń izi qalǵan, aralaıyn dalany.

 

Kóne saqtan, batyrlardan, tarıh jeli esedi,

Kindikterin qylyshpenen kesken eken desedi.

Kúmbezderi kók tiregen saraılardan artyq qyp,

Kıiz úıdi oılap tapqan babalaryń keshegi.

 

Kil batyrlar qurysh keýde, bılik aıtsa tuǵyrdan.

Kisimsigen búkil batys, júk artyna tyǵylǵan.

Káp taýynan kelgen sulý, kelin bolyp babama,

Kezder bolǵan tarıhymda, quda kelgen Qyrymnan.

 

Kórsetpedi qul bolǵandar, bastan ótken tarıhty

Kereksiz bop kón terideı, muraǵatta qalypty.

Kúńgirt tartqan ótkenińe, sham jaǵaıyn aǵaıyn,

Keleshekke barar urpaq, kórsin naǵyz jaryqty.

 

Keregeńnin jel kótergen, japtym talaı etegin.

Kelekesin, kóp mazaǵyn, kórmesin dep shet eldiń.

Kún astynda kóshpendiler, toıyń bolsa eger de,

Kúreń minip kúldirletip, men de kelip jetermin.

 

Kúz

 

Kók dónendeı jele jortyp  búlkildep.

Kelip jetti kúz kúnderi birtindep.

Kúzektegi malshy aýyldy mazalap,

Kún kúrkirep, jańbyr jaýdy sirkirep.

 

Kúreńqabaq kún de ketti salqyndap.

Kók júzinde jasyn oınap jarqyldap.

Kerýenbasy sekildenip qyrkúıek,

Kele jatyr yzǵar, sýyq artyp ap.

 

Kúrsindirip qulan jortqan dalany.

Kerýen tartyp qustar qaıtyp barady.

Kókoraı bel saǵymdaı bop sarǵaıyp,

Kelmes kúnder artyna bir qarady.

 

Kóleńke de kúnnen - kúnge qysqaryp.

Kirbiń tartqan kóńilderge muń salyp.

Keler jyly oralar,- dep, tyrnalar,

Kózimenen shyǵaryp sap tur halyq.

 

Kimder bilgen, kimniń qaıda turaǵy.

Kóp eken ǵoı bul tylsymnyń suraǵy.

Ketken jazdy shyǵaryp sap qara kúz,

Keıýanadaı qolyn bulǵap tur áli.

 

 Jaz

 

Jańbyrdyń kúmbirine qulaǵyn sap.

Jaz keldi kóktem- qyzdy  shyǵaryp sap.

Japyraqtan móldirep jas tamǵanda,

Janaryna jas sulýdyń turady uqsap.

 

Jarqyldap jasyn oınap aýyq - aýyq.

Jóńkilip bult kóshedi qyrdan aýyp.

Jel soǵyp, jýsan ısi murynǵa ursa,

Juparynan qalasyń rahat taýyp.

 

Jadyrap kún de shyqty bultty sógip.

Jarqyrap, jer júzine  nuryn tógip.

Jylynyp kún nuryna bıik shyńdar,

Jatady qyzdyrynyp nardaı shógip.

 

Jaılaý keshin saǵynbas qandaı pende.

Jańǵyrtyp taýdyń ishin ıt úrgende.

Jaıbaraqat dem alar qoıshy qaýym,

Jamyratyp qozy - laǵyn jasyl belde.

 

Jyltyldap sý aǵady jylǵalardan.

Jaıbaraqat qalmaıdy turǵan adam.

Jemis - jıdek ósirip baý - baqshada,

Jeńgeler de jumystan qur qalmaǵan.

 

Jasyl jelek jaıqalsa jer betinde.

Jumyr jerdiń kóz toımas kelbetine.

Jymyńdaǵan juldyzy kók aspannyń,

Júz qubylyp oınaıdy kól betine.

 

Jaǵajaıdyń saǵynyp kók quraǵyn.

Jastyǵymdy eske alyp kep turamyn.

Jasytpa, - dep,  aqyndy kúz kelgende,

Jalynyp Jaratqannan kóp suradym.

 

 Kóktem

 

Kóktem kelip jerdiń júzi qulpyrdy.

Ketken qustar qaıta oraldy byltyrǵy.

