«Aq jol» dempartııasy úı janyndaǵy dúkender qaýymdastyǵynyń ótinishi boıynsha osy shaǵyn bıznes sektorynyń 200-den astam ókiliniń qatysýymen beınekonferenııa ótkizdi.
Qatysýshylar arasynda Almaty, Taldyqorǵan, Qonaev, Aqtóbe, Petropavl, Astana, Qaraǵandy qalalarynyń kásipkerleri boldy. Talqylaýdyń negizgi taqyryby salyq zańnamasyndaǵy aldaǵy ózgerister, atap aıtqanda, QQS-tyń 20%-ǵa deıin kútiletin ósýi, QQS boıynsha tirkeý shegin jylyna 15 mln teńgege deıin tómendetý jáne osyǵan baılanysty ShOB úshin kútiletin saldary boldy.
Kásipkerler ózderiniń QQS tóleýshiler qataryna qosylyp, bul salyqtyń kúrt ósýine alańdaýshylyq bildirdi, bul olardyń dúkenderine qaýip tóndiredi. Bul taýarlardyń qymbattaýy men paıdanyń tómendeýine ǵana emes, sonymen qatar bilikti býhgalterlerdi tartý qajettiligine ákeledi. Mundaı mamandardyń jalaqysy 300 myń teńgeden bastalady, bul keıbir kásipkerler úshin olardyń bir aıdaǵy búkil taza tabysy bolyp tabylady.
Osyǵan baılanysty E.Qazaqbaev barlyq kásipkerlerge Astanaǵa kelip, QQS ósimine qarsy partııanyń alańynda brıfıng ótkizýdi usyndy.
Jıynǵa qatysýshylardan baıbalamǵa salmaı, máseleni teriske shyǵarýdan góri is júzinde sheshý joldaryn talqylaý suraldy.
Sóz sóılegen Aıgúl Bekova, Raýshan Shıleeva, Gúljan Bozymbaeva, Sholpan Quraqova, Edil Qazaqbaev «Aq jol» dempartııasy depýtattaryna úı janyndaǵy dúkenderge arnaıy salyq rejımin qaıtarý múmkindigin qarastyrýdy usyndy. Bul úshin saýda dúkenderiniń qyzmetin (aýdany 100 sharshy metrge deıin) bólek OKED sanatyna jáne bólshek saýda jelileri men saýda ortalyqtarynan bólýdi usyndy, bul olarǵa ońaılatylǵan salyq rejımderin, onyń ishinde patenttik salyq salýǵa kóshý múmkindigin qoldanýǵa múmkindik beredi.
Taǵy bir mańyzdy másele – birqatar taýarlarǵa mindetti tańbalaýdy qoldaný jáne áleýmettik mańyzy bar halyq tutynatyn taýarlardyń 19 ataýynan turatyn tizbege ákimdikterdiń baqylaýy. Kásipkerler naqty retteý krıterııleriniń joqtyǵyn aıtyp, bul baqylaýshy organdarǵa osy normalardy keń aýqymda qoldanyp, jumysqa únemi aralasýǵa jáne zańnamada kózdelgennen áldeqaıda keń taýarlar tiziminiń baǵasyn tekserýge múmkindik beretinin atap ótti.
Kásipkerlerdiń aıtýynsha, alkogoldik jáne temeki ónimderin satýǵa baılanysty zań buzýshylyqtardyń oryn alýy úshin júıeli túrde arnadatatyn ýchaskelik ınspektorlardyń áreketteri bólek taqyryp boldy. Atap aıtqanda, jasóspirimder nemese basqa da tulǵalar ýchaskelik polıııa qyzmetkerleriniń basshylyǵymen tyıym salynǵan taýarlardy satyp alýǵa árekettenetin maqsatty arandatýshylyq áreketterge qatysty shaǵymdar túsken.
Beınekonferenııaǵa qatysýshylar mundaı tekserýler kóbinese birneshe jalǵan satyp alýshylardy tarta otyryp, tizbekteı júrgiziletinin, bul bızneske maqsatty qysym jasaý týraly pikir týdyratynyn atap ótti. Kásipkerlerdiń aıtýynsha, bul áreketter quqyqbuzýshylyqty retteýdiń naqty kórinisin burmalaıtyn, anyqtalǵan zań buzýshylyqtar sanyna qatysty joǵarydan berilgen buıryqtar aıasynda júzege asyrylýda.
Arandatýshylyqqa tyıym salý jáne mundaı faktilerdi buzýshylyqtyń jol berilmeıtin dáleli retinde qarastyrý týraly usynys jasaldy.
Myńdaǵan ónim ataýlarymen jumys isteý kezinde sózsiz týyndaıtyn kishigirim buzýshylyqtar úshin aqylǵa qonymsyz aıyppuldar ótkir máselelerdiń biri bolyp tabylady.
Almatylyq kásipkerler basqa óńirler men Astana, Shymkent qalalarynda 2-3 paıyzǵa deıin tómendese de, óz qalalarynda bólshek salyq mólsherlemesi 4 paıyzdy quraıtynyna narazylyqtaryn bildirdi. Qala kásipkerleri dál osyndaı tómendetýdiń qajettigin alǵa tartyp otyr.
Osy ótinishterdi jáne shaǵyn kásipkerliktiń basqa da máselelerin Almaty qalasy bıliginiń nazardan tys qaldyrýy týraly shaǵymdar aıtyldy: qatysýshylardyń aıtýynsha, Kásipkerlik jáne saýda basqarmasy, sondaı-aq basqa da baqylaýshy organdar birneshe ret kezdesýlerge shaqyrylǵan, biraq másele ekonomıkanyń osy sektoryndaǵy on myńdaǵan sýbektilerdiń quqyqtary men múddeleri jóninde bolsa da olar kásipkerlermen dıalogtan jaltaryp otyr.
Sonymen qatar, banktik komıssııalardy eskere otyryp, kásipkerlerdiń shyǵyndaryn qosymsha ulǵaıýyna ákeletin mobıldi tólemderge monıtorıng júrgizý máselesi talqylandy.
Kásipkerler jergilikti dúkenderde urlyqtardyń kóbeıip bara jatqanyn da aıtty. Urlyq ústinde ustaǵanymen, polıeıler tıisti shara qoldanbaı, qylmyskerler jazasyz qalýda. Sonyń saldarynan dúken ıeleri mundaı urylardy ustaǵan kezde polıııaǵa habarlasýdy qoıǵan, olarǵa shara qoldanbaǵasyn, urylar sol kúni-aq qasaqana qaıta keledi.
Áńgimelesýshilerdi tyńdap, «Aq jol» demokratııalyq partııasynyń atynan saıası baǵdarlamamyzǵa sáıkes biz ekonomıkany lıberaldy retteýdi ustanamyz dep sendirdim. QQS-ty 20%-ǵa deıin kóterýge qatysty, barlyq talqylaý áli alda dep esepteımiz.
Bul málimdemeni vıe-premer orynbasary S.Jumanǵarın jasady, biraq Prezıdent Q.Toqaev salyq reformasyn júrgizý qajettiligin maquldaı otyryp, sonymen birge úkimetke bul máseleni retteýdi tapsyrdy.
Sondyqtan qazir Májiliste talqylanyp jatqan Jańa kodeks jobasyna úkimet naqty túzetýler engizbeıinshe, qandaı da bir qorytyndy jasaýǵa áli erte.
«Aq jol» frakııasy depýtattarynyń ustanymyna keletin bolsaq, biz jeke tulǵalarmen jasalatyn mámileler boıynsha bólshek saýda salyǵyn (V&S) qazirgi qalpynda saqtaýdy talap etemiz, onyń ústine ony zańnamalyq turǵydan 4-ten 2 paıyzǵa deıin tómendetýdi usynamyz (degenmen, memlekettik organdar men parlamenttik jumys tobynyń birqatar depýtattary bul usynysqa tabandylyqpen qarsylyq tanytyp otyr).
Olaı bolǵanda QQS-tyń ósýi dúkenderge, qoǵamdyq tamaqtaný oryndaryna jáne basqa da mıkro jáne shaǵyn bızneske áser etpeıdi.
Zańdy tulǵalarmen (V&V) mámilelerde bıznestiń ózi QQS tóleýge múddeli, óıtkeni salyqtyń esepke jatqyzylǵan bóligi paıda bolady.
Sonymen qatar, 2011 jyldan bastap «Aq jol» dempartııasy halyqtyń áleýmettik ál-aýqatyna áser etetin tutyný taýarlary (azyq-túlik, kıim-keshek, dári-dármek, aýyl sharýashylyǵy jáne aýylsharýashylyq ónimderin qaıta óńdeý) ne tolyqtaı QQS-tan bosatylýy kerek, ne 0-5% eń tómengi mólsherleme boıynsha salyq tóleýi kerek dep QQS-ty salalyq saralaý qajettiligin únemi alǵa tartyp keledi.