Kókqutanǵa úırek, qazdar qosylyp,

Kóldiń basy ánge ulasty birtúrli.

 

Kókoraımen kómkerildi  jer beti.

Kóz toımastaı ózgeripti  kelbeti.

Kún nurynan býsanǵanda qara jer,

Kórinbeıdi tuman basqan el sheti.

 

Ketken kezde aspan jylap eńkildep.

Kirpiginen jas tamady móltildep.

Kúrek - ketpen qoldan túspeı uzaq kún,

Kóshe boıyn sý basqanda kólkildep.

 

Kókqasqanyń shopan tartyp aıylyn.

Kúngeı jaqtan izdep ketti jaıylym.

Kekilderin jelpildetken kóp bala,

Keltelepti jal - quıryǵyn taıynyń.

 

Ketken kúnder kórsetpeıdi qarasyn.

Kelgen kóktem emdemese jarasyn.

Kúńgirt tartqan bal dáýrenniń bal kúni,

Kókjıekte saǵym bolyp barasyń.

 

Ketken qysqa ókpe, nazym joq meniń.

Kesh túsindim bul jalǵannyń ótkenin.

Kúlki bolmaı  basqalarǵa qazaǵym,

Kórse eken keler jyldyń kóktemin.

 

Kúlimdeıdi kók aspanda nurly kún.

Kóppen bolsyn kóktem kelse tirligiń.

Kókjıekke kózin tigip, baǵdarlap,

Kók bóriniń tuqymdary tur búgin.

 

Qys

 

Qoshtasyp qara kúzben jańbyr tókken.

Quba bel muńaıady, bulttar shókken.

Qýaryp qyltıǵan shóp, qustar qaıtyp,

Qaıyń, tal japyraqsyz sáni ketken.

 

Qonaq bop qys ta keldi saǵyndyryp.

Qubylysty bir ózine baǵyndyryp.

Qarbalasta qansonarǵa shyǵa almaı,

Qalady keı ańshynyń saǵy synyp.

 

Qasqyr soǵyp, qaqpanmen qoıan alǵan.

Qyzyǵyna babalarym toıa almaǵan.

Qanshama zaman shirkin ózgergenmen,

Qazaqtyń bul dástúrin joıa almaǵan.

 

Qıqý kútip kóldeneń beleń jatyr.

Qansonardyń tarıhy tereń jatyr.

Qos - qostan tazy ertip jas jigitter,

Qyrbaq qardan iz kesip kele jatyr.

 

Qaljyńmenen jarasyp oıyn - kúlki.

Qors etip úrikti kenet mingen jylqy.

Qorym tasty betke alyp tura qashty,

Quıryǵy sala qulash qyzyl túlki.

 

Qý túlki salǵanmenen bultalaqqa.

Qumaılar qýyp tyqty bir tarapqa.

Qanjyǵasyn maılaǵan ańshylarmen,

Qaıtaıyq bizder endi qystaq jaqqa.

 

Qýnasa jan - janýar qarǵa aýnap.

Qarsaq júr qyr basynda tyshqan aýlap.

Qoı qoranyń jyrtyǵyn jamaıyn dep,

Qoıshy baıǵus búrseńdep qamys baýlap.

 

Qaramaı qatyny men jas balaǵa.

Qamysyn tasyp aldy tas qoraǵa.

Qarasha aıy qubyldy aıaq asty,

Qutyryp qystyń basy bastalarda.

 

Qys jaıly bolǵanymen bastabynda.

Qupııasy biz bilmeıtin  astarynda.

Qart quda Abaı aıtqan qaǵynady kep,

Qar jaýyp, boran turyp qas qaǵymda.

 

Qoı yqty serke bastap quba túzge.

Quryq ap qoıshymyz da tústi izge.

Qaıyryp bir shatqalǵa túsirdi ázer,

Qas qaraıyp qarańǵy túsken kezde.

 

Qarys azý dem berip baraqtarǵa.

Qaıta - qaıta duǵa oqyp Jaratqanǵa.

Qudaı qoldap qoıshymyz aman – esen,

Qystaǵyna oraldy tań atqanda.

 

Qydyr qonar irgeńe baq qonarda.

Qasqa aıǵyrdy baılatyp at qorańa.

Qońyrqaı ǵumyr keshken qalyń qazaq,

Qaıta endi adaspasyn «Aq boranda».

Pikirler