Mashına jasaý, turǵyn úı salý, IT-tehnologııalar jáne ınnovaııalyq salalar sııaqty basym sektorlarda da 6-8% tómendetilgen mólsherleme qoldanylýy kerek.
Tıisti túzetýler Úkimettiń QQS kóterý týraly málimdemesinen buryn Májilistiń jumys tobyna jiberilgen bolatyn.
Al boljamdy ózgeriske baılanysty salalyq mólsherlemelerdi engizý jónindegi bastamamyz odan da ózekti bola tústi.Sondaı-aq, patenttik salyq salý nusqasyn talqyladyq, onda qoldanystaǵy júıe (jyl saıynǵy aınalym 15 mıllıon teńgege deıin, basqa qyzmetkerlerdi jumysqa alý quqyǵynsyz) naqty jaǵdaıǵa sáıkes kelmeıdi. Is júzinde shaǵyn kásiporyndardyń kópshiligi otbasylyq bolyp tabylady: aıaq kıim jóndeý sheberhanasy, shashtaraz nemese shaǵyn azyq-túlik dúkeni bolsyn - onda kásipkerlerdiń ózi ǵana emes, sonymen birge olardyń otbasy músheleri de jumys isteıdi.
«Aq jol» dempartııasy mıkrobızneske patenttik salyq salý boıynsha 3-ten 5-ke deıin jumysshylardy jaldaýǵa ruqsat etýdi jáne jyldyq aınalym shegin 15 mln teńgeden 75 mln teńgege deıin ulǵaıtýdy usynady. Sebebi ortasha tabystylyǵy 15-20% bolatyn aǵymdaǵy lımıt (1,2 mln. teńge/aı) bir adamǵa ortasha jalaqydan tómen taza paıdany qamtamasyz etedi.
Biraq eger kem degende 3-5 qyzmetkerdi esepke alýǵa múmkindik bersek, onda jalpy aınalym 3-5 ese joǵary bolýy kerek, ıaǵnı, jylyna 75 mln teńgege deıin.
Talqylaýdy qorytyndylaı kele, taǵy da kásipkerlerdiń nazaryn salyq reformasy boıynsha úkimettiń naqty usynystary áli tujyrymdalmaǵanyna aýdardym. Aqpan aıynyń ekinshi jartysynda naqty usynystar jasalady dep kútýdemiz, sol kezde «Aq jol» frakııasy olardy talqylap, kásipkerler men otandyq taýar óndirýshilerdi qorǵaýda óz ustanymyn talap etedi.
Sonymen qatar, Úkimettiń QQS stavkasyn dál 20% deńgeıinde engizetinine kúmándanamyn, bul tym joǵary kórsetkish jáne biz ony aıtarlyqtaı tómendetý úshin kúresemiz.
Degenmen, bıýdjettik daǵdarys jaǵdaıynda bıýdjettiń kiris bóligin nyǵaıtýdyń naqty qajettiligi bar ekenin túsiný kerek. Al salyqty tóleý tek kásipkerlerdiń ǵana emes, sonymen qatar QQS nemese bólshek saýda salyǵyn emes, jalaqysynan tabys salyǵyn tóleıtin barlyq jumys isteıtin azamattardyń tikeleı mindeti.
Sondyqtan kóp nárse memleket basshysynyń bul másele boıynsha qandaı naqty tapsyrma beretinine baılanysty bolmaq.
Kásipkerlerge belsendi azamattyq ustanymdary, óz quqyqtaryn qorǵaýy, elge, ekonomıkaǵa asa qajet kóp jylǵy eńbekteri úshin alǵys bildirdim.
Úı janyndaǵy dúkender ózin-ózi asyrap, ózgeni jumyspen qamtamasyz etip, memleketke salyq tólep, halyqqa ónimdi jetkizýde mańyzdy ról atqarady. Sheneýnikterdiń bul kisilerge alǵys aıtyp, eńbekteri men tabandylyǵyn baǵalaýǵa múmkindikteri bola bermeıdi. Biraq «Aq jol» dempartııasy ShOB jumysyn joǵary baǵalaıdy jáne qoldaýǵa árqashan daıyn.
